Ekstaza świętego Franciszka (obraz): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne |
lit., int. |
||
Linia 63:
|text=left
}}
Oficjalnie obraz był wówczas własnością ks. kanonika Władysława Stępnia – proboszcza [[Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kosowie Lackim|parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kosowie Lackim]]{{u|uwaga6}}, co zmniejszało ryzyko jego konfiskaty przez państwo, np. w sytuacji zadłużenia parafii. 1 czerwca 1967 roku został poddany wstępnym oględzinom przez prof. [[Bohdan Marconi|Bohdana Marconiego]], a następnie badaniu warstwy malarskiej przez Piotra Rudniewskiego, które wykazało ''silne przemalowanie górnego narożnika obrazu''{{odn|Mirończuk|2014|s=162 (PDF – 82)}}. Na krótko przed śmiercią ks. Stępień sporządził [[testament]]{{u|uwaga7}}, w którym m.in. zapisał obraz parafii kosowskiej{{r|TS_2004-11-02}}. Po śmierci 5 lutego 1968 roku ks. Stępnia obraz został niemal natychmiast zabrany z jego pokoju przez [[Wacław Skomorucha|bp. Wacława Skomoruchę]] i ks. Barbasiewicza{{u|uwaga8}} (działających z upoważnienia i na polecenie [[Ignacy Świrski|bp. Ignacego Świrskiego]], [[Biskup diecezjalny|ordynariusza]] siedleckiego{{odn|Mirończuk|2014|s=162 (PDF – 82)}}) i w tajemnicy przewieziony do [[Kuria (religia)|kurii]] [[diecezja]]lnej w [[Siedlce|Siedlcach]]{{odn|Galicka|Sygietyńska|2010}}{{r|TS_2004-11-02}} (ks. Robert Mirończuk – w 2014 roku dyrektor [[Muzeum Diecezjalne w Siedlcach|Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach]] – twierdził, że bp. Skomorusze towarzyszył wtedy ks. Tadeusz Kulik){{r|Waszczuk_2014-05-16}}. 14 lutego 1968 roku, po kilku artykułach w prasie, w których spekulowano na temat losów obrazu, o miejscu rzeczywistego przechowywania obrazu władze kościelne powiadomiły prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydziału Kultury w [[Warszawa|Warszawie]], Instytut Sztuki PAN oraz wojewódzkiego konserwatora zabytków{{odn|Kowalska|2018|s=126}}.
23 listopada 1973 roku ordynariusz siedlecki [[Jan Mazur (biskup)|bp Jan Mazur]] podjął decyzję o konserwacji obrazu{{odn|Mirończuk|2014|s=163 (PDF – 82)}}. W 1974 roku przeprowadzono badania (m.in. mikrochemiczne, [[Promieniowanie rentgenowskie|rentgenowskie]] i [[spektrograf]]iczne{{odn|Dec-Kiełb_2004}}) oraz konserwację obrazu w [[Polskie Pracownie Konserwacji Zabytków|Pracowni Konserwacji Zabytków]] w Warszawie{{odn|Tumiłowicz|2015|s=1–2}}, wykonane przez Zofię Marconi-Blizińską i [[Maria Orthwein|Marię Blizińską-Orthwein]] pod kierunkiem prof. Bohdana Marconiego{{odn|Galicka|Sygietyńska|2010}}{{r|TS_2004-10-19}}. 13 stycznia 1974 roku Piotr Rudniewski powiadomił Izabellę Galicką i Hannę Sygietyńską{{odn|Sulisz|2014}}{{r|Wasilewska_2004-10-08}}, że podczas badania dolnej części obrazu, odkryto (pod domalowaną z wierzchu fałszywą sygnaturą A. van Dück{{r|PAP_2014-09-15}}{{odn|Tumiłowicz|2015|s=2}}) i uznano za autentyczną sygnaturę El Greca – Domenikos Theotokop – pisaną [[Język grecki|grecką]] [[Minuskuła|minuskułą]]{{odn|Galicka|Sygietyńska|2010}}. Na tej podstawie, z uwzględnieniem wyników wszystkich badań, trzyosobowa komisja Ministerstwa Kultury i Sztuki powołana przez ministra [[Józef Tejchma|Józefa Tejchmę]]{{u|uwaga9}} potwierdziła 30 września 1974 roku, że obraz jest oryginalnym dziełem El Greca{{odn|Mirończuk|2014|s=165 (PDF – 83)}}. ''Ekstazę świętego Franciszka'' uznano wtedy za jeden z sześciu najcenniejszych obrazów w Polsce. Później obraz powrócił do siedziby kurii diecezjalnej w Siedlcach, skąd w 2004 roku trafił do [[Muzeum Diecezjalne w Siedlcach|Muzeum Diecezjalnego]]. Przez wiele lat ze względów bezpieczeństwa nie był pokazywany publicznie{{r|Dybciak_2014-02-21}}. Władze kościelne obawiały się także, że cenny obraz może zostać przejęty przez państwo{{r|Majewski_2014-09-12}} lub któregoś z wysoko postawionych członków aparatu [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]]{{odn|Sulisz|2014}}{{odn|Kowalska|2014|s=1}}. W latach 70. bp Jan Mazur był wypytywany przez funkcjonariuszy [[Służba Bezpieczeństwa (PRL)|Służby Bezpieczeństwa]] o obraz i warunki jego przechowywania. Podstawione osoby proponowały także zakup dzieła{{odn|Mirończuk|2014|s=166 (PDF – 84)}}.
Linia 122:
Mimo przeprowadzenia wielu badań i ekspertyz spór o autentyczność dzieła trwa niemal nieprzerwanie od chwili przypisania mu autorstwa El Greca{{r|KAI_2015-06-18}}.
Według dr. Mieczysława Morki – historyka sztuki, byłego pracownika [[Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk|Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk]] – obraz został zinwentaryzowany już w latach 1952–1954, lecz prowadzący wówczas spis historyk sztuki Bogusław Kopydłowski{{odn|Mirończuk|2014|s=161 (PDF – 81)}} przypisał jego autorstwo holenderskiemu malarzowi [[Gerrit van Honthorst|Gerritowi van Honthorstowi]]{{odn|Tumiłowicz|2015|s=1}}. Według relacji Izabelli Galickiej ''Bogusław Kopydłowski we wstępnej inwenteryzacji nawet jednym słowem nie wspomniał o obrazie św. Franciszka w Kosowie, a co dopiero o przypisaniu go Honthorstowi<ref>''W sprawie listu Witalisa Wolnego''. ''Biuletyn Historii Sztuki'' 2005, nr 1-2, s. 209.</ref> (...) Bogusław Kopydłowski był historykiem sztuki, kustoszem w Muzeum Narodowym w Warszawie, nigdy nie wziąłby El Greca za Honthorsta, Flamanda''{{odn|Kowalska|2018|s=230}}. W archiwach nie zachowały się żadne dokumenty z
W 1967 roku, w atmosferze powszechnego niedowierzania co do autorstwa obrazu, pojawił się w katalogu poznańskiej wystawy „Malarstwo hiszpańskie XIV–XVIII wieku w zbiorach polskich” komentarz jej kuratorki, Anny Dobrzyckiej: ''Niezręczność i sztywność rysunku nie pozwalają przypisać [go] ani mistrzowi [El Greco], ani jego kręgowi''{{u|uwaga12}}{{odn|Mirończuk|2014|s=162 (PDF – 82)}}{{odn|Tumiłowicz|2015|s=1}}. Podobne opinie wyrażały wówczas inne autorytety w dziedzinie historii sztuki, m.in. [[Jan Białostocki]] i [[Marek Rostworowski]]{{odn|Sulisz|2014}}{{r|Wasilewska_2004-10-08}}. W 1974 komisja ministerialna potwierdziła autorstwo El Greca, w której profesor Białostocki zasiadał{{odn|Kowalska|2018|s=179}}.
| |||