Faust Socyn: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
dr meryt i przypisy |
→Pobyt w Polsce: dr |
||
Linia 36:
=== Pobyt w Polsce ===
Jesienią 1578 po raz pierwszy przyjechał na krótko do Polski, do Krakowa. W następnym roku przyjechał ponownie, osiadając na stałe. Mieszkał w Krakowie, [[Pawlikowice (województwo małopolskie)|Pawlikowicach]] i [[Lusławice (województwo małopolskie)|Lusławicach]]{{odn|Zmorzanka|2011}}. Nawiązał kontakty z grupą [[Unitarianizm|unitarian]] – Włochów z otoczenia królowej [[Bona Sforza|Bony]]{{odn|Zmorzanka|2011}}. Chciał wstąpić do krakowskiego [[Zbór|zboru]] [[Bracia polscy|braci polskich]], ale odmówiono mu tego, ponieważ sprzeciwił się ponownemu ochrzczeniu (twierdził, iż każdy [[chrzest]] chrześcijański jest tak samo ważny). Niemniej nie przestał współpracować z braćmi polskimi, pomagając im ustalić spójną doktrynę religijną i rozstrzygając ich wewnętrzne spory. Od 1598 stał się nieoficjalnym przywódcą braci polskich; reprezentował nurt umiarkowany, który nie sprzeciwiał się [[Pańszczyzna|pańszczyźnie]], państwu i sądownictwu. W 1580 napisał traktat polemiczny ''O autorytecie Pisma Św.'', który podkreślał rolę [[Biblia|Biblii]] jako Słowa Bożego, ale przyznawał, że w logiczny sposób nie można tego udowodnić.
Prowadził aktywne dysputy teologiczne (osobiste lub korespondencyjne) z autorami z całej Europy: kalwinistami Jacobem Covetem i [[Francesco Pucci]]m (później konwertytą na katolicyzm), [[nonadorantyzm|nonadorantystą]] [[Ferenc Dávid|Ferencem Dávidem]], przeciwnikami [[antytrynitaryzm|antytrynitaryzmu]] [[Andrzej Wolan|Andrzejem Wolanem]], [[Jakub Paleolog|Jakubem Paleologiem]], [[Jakub Wujek|Jakubem Wujkiem]], [[Erasmus Johannis|Erasmusem Johannisem]] i [[Andrzej Dudycz|Andrzej Dudycz]]{{odn|Zmorzanka|2011}}.
W 1586 ożenił się z córką [[Krzysztof Morsztyn (1522–1600)|Krzysztofa Morsztyna]] (protektora protestantów), Elżbietą, która urodziła mu jedyne dziecko – [[Agnieszka Wiszowata|Agnieszkę]]. W 1598, po śmierci [[Jan Niemojewski|Jana Niemojewskiego]], został przywódcą [[bracia polscy|braci polskich]], których zaczęto nazywać socynianami{{odn|Zmorzanka|2011}}.
W Europie nasilała się presja [[Kontrreformacja|kontrreformacji]]. W 1571 zniszczono w Krakowie [[zbór]] [[Protestantyzm|protestancki]] i cmentarze [[Dysydent (religia)|innowierców]].W 1586 zakończył się w Sienie zaoczny proces Socyna o [[herezja|herezję]], wyrokiem skazującym go na śmierć{{odn|Zmorzanka|2011}}. Od 1594 Socyn padał ofiarą napaści i przemocy. 30 kwietnia 1598 grupa krakowskich studentów, podburzonych przez miejscowy [[Duchowieństwo|kler]] [[Katolicyzm|katolicki]], wywlekła chorego Socyna z jego mieszkania, spaliła jego księgozbiór i usiłowała go zabić<ref>Zenon Gołaszewski, ''Bracia polscy zwani arianami''. Gdańsk 2018, s. 61-62.</ref>; w ostatniej chwili uratował go ksiądz-profesor [[Marcin Wadowita]]<ref>Bartłomiej Szyndler, ''Dzieje cenzury w Polsce do 1918 roku''. Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków 1993, s. 38.</ref>.
| |||