Symboliczne: Różnice pomiędzy wersjami

 

Pojęcia „symbol” i „symboliczne” pojawiają się również w psychoanalizie [[Sigmund Freud|Sigmunda Freuda]], który jednak kładzie nacisk na kwestie inne niż te, które mają największe znaczenie w koncepcji Lacana. Dla Freuda istotne były powiązania między symbolem a tym, co on oznacza. W swojej teorii psychoanalitycznej zwracał uwagę na symbole senne, które miały jego zdaniem odsyłać do wypartych treści. Lacan podkreślał natomiast fakt istnienia struktury porządku symbolicznego, a to, do czego symbol się odwołuje, określał jako skażone bezpowrotnie Wyobrażeniowym i wtórne (nie pierwotne, jak według Freuda). Podczas gry Freud jako „symbolikę” określa ogół symboli, Lacan skupiał się na tym, w jaki sposób symbole te funkcjonują.

 

=== Koncepcja znaku językowego Ferdinanda de Saussure’a ===

Wpływ na sposób myślenia Lacana o porządku symbolicznym wywarła teoria [[Ferdinand de Saussure|Ferdinanda de Saussure’a]], który założył dwuczęściową naturę [[Znak (semiotyka)|znaku językowego]]. Definiował go jako połączenie obrazu językowego (''signifiant'' – znaczącego) i pojęcia, do którego ten obraz się odwołuje (''signifié'' – znaczonego). Relacja między znaczącym i znaczonym ma zdaniem de Saussure’a charakter arbitralny: nie wynika z żadnego naturalnego związku między obrazem językowym a pojęciem, a jedynie z konwencji. Znak językowy jest więc niezależny od rzeczywistości.

Innym istotnym elementem wpływającym na teorię Symbolicznego zaczerpniętym z koncepcji de Saussure’a jest przekonanie o systemowości języka. De Saussure definiuje język jako spójny system wzajemnych powiązań poszczególnych jego elementów. Konsekwencją takiego założenia jest między innymi słynna teza Lacana o tym, że nieświadomość jest ustrukturyzowana jak język (''l'inconscient est structuré comme un langage'').

 

=== Antropologia strukturalna Claude’a Lévi-Straussa ===

Koncepcja Ferdinanda de Saussure’a została przeniesiona na grunt antropologii i etnografii przez Claude’a Lévi-Straussa, który zastosował aparat pojęciowy zastosowany przez de Saussure’a do języka na wszystkie przejawy kulturowej aktywności człowieka. Umożliwił w ten sposób badanie przez pryzmat strukturalizmu zjawisk takich jak relacje pokrewieństwa, hierarchie społeczne, rytuały, obrzędy czy tworzenie mitów.

 

 

== Zobacz też ==