Wikipedysta:Mariusz Swornóg/brudnopis/szybki atak: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
rozbudowa
Linia 7:
Szybki atak może być rozpoczęty w dowolnym miejscu [[boisko (koszykówka)|boiska]]<ref name="Arlet161"/> natychmiast po wejściu [[drużyna (koszykówka)|drużyny]] w [[posiadanie piłki]], a najkorzystniejszą sytuacją do rozpoczęcia tej formy ataku jest zebranie piłki z własnego [[konstrukcja do koszykówki|kosza]] po niecelnym [[rzut (koszykówka)|rzucie]] przeciwnika lub przechwycenie [[podanie (koszykówka)|podania]] przeciwnika<ref name="Pozn62"/> – lecz nie są to jedyne sytuacje mogące rozpocząć kontratak<ref name="Arlet161"/><ref name="Pozn62"/>.
 
Według statystyk, szybki atak wykonywany jest najczęściej po wejściu w posiadanie piłki w wyniku zebrania piłki z tablicy lub przechwycenia podania<ref name="Arlet162"/>. Najczęściej występującą przewagą uzyskaną w wyniku kontrataku jest przewaga 3 na 2<ref name="Pozn65"/><ref name="Zdzisia67"/>.
 
== Cechy i struktura kontrataku ==
Szybki atak rozpoczyna się natychmiast po wejściu drużyny w [[posiadanie piłki]]<ref name="TK142"/>. Atakujący biegną w kierunku kosza przeciwnika najszybciej jak potrafią<ref name="Arlet161"/>. W szybkim ataku piłka przemieszcza się przede wszystkim w formie dalekich [[podanie (koszykówka)|podań]], a ewentualne [[kozłowanie]] odbywa się w formie ''[[kozłowanie#Rodzaje kozła|kozłowania przyspieszającego]]''<ref name="Arlet161"/><ref name="GKKF"/>. Wszystkie chwyty i podania piłki powinny odbywać się w pełnym biegu<ref name="Pozn66"/>. Kierunek prowadzenia kontrataku powinien być nastawiony na wyprowadzenie piłki z obszaru o największym skupieniu liczby przeciwników<ref name="Zdzisia66"/>.
 
Na połowie przeciwnika szybki atak powinien być rozegrany sprawnie i szybko – liczba podań na połowie przeciwnika nie powinna przekroczyć dwóćh<ref name="Zdzisia68"/>. W przeciwnym wypadku akcja będzie trwała zbyt długo i do obrony zdążą wrócić pozostali zawodnicy drużyny przeciwnej<ref name="Zdzisia68"/>.
 
Szybki atak nie może być chaotyczny, powinien stanowić dobrze zorganizowane, przemyślane działanie, oparte na określonych regułach<ref name="TK144"/>. Taki atak nie może być jednak zbyt szczegółowo opracowany, ponieważ nie jest [[atak pozycyjny|atakiem pozycyjnym]] – musi pozostawić pewne elementy losowości, aby nie został przez przeciwnika rozpracowany i unieszkodliwiony<ref name="TK144"/>. Struktura szybkiego ataku składa się z czterech faz:
Linia 19 ⟶ 21:
# kontynuacja ataku<ref name="Arlet161"/><ref name="Pozn62"/>.
 
Kluczowym elementem decydującym o skuteczności kontrataku jest faza pierwsza<ref name="Arlet162"/><ref name="Pozn63"/>. Zawodnik, który wszedł w posiadanie piłki powinien natychmiast powiadomić o tym swoją drużynę, używając ustalonego wcześniej słownego sygnału, np. „moja”, „mam” lub „piłka”, co poinformuje pozostałych [[członek drużyny (koszykówka)|członków drużyny]] o potrzebie jak najszybszego ruszenia do szybkiego ataku<ref name="Arlet162"/>. Zawodnik, który przejął posiadanie piłki, powinien wykonać [[piwot]] w kierunku kosza przeciwnika<ref name="Arlet162"/>, może również rozpocząć przemieszczanie się na wolną pozycję wysuniętą jak najdalej w kierunku kosza przeciwnika<ref name="TK144"/>. Pierwsze podanie powinno być wykonane jak najszybciej, ponieważ czas upływający do wykonania pierwszego podania jest odwrotnie proporcjonalny do prawdopodobieństwa uzyskania przewagi liczebnej<ref name="Arlet162"/>. Najkorzystniejszą sytuacją jest wykonanie podania długiego bezpośrednio pod sam kosz przeciwnika do zawodnika wbiegającego na [[dwutakt]]<ref name="Arlet162"/><ref name="Zdzisia68"/>, choć powinno być wykonywane wyłącznie w sytuacji całkowicie pozbawionego przeciwników przedpola, ponieważ bardzo długie podania narażone są na skuteczną interwencję przeciwnika w lot piłki<ref name="GKKF"/>. Jeżeli takie podanie nie jest możliwe, należy wykonać podanie do zawodnika biegnącego w tym samym pasie działania, w którym znajduje się zawodnik posiadający piłkę, unikając podań do pasa środkowego<ref name="Arlet162"/><ref name="TK145"/><ref name="Pozn63"/><ref name="GKKF"/><ref name="Zdzisia67"/>. Ważne jest, aby zawodnik ten znajdujący się w bocznym pasie działania nie zbliżył się zanadto do linii ograniczającej boisko<ref name="TK145"/>. Rolą znajdujących się najbliżej zawodników bez piłki jest jak najszybsze wyjście na wolną pozycję, umożliwiając graczowi z piłką wykonanie szybkiego i nienarażonego na przechwycenie podania<ref name="TK144"/>, taki zawodnik powinien znaleźć się w bocznym pasie działania w obszarze boiska pomiędzy przedłużeniem linii rzutów wolnych a linią środkową boiska<ref name="Pozn63"/>. W ostateczności, jeżeli takie podanie również nie jest możliwe, posiadający piłkę zawodnik powinien rozpocząć kozłowanie<ref name="Arlet162"/><ref name="TK145"/>.
 
W drugiej fazie atakujący biegną najszybciej jak potrafią w kierunku kosza przeciwnika, zajmując dwa skrajne (w przypadku przewagi 2 na 1) lub wszystkie trzy pasy działań (w przypadku przewagi 3 na 2)<ref name="Arlet163"/><ref name="GKKF"/><ref name="Zdzisia67"/> – dzięki ułożeniu atakujących w dużych odległościach od siebie jeden obrońca nie będzie w stanie skutecznie przeciwdziałać dwóm atakującym<ref name="GKKF"/>. Szybki bieg w kierunku kosza przeciwnika zazwyczaj skutkuje uzyskaniem przewagi liczebnej, ponieważ przeciwnik chcąc skutecznie bronić swojego kosza zmuszony jest do tego, aby biec tyłem, przez co obrońcy nie mogą nadążyć za tempem ataku<ref name="Pozn64"/>. Przy przewadze 3 na 2 zawodnik z piłką powinien znaleźć się na środkowym pasie działania (zawodnik, który otrzymał pierwsze podanie może wbiec z piłką w pas środkowy lub wykonać drugie podanie do zawodnika już znajdującego się w tym pasie), a pozostali dwaj zawodnicy powinni przemieszczać się jak najszerzej pasem lewym bocznym i prawym bocznym<ref name="Arlet163"/><ref name="TK145"/><ref name="Pozn64"/><ref name="Zdzisia67"/>, poruszając się po trajektorii łuku<ref name="Pozn64"/>. Atakujący posiadający piłkę powinien kontynuować agresywne i zdecydowane przemieszczanie się pasem środkowym aż do wysokości linii rzutów wolnych na polu ataku<ref name="TK145"/><ref name="Zdzisia68"/>. W ten sposób do samego końca akcji zagraża obrońcom potrójnie: może podać do atakującego na pasie lewym bocznym, podać do atakującego na pasie prawym bocznym lub samodzielnie wykonać rzut<ref name="TK145"/><ref name="Pozn66"/><ref name="Zdzisia68"/> i od tej pory na nim spoczywa główna odpowiedzialność za powodzenie kontrataku<ref name="Zdzisia68"/>.
 
Faza trzecia polega na skorzystaniu z osiągniętej przewagi<ref name="TK147"/>. Atakujący nie powinni w żadnym wypadku przerywać biegu w kierunku kosza przeciwnika, jednocześnie starając się sprowokować obrońców do opuszczenia ''otwartej'' pozycji obronnej i doskoczenia do wybranego atakującego<ref name="TK147"/>. Zawodnicy w pasach bocznych biegną pod kosz i jeśli nie są kryci, dobiegają pod sam kosz, dostają w tamtym miejscu piłkę i wykonują rzut spod kosza, a jeśli obrońcy do nich doskoczyli, to w wyniku przewagi liczebnej oznacza to, że zawodnik z piłką nie jest kryty i to on może zbliżyć się do kosza i oddać celny rzut z dogodnej pozycji<ref name="TK147"/><ref name="Pozn66"/>. Jeżeli kontratak nie doprowadził do przewagi liczebnej (np. 3 na 2), lecz doprowadził do równowagi sił (np. 2 na 2), atakujący mogą zastosować taktykę polegającą na podaniu piłki do zawodnika w pasie bocznym i wbiegnięciu pod kosz celem otrzymania piłki na dwutakt<ref name="TK147"/>.
W drugiej fazie atakujący biegną najszybciej jak potrafią w kierunku kosza przeciwnika, zajmując dwa skrajne (w przypadku przewagi 2 na 1) lub wszystkie trzy pasy działań (w przypadku przewagi 3 na 2)<ref name="Arlet163"/><ref name="GKKF"/> – dzięki ułożeniu atakujących w dużych odległościach od siebie jeden obrońca nie będzie w stanie skutecznie przeciwdziałać dwóm atakującym<ref name="GKKF"/>. Szybki bieg w kierunku kosza przeciwnika zazwyczaj skutkuje uzyskaniem przewagi liczebnej, ponieważ przeciwnik chcąc skutecznie bronić swojego kosza zmuszony jest do tego, aby biec tyłem, przez co obrońcy nie mogą nadążyć za tempem ataku<ref name="Pozn64"/>. Przy przewadze 3 na 2 zawodnik z piłką powinien znaleźć się na środkowym pasie działania (zawodnik, który otrzymał pierwsze podanie może wbiec z piłką w pas środkowy lub wykonać drugie podanie do zawodnika już znajdującego się w tym pasie), a pozostali dwaj zawodnicy powinni przemieszczać się jak najszerzej pasem lewym bocznym i prawym bocznym<ref name="Arlet163"/><ref name="TK145"/><ref name="Pozn64"/>, poruszając się po trajektorii łuku<ref name="Pozn64"/>. Atakujący posiadający piłkę powinien kontynuować agresywne i zdecydowane przemieszczanie się pasem środkowym aż do wysokości linii rzutów wolnych na polu ataku<ref name="TK145"/>. W ten sposób do samego końca akcji zagraża obrońcom potrójnie: może podać do atakującego na pasie lewym bocznym, podać do atakującego na pasie prawym bocznym lub samodzielnie wykonać rzut<ref name="TK145"/><ref name="Pozn66"/>.
 
W czwartej fazie atakujący powinni pamiętać o tym, że zwieńczający szybki atak rzut do kosza może być niecelny<ref name="Zdzisia67"/>. Najkorzystniejsze jest, by atakujący utworzyli trójkąt z zawodnika w pasie środkowym oraz dwóch zawodników w bocznych pasach działań, wysuniętych nieco przed zawodnika środkowego<ref name="Zdzisia67"/>. Takie rozmieszczenie zawodników zwiększa szanse na zebranie piłki z kosza oraz utrudnienie przeciwnikowi przejęcia posiadania piłki<ref name="Zdzisia67"/>. Pozostali zawodnicy, którzy zostali z tyłu, również powinni sprawnie powrócić na połowę przeciwnika, aby po ewentualnym niecelnym rzucie i zbiórce piłki z kosza, drużyna mogła rozpocząć [[atak pozycyjny]]<ref name="Zdzisia67"/>.
Faza trzecia polega na skorzystaniu z osiągniętej przewagi<ref name="TK147"/>. Atakujący nie powinni w żadnym wypadku przerywać biegu w kierunku kosza przeciwnika, jednocześnie starając się sprowokować obrońców do opuszczenia ''otwartej'' pozycji obronnej i doskoczenia do wybranego atakującego<ref name="TK147"/>. Zawodnicy w pasach bocznych biegną pod kosz i jeśli nie są kryci, dobiegają pod sam kosz, dostają w tamtym miejscu piłkę i wykonują rzut spod kosza, a jeśli obrońcy do nich doskoczyli, to w wyniku przewagi liczebnej oznacza to, że zawodnik z piłką nie jest kryty i to on może zbliżyć się do kosza i oddać celny rzut z dogodnej pozycji<ref name="TK147"/><ref name="Pozn66"/>. Jeżeli kontratak nie doprowadził do przewagi liczebnej (np. 3 na 2), lecz doprowadził do równowagi sił (np. 2 na 2), atakujący mogą zastosować taktykę polegającą na podaniu piłki do zawodnika w pasie bocznym i wbiegnięciu pod kosz celem otrzymania piłki na dwutakt<ref name="TK147"/>.
 
== Podstawowe formy szybkiego ataku ==
Linia 35 ⟶ 39:
== Źródła skuteczności szybkiego ataku ==
 
Skuteczność szybkiego ataku wynika z kilku faktów – po pierwsze, szybki atak skrajnie ogranicza możliwości ofensywne przeciwnika<ref name="TK143"/>. Szybki atak rozpoczyna się dla przeciwnika w niespodziewanym momencie, w związku z czym przeciwnik nie jest przygotowany na przestawienie się z ataku na obronę<ref name="TK143"/><ref name="Zdzisia66"/>. Po drugie – jeśli drużyna zdobyła posiadanie piłki w wyniku zbiórki z kosza, przeciwnik może być zaangażowany w podwojenie lub potrojenie zbierającego, co umożliwi zdobycie przewagi na drugiej połowie boiska<ref name="TK143"/><ref name="Zdzisia66"/>. Po trzecie – szybki atak może zostać przeprowadzony również po celnym rzucie przeciwnika, ponieważ częstym zjawiskiem jest chwilowe „rozluźnienie” drużyny, która właśnie zdobyła punkty i ten brak koncentracji może być łatwo wykorzystany do przeprowadzenia szybkiej akcji ofensywnej<ref name="TK143"/>. Po czwarte – efektywnie przeprowadzony szybki atak psychologicznie deprymuje przeciwnika, co rozstraja jego siły psychiczne do utrzymania skutecznej gry<ref name="TK143"/>. Po piąte – kontratak pozytywnie wpływa na psychikę drużyny go przeprowadzającej, ponieważ często umożliwia zdobycie punktów zawodnikom piastującym [[koszykówka#Pozycje koszykarskie|pozycje]] rzadko umożliwiające wykonanie rzutu, co podbudowuje ich psychologiczne poczucie przydatności i przynależności do drużyny, w konsekwencji zwiększając motywację do zaangażowania w dalszą część [[mecz (koszykówka)|meczu]]<ref name="TK143"/>.
 
Wyjątkowo wysoka skuteczność ataku szybkiego jest znana już od dziesięcioleci. W publikacji ze wczesnych lat pięćdziesiątych można przeczytać:
Linia 83 ⟶ 87:
<ref name="GKKF">W. Kłyszejko, ''Koszykówka. Podręcznik dla zawodnika i instruktora'', Wydawnictwo Głównego Komitetu Kultury Fizycznej, Warszawa 1951; s. 59-60</ref>
 
<ref name="Zdzisia66">Zdzisława Wyżnikiewicz, ''Koszykówka dzieci i młodzieży'', Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1977; s. 66</ref>
<ref name="Zdzisia67">Zdzisława Wyżnikiewicz, ''Koszykówka dzieci i młodzieży'', Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1977; s. 67</ref>
<ref name="Zdzisia68">Zdzisława Wyżnikiewicz, ''Koszykówka dzieci i młodzieży'', Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1977; s. 68</ref>
}}
== Bibliografia ==
Linia 90 ⟶ 97:
* Tomasz Arlet, ''Koszykówka. Podstawy techniki i taktyki'', Kraków 2001, ISBN 83-911418-6-1
* W. Kłyszejko, ''Koszykówka. Podręcznik dla zawodnika i instruktora'', Wydawnictwo Głównego Komitetu Kultury Fizycznej, Warszawa 1951
* Zdzisława Wyżnikiewicz, ''Koszykówka dzieci i młodzieży'', Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1977