Paweł Jan Sapieha: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m url |
-im lub Jerzego |
||
Linia 57:
Na przełomie [[1659]]/[[1660]] miał jako wódz naczelny przeciwstawić się ofensywie kniazia [[Iwan Andrzejewicz Chowański (zm. 1682)|Iwana Andrzejewicza Chowańskiego]]. W kampanii tej ujawniły się wszystkie wady Pawła Jana jako wodza – nie tylko nie potrafił skutecznie zorganizować obrony, pozwalając na znoszenie kolejnych rozproszonych oddziałów przez Moskali, ale i nie wykazał większej inicjatywy poza próbami ściągnięcia ze [[Żmudź|Żmudzi]] i Korony sił uwikłanych w [[II wojna północna|wojnę szwedzką]]. [[Jan II Kazimierz Waza|Jan Kazimierz]] obarczył go całkowitą winą za niepowodzenia tej wyprawy i oddał całkowitą władzę nad wojskiem litewskim [[Aleksander Hilary Połubiński|Aleksandrowi Połubińskiemu]]. W kwietniu [[1660]] za poleceniem Pawła Jana zawiązała się konfederacja wojskowa pod laską [[Samuel Kmicic|Samuela Kmicica]], mająca skłonić dwór do zajęcia się sprawami Litwy. Konfederacja została zamknięta pod koniec maja w zamian za przywrócenie Pawłowi Janowi dowództwa. W czerwcu [[1660]] wyruszył ponownie na Moskwę wraz z dywizją koronną [[Stefan Czarniecki|Stefana Czarnieckiego]]. Obaj wodzowie najpierw rozgromili armię Chowańskiego w [[bitwa pod Połonką|bitwie pod Połonką]], a potem wyzwolili znaczną część Białorusi i po połączeniu z dywizją lewego skrzydła Paca stoczyli nierozstrzygniętą [[Bitwa nad Basią|bitwę nad Basią]] z armią ks. [[Jurij Dołgorukow (1602–1682)}Dołgorukowa]]. Dalsze postępy nielicznych, zmęczonych i nieopłacanych od dłuższego czasu wojsk skłaniały Pawła Jana do zaprzestania działań, co doprowadziło do konfliktu z [[Stefan Czarniecki|Czarnieckim]], który chciał kontynuować marsz, podporządkowując się rozkazom [[Jan II Kazimierz Waza|Jana Kazimierza]]. W styczniu [[1661]] Paweł Jan, odwołany z frontu miał na rozkaz króla zająć [[Wilno]], lecz nie udało mu się to.
Na sejmie [[1661]] zdał relację z wszystkich swoich działań wojennych, przywożąc m.in. 120 zdobycznych chorągwi nieprzyjacielskich. W [[1661]] roku otrzymał przez podkanclerzego litewskiego ze skarbu francuskiego 6000 [[liwr]]ów<ref>Kazimierz Waliszewski, Polsko-francuzkie stosunki w XVII wieku 1644-1667. Opowiadania i źródła historyczne ze zbiorów archiwalnych francuzkich publicznych i prywatnych..., Kraków 1889, s. 102.</ref>. Chwilowo zbliżył się wtedy Paweł Jan do dworu, popierając elekcję kandydata francuskiego ''[[vivente rege]]''. W związku z osłabieniem pozycji w buntującym się wojsku litewskim, oraz dalszej niechęci, mimo prób zbliżenia, króla, Paweł Jan rozpoczął negocjację z [[Jerzy Sebastian Lubomirski|Jerzym Lubomirskim]], jako gwarantem wolności szlacheckich. Nieustanne wrzenie w armii litewskiej doprowadziło do zamordowania w listopadzie [[1662]] marszałka związku litewskiego, [[Krzysztof Żeromski|Krzysztofa Żeromskiego]] i hetmana [[Wincenty Korwin Gosiewski|Gosiewskiego]], za co winą obarczono Pawła Jana. Nie udało mu się uzyskać wakującej [[Hetman polny litewski|buławy polnej litewskiej]] dla swojego stronnictwa. Mimo to prowadził rozmowy ze zbuntowanym wojskiem litewskim, doprowadzając do rozwiązania konfederacji w sierpniu [[1663]]. Brał udział w kampanii zimowej [[1663]]/[[1664]] przeciwko Moskwie, wobec jednak jej miernych postępów zdał dowództwo nowemu hetmanowi polnemu, [[Michał Kazimierz Pac|Michałowi Kazimierzowi Pacowi]]. Latem [[1664]] chciał zwołać pospolite ruszenie litewskie, jako narzędzie do skłonienia [[Jan II Kazimierz Waza|Jana Kazimierza]] do zawarcia rozejmu z Moskwą. Brał udział w sejmie [[1665]], nie akceptując wyroku na [[Jerzy Sebastian Lubomirski|Jerzym
Zmarł w [[Różana (obwód brzeski)|Różanej]] po długiej chorobie [[30 grudnia]] [[1665]].
| |||