Andrzej Tupalski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 30:
Pochodził z rodziny [[Tatarzy|tatarskiej]], wyznania rzym. kat. Syn generała artylerii armii rosyjskiej Władysława (1831-1894), jego bracia pułkownik Karol Bolesław (1870 – 1943) i sztabs-rotmistrz Konstanty (1875-1924) także byli oficerami [[Armia Imperium Rosyjskiego|Armii Imperium Rosyjskiego]].
 
Ukończył korpus kadecki w Pskowie, Mikołajewską Szkołę Kawalerii w [[Petersburg]]u oraz z pierwszą lokatą Michajłowską Szkołę Artylerii w [[Petersburg]]u. Był także absolwentem Oficerskiej Szkoły Artylerii w Carskim Siole<ref name=":0">''Список подполковникам по старшинству. Составлен по 1-е января 1905 г.,'' Санкт-Петербург 1905. ''Список подполковникам по старшинству. Составлен по 1-е сентября 1906 г.,'' Санкт-Петербург 1906.</ref> <ref>Błędnie podawano w niektórych opracowaniach, że ukończył Konstantynowską Szkołę Artylerii w Petersburgu zob. {{Cytuj pismo|autor=Sławomir Hordejuk|tytuł=Płk Józef Korycki ze Studzianki. Zapomniany dowódca artylerii Armii „Pomorze”|url=http://www.mzr.pl/pl/pt/pt15.pdf|czasopismo=[[Przegląd Tatarski]]|strony=13|data=Nr 3 / 2012}}</ref>. Od 31 sierpnia 1879 służył w armii rosyjskiej, początkowo w 27 brygadzie artyleryjskiej w Wilnie, jako chorąży i gdzie awansował kolejno na ppor. (1881), por. (1885), sztabs-kapitana (1891) i kapitana (1896). 21 czerwca 1904 awansowany na ppłk. został d-cą 5 baterii 40 brygady artyleryjskiej, z którą wziął udział w wojnie japońsko-rosyjskiej. Podczas której został ranny 22 lutego 1905 г. w bitwie pod Mukdenem. 14 września 1906 mianowany pułkownikiem przeszedł w stan spoczynku<ref name=":0" />. Po wybuchu I wojny światowej z powrotem służył dowodząc tyłowymi bazami zaopatrzenia artylerii. Po rewolucji lutowej na zjeździe Wojskowych Polaków w  Piotrogrodzie (7-22 VI 1917) został członkiem [[Naczelny Polski Komitet Wojskowy|Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego]], oraz członkiem jego Komisji Wojskowej, którą wspierał także finansowo<ref>Adam Miodowski, ''Sprawozdanie Z I Ogólnego Zjazdu Delegatów Wojskowych Polaków w Rosji (7.06-22.06.1917 r.),'' „Studia Podlaskie” t. 10, 2000, s. 253, 261, 278</ref>. Potem służył w [[I Korpus Polski w Rosji|I Korpusie Polskim w Rosji]] w stopniu pułkownika był komendantem [[Legia Podchorążych|Legii Podchorążych]] oraz [[Szkoła Podchorążych "Legia Podchorążych"|Szkoły Podchorążych tej formacji]]. Od 1917 do 1918 był delegatem gen. [[Józef Dowbor-Muśnicki|Józefa Dowbora-Muśnickiego]] do [[Rada Regencyjna|Rady Regencyjnej]]. Następnie w pod koniec 1918 dowódca Wschodniej Brygady Ułanów w dywizji [[Lucjan Żeligowski|Lucjana Żeligowskiego]] w Odessie<ref>Jerzy Grobicki, ''Organizacja kawalerii polskiej w latach 1918–1921. Część I,'' „Przegląd Kawaleryjski”, (Warszawa) 1932, R.IX, Nr 2 (76), s. 113.</ref>. Po powrocie do kraju w grudniu 1918 był jednym z organizatorów oddziałów wojskowych Samoobrony Ziemi Litewskiej<ref>[[Lech Wyszczelski]], ''Wilno 1919-1920,'' Warszawa 2008,s. 45</ref>. Potem wojskowy komendant Wilna (1919-1921)<ref>Szymon Kucharski, ''Ostatni fort zachodu ku wschodnim rubieżom – Wilno jako obóz i obszar warowny w latach 1922–1939,'' "Przegląd Wojskowo-Historyczny" Rocznik XVII (LVIII) Nr 2–3, 2016, s. 153</ref>
 
Byłoraz delegatemdelegat Rządu RP w Wilnie (1921)<ref>''Zgon generała Tupalskiego,'' "Robotnik" nr 109, z 14 kwietnia 1928, s. 4</ref>. 26 października 1923 roku Prezydent RP [[Stanisław Wojciechowski]] zatwierdził go w stopniu tytularnego generała brygady<ref>Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 70 z 7 listopada 1923 roku, s. 739.</ref><ref>''Rocznik Oficerski 1923'', Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1578.</ref><ref>''Rocznik Oficerski 1924'', Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1407.</ref>.Zasiadał w składzie Komisji Orzekającej [[Odznaka Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego|Odznaki Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego]]. W tym czasie pracował jako delegat okręgowej rady kolejowej [[Województwo nowogródzkie (II Rzeczpospolita)|województwa nowogródzkiego]]. W późniejszym czasie lat 20. sprawował stanowisko prezesa w instytucjach społeczno-charytatywnych. Zmarł 16 kwietnia 1928 roku w Wilnie. Pochowany na [[Cmentarz Bernardyński|Cmentarzu Bernardyńskim w Wilnie]].
 
== Ordery i odznaczenia ==
* (ros.) [[Order Świętego Stanisława (Rosja)|Order św. Stanisława]] kl. 4 (1894), 2 kl. (1905), 2 kl. z mieczami (1906)
*(ros.) [[Order Świętej Anny|Order św. Anny]] kl. 3 (1901), 2 kl. (1916)
*(ros.) [[Order Świętego Włodzimierza|Order św. Włodzimierza]] kl. 4 (1915)
*[[Order Virtuti Militari|Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari]]
* [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyż Niepodległości]] – pośmiertnie 3 maja 1932<ref>{{Monitor Polski|1932|109|142}}</ref>