|
Innym materiałem zdatnym do adaptacji na potrzeby sztuki filmowej są [[Utwór muzyczny|utwory muzyczne]], a także choreograficzne [[Spektakl|spektakle]] na nich oparte ([[Opera|opery]], [[Balet|balety]] oraz [[Musical|musicale]]). Utwory muzyczne mogą służyć jako element pomagający w interpretacji fragmentu lub całości filmu; ''Galop Walkirii'' [[Richard Wagner|Richarda Wagnera]], odczytywany powszechnie w kategoriach ideologii nazistowskiej, został wykorzystany w sekwencji lotu amerykańskich śmigłowców podczas ostrzeliwania wietnamskiej wioski w filmie wojennym ''[[Czas apokalipsy|Czas Apokalipsy]]'' (1979) [[Francis Ford Coppola|Francisa Forda Coppoli]] (''notabene'' adaptacji ''[[Jądro ciemności|Jądra ciemności]]'' [[Joseph Conrad|Josepha Conrada]]){{odn|Dabert|2007|s=196}}. Bywa jednak, że wokół całego utworu muzycznego budowana jest [[fabuła]] filmu. Holenderski animator Michael Dudok de Wit w filmie animowanym ''Mnich i ryba'' (1994) zrytmizował [[Akcja (film)|akcję]] tak, aby pościg tytułowego zakonnika za rybą odbywał się w takt muzyki [[Arcangelo Corelli|Arcangela Corellego]]{{odn|Żmudziński|2017|s=22}}. Ekranizacji podlegają także całe albumy, między innymi przełożony w 1964 przez [[Richard Lester|Richarda Lestera]] ''[[A Hard Day’s Night]]'' grupy [[The Beatles]] albo przeniesiony na ekran przez [[Alan Parker|Alana Parkera]] ''[[The Wall]]'' (1979) zespołu [[Pink Floyd]]{{odn|Mundy|2005|s=108-109}}.
Również opery bywają przenoszone na ekrany kin, czego przykładami są ''Don Giovanni'' (1979) [[Joseph Losey|Josepha Loseya]] na podstawie [[Don Giovanni (KV 527)|utworu]] [[Wolfgang Amadeus Mozart|Wolfganga Amadeusa Mozarta]] oraz reinterpretacje ''[[Carmen (opera)|Carmen]]'' [[Georges Bizet|Georges’a Bizeta]] (amerykańska ''[[Czarna Carmen]]'', 1954, [[Otto Preminger|Ottona Premingera]]; południowoamerykańska ''Czarna Carmen'', 2005, [[Mark Dornford-May|Marka Dornforda-Raya]]){{rodn|Judith Martin1979Martin|Alicja Helman2008-s601979}}{{odn|Helman|2008|s=60-63}}. Jednak powodzeniem cieszą się przede wszystkim adaptacje [[Broadway (teatr)|broadwayowskich]] musicali. Wśród szczególnie wykorzystywanych materiałów źródłowych znajdują się spektakle muzyczne [[Andrew Lloyd Webber|Andrew Lloyda Webbera]], choć ich ekranizacje różnią się jakościowo. ''[[Jesus Christ Superstar (film 1973)|Jesus Christ Superstar]]'' (1973) [[Norman Jewison|Normana Jewisona]], kontrowersyjna wizja ostatnich dni z życia [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]], została osadzona na izraelskiej pustyni, aktorzy zaś – wystylizowani na [[Ruch hippisowski|hippisów]]. O ile film Jewisona okazał się kasowym przebojem w dobie wygasającej kontrkultury{{rodn|:4Portman|2020}}, mniejszym powodzeniem cieszyły się inne filmy na motywach musicali Webbera: ''[[Evita (film)|Evita]]'' (1996) Parkera, ''[[Upiór w operze (film 2004)|Upiór w operze]]'' (2004) [[Joel Schumacher|Joela Schumachera]] czy też skrajnie negatywnie przyjęte ''Koty'' (2019) [[Tom Hooper|Toma Hoopera]]<ref>{{rcytuj stronę |url = https://www.rottentomatoes.com/m/cats_2019 |tytuł = Cats (2019) |opublikowany = [[Rotten Tomatoes]] |język = en |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>, gdzie umowne kostiumy sceniczne aktorów zostały zastąpione generowanymi komputerowo{{rodn|:4Portman|2020}}.
=== Adaptacje sztuk pięknych ===
Niekiedy źródłem inspiracji dla reżyserów filmowych są również same [[Sztuka|sztuki piękne]]. W 1990 Kurosawa nakręcił film ''[[Sny (film 1990)|Sny]]'', który jest nominalnie zapisem wyśnionych przezeń marzeń, lecz zawiera istotny fragment, w którym główny bohater spotyka się z [[Vincent van Gogh|Vincentem van Goghiem]]. Spotkanie to poprzedza podróż bohatera przez krajobrazy inspirowane malarstwem neoimpresjonistycznym van Gogha, a materiałem ilustracyjnym do owej sekwencji jest [[Preludia op. 28 (Chopin)|Preludium op. 28 Des-dur]] [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]]{{rodn|Iwona Gródź2013-s123Gródź|2013|s=123-124}}. Innym cenionym filmem inspirowanym bezpośrednio malarstwem jest ''[[Młyn i krzyż]]'' (2011) [[Lech Majewski (reżyser)|Lecha Majewskiego]]. Inscenizacja obrazu ''[[Droga krzyżowa (obraz Pietera Bruegla starszego)|Droga krzyżowa]]'' [[Pieter Brueghel (młodszy)|Pietera Breughla]] opiera się na wzajemnym dialogu malarza z jego mecenasem oraz dokładnym wyjaśnieniu kontekstu stworzenia dzieła (terror hiszpańskiej armii wobec mieszkańców [[Niderlandy (region historyczny)|Niderlandów]]), jak również na ożywieniu namalowanych postaci biorących udział w wydarzeniach na obrazie{{rodn|Lech Majewski Magdalena Lebecka2011-s20|Lebecka|2011|s=20-24}}. Całościowo na obrazach van Gogha wzorowany jest [[Film pełnometrażowy|pełnometrażowy]] film animowany ''[[Twój Vincent]]'' (2017) [[Dorota Kobiela|Doroty Kobieli]] i [[Hugh Welchman|Hugh Welchmana]], którego drugoplanowe postacie zostały zapożyczone z portretów wykonanych przez holenderskiego malarza{{rodn|Michał Piepiórka2017-s66Piepiórka|2017|s=66}}.
=== Adaptacje gier komputerowych ===
Za osobny fenomen mogą uchodzić adaptacje [[Gra komputerowa|gier komputerowych]], medium zyskującego na popularności od lat 70. XX wieku. Już w 1982 przełożenia na [[Pac-man (serial animowany)|serial telewizyjny]] doczekała się prosta gra zręcznościowa ''[[Pac-Man]]''; na przełomie XX i XXI wieku na ekrany kin wchodziły kolejne adaptacje popularnych gier, na przykład ''[[Super Mario Bros. (film)|Super Mario Bros.]]'' (1993), ''[[Mortal Kombat (film)|Mortal Kombat]]'' (1995), ''[[Lara Croft: Tomb Raider|Tomb Raider]]'' (2001), ''[[Final Fantasy: Wojna dusz]]'' (2001), ''[[Silent Hill (film)|Silent Hill]]'' (2006) i tym podobne. Adaptacje gier komputerowych nie mają jednak na ogół ambicji artystycznych, a ich celem jest przede wszystkim kapitalizowanie sukcesu komercyjnego pierwowzorów. Nie cenią ich również krytycy; w rankingu sporządzonym przez agregator [[Rotten Tomatoes]], biorącym pod uwagę 43 filmy na podstawie gier (stan z lipca 2020), jedynie trzy ekranizacje gier (''[[Angry Birds 2 (film)|Angry Birds 2]]'', 2019; ''[[Pokémon: Detektyw Pikachu]]'', 2019; ''Sonic the Hedgehog'', 2020) zebrały więcej niż 60% pozytywnych opinii amerykańskich krytyków<ref>{{rcytuj |url = https://editorial.rottentomatoes.com/guide/video-game-movies-ranked-worst-to-best/ |tytuł = 43 Video Game Movies Ranked Worst to Best |opublikowany = [[Rotten Tomatoes]] |język = en |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>. Adaptacje gier cieszą się wszelako powodzeniem wśród widzów, zarówno w kinach, jak i na platformach dystrybucji cyfrowej{{rodn|Jesse Hassenger2020Hassenger|2020}}.
== Zobacz też ==
== Przypisy ==
{{Przypisy|}}
<ref name=":4">{{cytuj pismo |autor = Jamie Portman |tytuł = Stage-to-screen failures; There are some things only ‘live’ can accomplish |url = https://search-proquest-com.wikipedialibrary.idm.oclc.org/docview/2351339932/C813145FC779404BPQ/29?accountid=196403 |czasopismo = National Post |data = 2020-02-05 |strony = FP12 |język = en |issn = 1486-8008}}</ref> ▼<ref name="43 Video Game Movies Ranked">{{cytuj stronę |url = https://editorial.rottentomatoes.com/guide/video-game-movies-ranked-worst-to-best/ |tytuł = 43 Video Game Movies Ranked Worst to Best |opublikowany = [[Rotten Tomatoes]] |język = en |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Adam Poulisse2013">{{cytuj pismo |autor = Adam Poulisse |tytuł = Comics, film adaptations big business for creators, retailers |url = https://search-proquest-com.wikipedialibrary.idm.oclc.org/docview/1349989189/4BC2879BBF214D6BPQ/18?accountid=196403 |czasopismo = The Berkshire Eagle |data = 2013-05-11 |issn = 0895-8793 |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Agnieszka Ogonowska2011-s121-122">{{cytuj |autor = Agnieszka Ogonowska |tytuł = Adaptacja filmowa jako przykład zjawiska intermedialności |czasopismo = Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis |data = 2011 |wolumin = 135 |s = 121–122}}</ref>
<ref name="Alicja Helman2008-s60-63">{{cytuj pismo |autor = Alicja Helman |tytuł = Carmen |czasopismo = [[Kino (miesięcznik)|Kino]] |data = 2008 |wolumin = 42 |wydanie = 1 |strony = 60–63 |issn = 0023-1673}}</ref> ▼<ref name="Alicja Helman2014-s64-67">{{cytuj pismo |autor = Alicja Helman |tytuł = Hamlet, część pierwsza |czasopismo = [[Kino (miesięcznik)|Kino]] |data = 2014 |wolumin = 49 |wydanie = 9 |strony = 64–67 |issn = 0023-1673}}</ref> ▼<ref name="Alicja Helman2016-s62-63">{{cytuj pismo |autor = Alicja Helman |tytuł = Makbet i jego żona, część druga |czasopismo = [[Kino (miesięcznik)|Kino]] |data = 2016 |wolumin = 51 |wydanie = 5 |strony = 62–63 |issn = 0023-1673}}</ref>
<ref name="Alicja Helman2017-s61-62">{{cytuj pismo |autor = Alicja Helman |tytuł = Eugeniusz Oniegin |czasopismo = [[Kino (miesięcznik)|Kino]] |data = 2017 |wolumin = 52 |wydanie = 6 |strony = 61–62 |issn = 0023-1673}}</ref>
<ref name="Andrew Pulver2005-s19">{{cytuj pismo |autor = Andrew Pulver |tytuł = Saturday Review: Arts: Adaptation of the week No. 53 The Jungle Book (1967) |czasopismo = [[The Guardian]] |data = 2005-04-09 |strony = 19 |issn = 0261-3077}}</ref>
<ref name="Anna Depta2018-s4047">{{cytuj pismo |autor = Anna Depta |tytuł = Adaptacje filmowe polskich powieści kryminalnych na przykładzie twórczości Zygmunta Miłoszewskiego |czasopismo = Biblioteka Postscriptum Polonistycznego |data = 2018 |wolumin = 7 |strony = 40, 47 |issn = 1898-1593}}</ref>
<ref name="Anne Billson2014">{{cytuj pismo |autor = Anne Billson |tytuł = Which is the best version of The Three Musketeers? |url = https://www.telegraph.co.uk/culture/film/10599900/Which-is-the-best-version-of-The-Three-Musketeers.html |czasopismo = [[The Daily Telegraph]] |data = 2014-02-02 |język = en |issn = 0307-1235 |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Ashley Polasek2013-s50-52">{{cytuj pismo |autor = Ashley Polasek |tytuł = The Post-Millennial Sherlock Holmes: Adapting the Great Detective in the 21st Century |czasopismo = The Baker Street Journal |data = 2013 |wolumin = 63 |wydanie = 2 |strony = 50–52}}</ref>
<ref name="Barbara Ulrich2014">{{cytuj pismo |autor = Barbara Ulrich |tytuł = Au sujet d’Antigone |url = http://journals.openedition.org/leportique/2747 |czasopismo = Le Portique |data = 2014-05 |wolumin = 33 |język = fr |issn = 1283-8594 |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Bayti Kurt2019">{{cytuj pismo |autor = Bayti Kurt |tytuł = Frankenstein Adaptations Are Almost Never Frankenstein Adaptations |url = https://search-proquest-com.wikipedialibrary.idm.oclc.org/docview/2308725021/480EC38A44EB46C7PQ/1?accountid=196403 |czasopismo = Den of Geek! |data = 2019-10-25 |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Bogusław Żmudziński2017-s22">{{cytuj pismo |autor = Bogusław Żmudziński |tytuł = W harmonii ze światem |czasopismo = [[Kino (miesięcznik)|Kino]] |data = 2017 |wolumin = 52 |wydanie = 6 |strony = 22 |issn = 0023-1673}}</ref>
<ref name="Bucknall Hołyńska2015-s116">{{cytuj książkę |nazwisko = Bucknall-Hołyńska |imię = Justyna |tytuł = Marek Hłasko na ekranie: scenariusze, adaptacje, filmowe portrety pisarza |data = 2015 |wydawca = Wydawnictwo Naukowe UAM |miejsce = Poznań |isbn = 978-83-232-2829-5 |strony = 116}}</ref>
<ref name="Był sobie film Mechaniczna">{{cytuj stronę |url = https://www.alekinoplus.pl/program/film/byl-sobie-film-mechaniczna-pomarancza_38683 |tytuł = Był sobie film: Mechaniczna pomarańcza |data = 2012-06-17 |opublikowany = Ale Kino Plus |język = pl |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Carol Hall1990-s236-244">{{cytuj pismo |autor = Carol Hall |tytuł = A Different Drummer: The Tin Drum Film and Novel |czasopismo = Literature/Film Quarterly |data = 1990 |wolumin = 18 |wydanie = 4 |strony = 236–244 |issn = 2573-7597}}</ref>
<ref name="Cats 2019">{{cytuj stronę |url = https://www.rottentomatoes.com/m/cats_2019 |tytuł = Cats (2019) |opublikowany = [[Rotten Tomatoes]] |język = en |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Coates2013-s83-86">{{cytuj pismo |nazwisko = Coates |imię = Paul |tytuł = ‘Choose the Impossible’: Wojciech Has reframes Prus’s Lalka |url = http://dx.doi.org/10.1386/seec.4.1.79_1 |czasopismo = Studies in Eastern European Cinema |data = 2013-01 |wolumin = 4 |wydanie = 1 |strony = 83–86}}</ref>
<ref name="Dave Kehr1992-s5">{{cytuj pismo |autor = [[Dave Kehr]] |tytuł = Epic novel, epic film: The tragic fate of Stroheim’s ‘Greed’ |url = https://search-proquest-com.wikipedialibrary.idm.oclc.org/docview/283317238/5475D34875F4B1CPQ/24?accountid=196403 |czasopismo = [[Chicago Tribune]] |data = 1992-10-25 |strony = 5 |issn = 1085-6706}}</ref>
<ref name="David Crow2019">{{cytuj pismo |autor = David Crow |tytuł = The Bleeding Heart of Dracula |url = https://search-proquest-com.wikipedialibrary.idm.oclc.org/docview/2314130510/263035BA52AC41DAPQ/15?accountid=196403 |czasopismo = Den of Geek |data = 2019-11-13 |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="doi10.1057/9780230554658_7-s129">{{cytuj książkę |autor = Adam Roberts |tytuł = The History of Science Fiction |url = https://archive.org/details/historysciencefi00robe |data = 2006 |isbn = 978-0-230-55465-8 |miejsce = London |wydawca = Palgrave Macmillan UK |strony = [https://archive.org/details/historysciencefi00robe/page/n147 129] |doi = 10.1057/9780230554658_7 |język = en}}</ref>
<ref name="doi10.14746/2013.20.12-s180">{{cytuj pismo |autor = [[Marek Hendrykowski]] |tytuł = Adaptacja jako przekład intersemiotyczny |czasopismo = Przestrzenie Teorii |data = 2015 |issn = 1644-6763 |wolumin = 20 |strony = 180 |doi = 10.14746/2013.20.12 |data dostępu = 2020-07-17}}</ref>
<ref name="doi10.14746/pt.2005.5.12-s196">{{cytuj pismo |autor = Dobrochna Dabert |tytuł = Sposoby istnienia muzyki klasycznej w filmie fabularnym |czasopismo = Przestrzenie Teorii |data = 2007 |issn = 2450-5765 |wolumin = 5 |strony = 196 |doi = 10.14746/pt.2005.5.12 |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="doi10.35757/KiS.2019.63.3.9-s189">{{cytuj pismo |nazwisko = Nieć |imię = Mateusz |tytuł = Mitologia polityczna wczesnych filmów Jerzego Kawalerowicza |czasopismo = Kultura i Społeczeństwo |data = 2020 |wolumin = 63 |wydanie = 3 |strony = 189 |doi = 10.35757/KiS.2019.63.3.9}}</ref>
<ref name="Duniec2007-s8">{{cytuj pismo |nazwisko = Duniec |imię = Krystyna |tytuł = Kino jako dekonstrukcja pamięci. O aktorstwie dwudziestolecia międzywojennego. |url = https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=29548 |czasopismo = Kwartalnik Filmowy |data = 2007 |wydanie = 57–58 |strony = 8 |issn = 0452-9502}}</ref>
<ref name="Ewa Bal2014-s47">{{cytuj pismo |autor = Ewa Bal |tytuł = Nażywość w kinie? O problematyczności odbioru „Salò, czyli 120 dni Sodomy” Piera Paola Pasoliniego |czasopismo = [[Kwartalnik Filmowy]] |data = 2014 |wolumin = 87–88 |strony = 47 |issn = 0452-9502}}</ref>
<ref name="Frankenstein s movie history">{{cytuj pismo |autor = Brian Truitt |tytuł = Frankenstein’s movie history: The good, bad and ugly |url = https://www.usatoday.com/story/life/movies/2014/01/22/frankenstein-movie-history/4458425/ |czasopismo = [[USA Today]] |język = en |issn = 0734-7456 |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Garbicz1987-s322">{{cytuj książkę |nazwisko = Garbicz |imię = Adam |tytuł = Kino, wehikuł magiczny. Przewodnik osiągnięć filmu fabularnego |wydawca = Wydawnictwo Literackie |miejsce = Kraków |data = 1987 |isbn = 83-08-013-77-5 |nazwisko2 = Klinowski |imię2 = Jacek |tom = 2 |tytuł tomu = Podróż druga 1950–1959 |strony = 322 |odn = tak}}</ref>
<ref name="Gybusz1983-s5">{{cytuj pismo |nazwisko = Gybusz |imię = Jacek |tytuł = Lejtes |czasopismo = Kino |data = 1983 |wydanie = 24 |strony = 5}}</ref>
<ref name="Iwona Gródź2013-s123-124">{{cytuj pismo |autor = Iwona Gródź |tytuł = Filmowe sny artysty... Kilka uwag o Snach Akiry Kurosawy |czasopismo = Dyskurs |data = 2013 |wolumin = 16 |strony = 123–124 |issn = 1733-1528}}</ref> ▼<ref name="Jagielski2012-s38-40">{{cytuj pismo |nazwisko = Jagielski |imię = Sebastian |tytuł = Blask męskiego związku. „Ziemia obiecana” Andrzeja Wajdy jako film kumpelski |url = https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=27259 |czasopismo = Kwartalnik Filmowy |data = 2012 |wydanie = 77–78 |strony = 38–40 |issn = 0452-9502 |data dostępu = 2020-09-12}}</ref>
<ref name="Jakubowska2010-s152-158">{{cytuj pismo |nazwisko = Jakubowska |imię = Małgorzata |tytuł = Czasowe warstwy narracji. „Sanatorium pod Klepsydrą” Wojciecha Jerzego Hasa |url = https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=147710 |czasopismo = Kwartalnik Filmowy |data = 2010 |wydanie = 71–72 |strony = 152–158 |issn = 0452-9502}}</ref>
<ref name="Jesse Hassenger2020">{{cytuj stronę |url = https://www.polygon.com/2020/3/17/21182666/angry-birds-2-on-netflix-popular-movies-top-10 |tytuł = Why is Angry Birds 2 so relentlessly popular on Netflix? |autor = Jesse Hassenger |data = 2020-03-17 |opublikowany = Polygon |język = en |data dostępu = 2020-07-18}}</ref> ▼<ref name="John Mundy2005-s108-109">{{cytuj pismo |autor = John Mundy |tytuł = Śpiewający kopciuszek, albo brytyjski film muzyczny |czasopismo = [[Kwartalnik Filmowy]] |data = 2005 |wolumin = 52 |strony = 108–109 |issn = 0452-9502}}</ref>
<ref name="John Zubizarreta1994-s62-69">{{cytuj pismo |autor = John Zubizarreta |tytuł = The Disparity of Point of View in One Flew Over the Cuckoo’s Nest |czasopismo = Literature/Film Quarterly |data = 1994 |wolumin = 22 |wydanie = 1 |strony = 62–69 |issn = 2573-7597}}</ref>
<ref name="Judith Martin1979">{{cytuj pismo |autor = Judith Martin |tytuł = ‘Don Giovanni’: It Works |url = https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1979/11/09/don-giovanni-it-works/ |czasopismo = [[The Washington Post]] |data = 1979-11-09 |język = en |issn = 0190-8286 |data dostępu = 2020-07-18}}</ref> ▼<ref name="Konrad J Zarębski2009-s16">{{cytuj pismo |autor = [[Konrad J. Zarębski]] |tytuł = Baz Luhrmann idzie do kina |czasopismo = [[Kino (miesięcznik)|Kino]] |data = 2009 |wolumin = 43 |wydanie = 1 |strony = 16 |issn = 0023-1673}}</ref>
<ref name="Kornacki2011-s184-185">{{cytuj książkę |nazwisko = Kornacki |imię = Krzysztof |tytuł = Popiół i diament Andrzeja Wajdy |wydawca = Słowo/obraz terytoria |miejsce = Gdańsk |data = 2011 |isbn = 83-7453-858-9 |strony = 184–185 |odn = tak}}</ref>
<ref name="Król Edyp">{{cytuj stronę |url = http://www.akademiafilmowa.pl/film,18,116,0,Krol-Edyp.html |tytuł = Król Edyp |autor = Zygmunt Machwitz |opublikowany = Akademia Filmowa |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Kurz2009-s50-51">{{cytuj pismo |nazwisko = Kurz |imię = Iwona |tytuł = Jerzy Kawalerowicz, „Austeria” |url = https://search.proquest.com/openview/e385cc0b2fbf191e5d934ff23d288649/1?pq-origsite=gscholar&cbl=28371 |czasopismo = Kino |data = 2009 |wydanie = 12 |strony = 50–51 |issn = 0452-9502}}</ref>
<ref name="Kuśmierczyk2014-s108-112">{{cytuj książkę |nazwisko = Kuśmierczyk |imię = Seweryn |tytuł = Wyprawa bohatera w polskim filmie fabularnym |url = https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/16682/Seweryn%20Kuśmierczyk%2C%20Wyprawa%20bohatera%20w%20polskim%20filmie%20fabularnym.pdf?sequence=4 |data = 2014 |wydawca = Czuły Barbarzyńca Press |miejsce = Warszawa |isbn = 8362676418 |strony = 108–112}}</ref>
<ref name="Lech Majewski Magdalena Lebecka2011-s20-24">{{cytuj pismo |autor = Lech Majewski, Magdalena Lebecka |tytuł = Chcę być uczniem mistrzów |czasopismo = [[Więź (czasopismo)|Więź]] |data = 2011 |wolumin = 54 |wydanie = 631–632 |strony = 20–24 |issn = 0511-9405}}</ref> ▼<ref name="Le saveiter et le financier-s121-122">{{cytuj pismo |tytuł = Le saveiter et le financier: « L’Avare », «Le roi et l’oiseau» |czasopismo = Esprit |data = 1980 |wolumin = 41 |wydanie = 5 |strony = 121–122 |issn = 0014-0759}}</ref>
<ref name="Lubelski2007-s157-158">{{cytuj pismo |nazwisko = Lubelski |imię = Tadeusz |tytuł = Krewniacy z Litwy. Narodziny adaptacji z ducha wspólnoty |url = https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=158658 |czasopismo = Kwartalnik Filmowy |data = 2007 |wydanie = 59 |strony = 157–158 |issn = 0452-9502}}</ref>
<ref name="Luter2014">{{cytuj pismo |nazwisko = Luter |imię = Andrzej |tytuł = Ten wróg nazywa się Wajda. „Popioły” odrestaurowane |url = https://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,15620821,Ten_wrog_nazywa_sie_Wajda___Popioly__odrestaurowane.html |czasopismo = Gazeta Wyborcza |data = 2014-03-13 |data dostępu = 2020-09-12}}</ref>
<ref name="Luter2018">{{cytuj pismo |nazwisko = Luter |imię = Andrzej |tytuł = Iskra nie powstaje z popiołów |url = http://wiez.com.pl/2018/09/15/iskra-nie-powstaje-z-popiolow/ |czasopismo = Więź |data = 2018-09-15 |język = pl-PL |data dostępu = 2020-09-12}}</ref>
<ref name="Łukasz A Plesnar2011-s126">{{cytuj książkę |tytuł = Kino klasyczne |inni = [[Tadeusz Lubelski]], Iwona Sowińska, Rafał Syska (red.) |autor r = [[Łukasz A. Plesnar]] |rozdział = Hollywood: pod znakiem Wielkiego Kryzysu |data = 2011 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 126 |isbn = 97883-242-1662-8}}</ref>
<ref name="Marcin Maron-s247">{{cytuj książkę |nazwisko = |imię = |tytuł = Od Mickiewicza do Masłowskiej. Adaptacje filmowe literatury polskiej |inni = [[Tadeusz Lubelski]] (red.) |rozdział = Między mitem a historią: tajemnica filmowego języka „Sanatorium pod klepsydrą” Wojciecha J. Hasa |data = 2014 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 247 |isbn = 9788324223527 |rok = |autor r = Marcin Maron}}</ref>
<ref name="Marek Hendrykowski1994-s12-13">{{cytuj |autor = Marek Hendrykowski |tytuł = Słownik terminów filmowych |data = 1994 |miejsce = Poznań |wydawca = Ars Nova |s = 12–13}}</ref>
<ref name="Marta Górna2017">{{cytuj pismo |autor = Marta Górna |tytuł = 20 najlepszych filmów na podstawie książek Stephena Kinga |url = https://wyborcza.pl/7,101707,22171124,20-najlepszych-filmow-na-podstawie-ksiazek-stephena-kinga.html?disableRedirects=true |czasopismo = [[Gazeta Wyborcza]] |data = 2017-07-31 |issn = 0860-908X |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Mazierska2012-s103-106">{{cytuj pismo |nazwisko = Mazierska |imię = Ewa |tytuł = (Bez)sens życia we wczesnych filmach Wojciecha Jerzego Hasa |url = https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=27270 |czasopismo = Kwartalnik Filmowy |data = 2012 |wydanie = 77–78 |strony = 103–106 |issn = 0452-9502}}</ref>
<ref name="Mechaniczna pomarańcza">{{cytuj stronę |url = https://www.adit.art.pl/sztuki/mechaniczna-pomarancza |tytuł = Mechaniczna pomarańcza |autor = Leszek Wysocki |opublikowany = Agencja Dramatu i Teatru „ADiT” |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Michał Oleszczyk2012-s280-287">{{cytuj książkę |tytuł = Kino nieme |inni = [[Tadeusz Lubelski]], Iwona Sowińska, Rafał Syska (red.) |autor r = [[Michał Oleszczyk]] |rozdział = David Wark Griffith: kino uczy się opowiadać |data = 2012 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 280–287 |isbn = 97883-242-1536-2}}</ref>
<ref name="Michał Piepiórka2017-s66">{{cytuj pismo |autor = Michał Piepiórka |tytuł = Twój Vincent |czasopismo = [[Kino (miesięcznik)|Kino]] |data = 2017 |wolumin = 52 |wydanie = 10 |strony = 66 |issn = 0023-1673}}</ref>
<ref name="Miczka1987-s159-175">{{cytuj książkę |nazwisko = Miczka |imię = Tadeusz |tytuł = Inspiracje plastyczne w twórczości filmowej i telewizyjnej Andrzeja Wajdy |data = 1987 |wydawca = Uniwersytet Śląski |miejsce = Katowice |isbn = 83-226-0185-9 |strony = 159–175 |wydanie = Wyd. 1}}</ref>
<ref name="Olga Katafiasz2012-s15-19">{{cytuj pismo |autor = Olga Katafiasz |tytuł = I po burzy.. |czasopismo = [[Didaskalia (czasopismo)|Didaskalia]] |data = 2012 |wolumin = 108 |strony = 15–19 |issn = 1233-0477}}</ref>
<ref name="Paweł Sitkiewicz2011-s537-541">{{cytuj książkę |tytuł = Kino klasyczne |inni = [[Tadeusz Lubelski]], Iwona Sowińska, Rafał Syska |autor r = [[Paweł Sitkiewicz]] |rozdział = Film animowany w cieniu Disneya |data = 2011 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 537–541 |isbn = 97883-242-2234-6}}</ref>
<ref name="Polskie ekranizacje dzieł">{{cytuj stronę |url = https://culture.pl/pl/artykul/polskie-ekranizacje-dziel-sienkiewicza |tytuł = Polskie ekranizacje dzieł Sienkiewicza |data = 2016-01-27 |opublikowany = Culture.pl |język = pl |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Rebecca Ford2016-s76-77">{{cytuj pismo |autor = Rebecca Ford |tytuł = How Hollywood Is Getting Back in the Agatha Christie Business |czasopismo = [[The Hollywood Reporter]] |data = 2016 |wolumin = 422 |strony = 76–77 |issn = 0018-3660}}</ref>
<ref name="Rick DeCroix1996-s102">{{cytuj pismo |autor = Rick DeCroix |tytuł = The Many Adventures of Winnie the Pooh |czasopismo = Journal of Popular Film & Television |data = 1996 |wolumin = 24 |wydanie = 2 |strony = 102 |issn = 0195-6051}}</ref>
<ref name="Roger Ebert1999">{{cytuj stronę |url = https://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-dracula-1931 |tytuł = Dracula movie review & film summary (1931) |autor = [[Roger Ebert]] |data = 1999-09-19 |język = en |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Rosamund Bartlett2016">{{cytuj stronę |url = https://blog.oup.com/2016/05/tolstoy-art-film/ |tytuł = Tolstoy in art and on film |autor = Rosamund Bartlett |data = 2016-05-07 |opublikowany = OUPblog |język = en |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Szyngiel2018-s61">{{cytuj pismo |nazwisko = Szyngiel |imię = Elżbieta |tytuł = „Upaństwowienie romantyzmu” w kinie II RP. O Panu Tadeuszu w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego |czasopismo = Załącznik Kulturoznawczy |data = 2018 |wydanie = 5 |strony = 61}}</ref>
<ref name="Szyngiel2018-s71">{{cytuj pismo |nazwisko = Szyngiel |imię = Elżbieta |tytuł = „Upaństwowienie romantyzmu” w kinie II RP. O Panu Tadeuszu w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego |czasopismo = Załącznik Kulturoznawczy |data = 2018 |wydanie = 5 |strony = 71}}</ref>
<ref name="Tadeusz Lubelski2012-s131-132">{{cytuj książkę |autor = [[Tadeusz Lubelski]] |tytuł = Kino nieme |inni = Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska (red.) |rozdział = Lumière i Méliès: fotograf i iluzjonista inicjują kinematograf |data = 2012 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 131–132 |isbn = 97883-242-2383-1}}</ref>
<ref name="Tadeusz Lubelski2015-s216">{{cytuj książkę |autor = [[Tadeusz Lubelski]] |tytuł = Historia kina polskiego 1895–2014 |data = 2015 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 216 |isbn = 978-83-242-2707-5}}</ref>
<ref name="Tadeusz Lubelski2015-s224-226">{{cytuj książkę |autor = [[Tadeusz Lubelski]] |tytuł = Historia kina polskiego 1895–2014 |data = 2015 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 224–226 |isbn = 978-83-242-2707-5}}</ref>
<ref name="Tadeusz Lubelski2015-s382">{{cytuj książkę |autor = [[Tadeusz Lubelski]] |tytuł = Historia kina polskiego 1895–2014 |data = 2015 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 382 |isbn = 978-83-242-2707-5}}</ref>
<ref name="Tadeusz Lubelski2015-s392">{{cytuj książkę |tytuł = Historia kina polskiego 1895–2014 |autor r = [[Tadeusz Lubelski]] |data = 2015 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 392 |isbn = 978-83-242-2707-5}}</ref>
<ref name="Tadeusz Lubelski2015-s393">{{cytuj książkę |tytuł = Historia kina polskiego 1895–2014 |autor r = [[Tadeusz Lubelski]] |data = 2015 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 393 |isbn = 978-83-242-2707-5}}</ref>
<ref name="Tadeusz Lubelski2015-s631">{{cytuj książkę |tytuł = Historia kina polskiego 1895–2014 |autor r = [[Tadeusz Lubelski]] |data = 2015 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 631 |isbn = 978-83-242-2707-5}}</ref>
<ref name="Tadeusz Lubelski2015-s632">{{cytuj książkę |autor = [[Tadeusz Lubelski]] |tytuł = Historia kina polskiego 1895–2014 |data = 2015 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 632 |isbn = 978-83-242-2707-5}}</ref>
<ref name="Tadeusz Lubelski2015-s64-69">{{cytuj książkę |tytuł = Historia kina polskiego 1895–2014 |autor r = [[Tadeusz Lubelski]] |data = 2015 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 64–69 |isbn = 978-83-242-2707-5}}</ref>
<ref name="The top 16 Jane Austen adaptations">{{cytuj pismo |tytuł = The top 16 Jane Austen adaptations on screen, ranked |url = https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/features/jane-austen-emma-pride-prejudice-keira-knightley-emma-thompson-colin-firth-a9283596.html |czasopismo = [[The Independent]] |data = 2020-01-18 |język = en |issn = 0951-9467 |data dostępu = 2020-07-18}}</ref>
<ref name="Witer2013-s162-163">{{cytuj książkę |nazwisko = Rosenstone |imię = Robert A. |nazwisko2 = Parvulescu |imię2 = Constantin |tytuł = A Companion to the Historical Film |data = 2013 |wydawca = Willy-Blackwell |miejsce = Malden – Oxford |strony = 162–163 |rozdział = Andrzej Wajda As Historian |nazwisko r = Witek |imię r = Piotr}}</ref>
<ref name="Zwierzchowski2005-s79">{{cytuj pismo |nazwisko = Zwierzchowski |imię = Piotr |tytuł = Adaptacja i problem autorstwa w kinie socrealistycznym |url = https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=44471 |czasopismo = Kwartalnik Filmowy |data = 2005 |wydanie = 49–50 |strony = 79 |issn = 0452-9502 |data dostępu = 2020-09-12}}</ref>
<ref name="Zwierzchowski2005-s94">{{cytuj pismo |nazwisko = Zwierzchowski |imię = Piotr |tytuł = Adaptacja i problem autorstwa w kinie socrealistycznym |url = https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=44471 |czasopismo = Kwartalnik Filmowy |data = 2005 |wydanie = 49–50 |strony = 94 |issn = 0452-9502 |data dostępu = 2020-09-12}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{cytuj |autor = Adam Garbicz, Jacek Klinowski |tytuł = Kino, wehikuł magiczny. Przewodnik osiągnięć filmu fabularnego |wydawca = Wydawnictwo Literackie |miejsce = Kraków |data = 1987 |isbn = 83-08-013-77-5 |tom = 2 |tytuł tomu = Podróż druga 1950–1959 |odn = tak}}
* {{cytuj |autor = Marta Górna |tytuł = 20 najlepszych filmów na podstawie książek Stephena Kinga |url = https://wyborcza.pl/7,101707,22171124,20-najlepszych-filmow-na-podstawie-ksiazek-stephena-kinga.html?disableRedirects=true |czasopismo = [[Gazeta Wyborcza]] |data = 2017-07-31 |issn = 0860-908X |data dostępu = 2020-07-18 |odn = tak}}
▲<ref* name="Iwona Gródź2013-s123-124">{{cytuj pismo |autor = Iwona Gródź |tytuł = Filmowe sny artysty... Kilka uwag o Snach Akiry Kurosawy |czasopismo = Dyskurs |data = 2013 |wolumin = 16 | stronys = 123–124112-128 |issn = 1733-1528 |odn = tak}} </ref>
* {{cytuj |autor = Jacek Gybusz |tytuł = Lejtes |czasopismo = Kino |data = 1983 |wydanie = 24 |strony = 5 | odn = tak}}
* {{cytuj |autor = Carol Hall |tytuł = A Different Drummer: The Tin Drum Film and Novel |czasopismo = Literature/Film Quarterly |data = 1990 |wolumin = 18 |wydanie = 4 |s = 236–244 |issn = 2573-7597 |odn = tak}}
▲<ref* name="Jesse Hassenger2020">{{cytuj stronę |url = https://www.polygon.com/2020/3/17/21182666/angry-birds-2-on-netflix-popular-movies-top-10 |tytuł = Why is Angry Birds 2 so relentlessly popular on Netflix? |autor = Jesse Hassenger |data = 2020-03-17 |opublikowany = Polygon |język = en |data dostępu = 2020-07-18 |odn = tak}} </ref>
▲<ref* name="Alicja Helman2008-s60-63">{{cytuj pismo |autor = Alicja Helman |tytuł = Carmen |czasopismo = [[Kino (miesięcznik)|Kino]] |data = 2008 |wolumin = 42 | wydanienumer = 1 | stronys = 60–63 |issn = 0023-1673 |odn = tak}} </ref>
* {{cytuj |autor = Alicja Helman |tytuł = Hamlet, część pierwsza |czasopismo = [[Kino (miesięcznik)|Kino]] |data = 2014 |wolumin = 49 |numer = 9 |s = 64–67 |issn = 0023-1673 | odn = tak}}
* {{cytuj |autor = Alicja Helman |tytuł = Makbet i jego żona, część druga |czasopismo = [[Kino (miesięcznik)|Kino]] |data = 2016 |wolumin = 51 |numer = 5 |strony = 62–63 |issn = 0023-1673 |odn = tak}}
* {{cytuj |autor = Andrzej Luter |tytuł = Iskra nie powstaje z popiołów |url = http://wiez.com.pl/2018/09/15/iskra-nie-powstaje-z-popiolow/ |czasopismo = Więź |data = 2018-09-15 |język = pl-PL |data dostępu = 2020-09-12 |odn = tak}}
* {{cytuj |url = http://www.akademiafilmowa.pl/film,18,116,0,Krol-Edyp.html |tytuł = Król Edyp |autor = Zygmunt Machwitz |opublikowany = Akademia Filmowa |data dostępu = 2020-07-18 |odn = tak}}
▲<ref* name="Lech Majewski Magdalena Lebecka2011-s20-24">{{cytuj pismo |autor = Lech Majewski, Magdalena Lebecka |tytuł = Chcę być uczniem mistrzów |czasopismo = [[Więź (czasopismo)|Więź]] |data = 2011 |wolumin = 54 | wydanienumer = 631–632 | stronys = 20–24 |issn = 0511-9405 |odn = tak}} </ref>
* {{cytuj |tytuł = Od Mickiewicza do Masłowskiej. Adaptacje filmowe literatury polskiej |redaktor = [[Tadeusz Lubelski]] |rozdział = Między mitem a historią: tajemnica filmowego języka „Sanatorium pod klepsydrą” Wojciecha J. Hasa |data = 2014 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |strony = 247 |isbn = 9788324223527 |data = 2015|autor = Marcin Maron |odn = tak}}
▲<ref* name="Judith Martin1979">{{cytuj pismo |autor = Judith Martin |tytuł = ‘Don Giovanni’: It Works |url = https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1979/11/09/don-giovanni-it-works/ |czasopismo = [[The Washington Post]] |data = 1979-11-09 |język = en |issn = 0190-8286 |data dostępu = 2020-07-18 |odn = tak}} </ref>
* {{cytuj |autor = Ewa Mazierska |tytuł = (Bez)sens życia we wczesnych filmach Wojciecha Jerzego Hasa |url = https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=27270 |czasopismo = Kwartalnik Filmowy |data = 2012 |wydanie = 77–78 |strony = 95-110 |issn = 0452-9502 |odn = tak}}
* {{cytuj |autor = Tadeusz Miczka |tytuł = Inspiracje plastyczne w twórczości filmowej i telewizyjnej Andrzeja Wajdy |data = 1987 |wydawca = Uniwersytet Śląski |miejsce = Katowice |isbn = 83-226-0185-9 | odn = tak}}
* {{cytuj |autor = Agnieszka Ogonowska |tytuł = Adaptacja filmowa jako przykład zjawiska intermedialności |czasopismo = Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis |data = 2011 |wolumin = 135 |s = 113-127 |odn = tak}}
* {{cytuj |tytuł = Kino nieme |redaktor = [[Tadeusz Lubelski]], Iwona Sowińska, Rafał Syska |autor = [[Michał Oleszczyk]] |rozdział = David Wark Griffith: kino uczy się opowiadać |data = 2012 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |s = 280–287 |isbn = 97883-242-1536-2 |odn = tak}}
▲<ref* name="Alicja Helman2014-s64-67">{{cytuj pismo |autor = AlicjaMichał HelmanPiepiórka |tytuł = Hamlet,Twój część pierwszaVincent |czasopismo = [[Kino (miesięcznik)|Kino]] |data = 20142017 |wolumin = 4952 | wydanienumer = 910 | stronys = 64–6766 |issn = 0023-1673 |odn = tak}} </ref>
* {{cytuj |tytuł = Kino klasyczne |redaktor = [[Tadeusz Lubelski]], Iwona Sowińska, Rafał Syska |autor = [[Łukasz A. Plesnar]] |rozdział = Hollywood: pod znakiem Wielkiego Kryzysu |data = 2011 |miejsce = Kraków |wydawca = [[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|Universitas]] |s = 126 |isbn = 97883-242-1662-8}}
* {{cytuj |autor = Ashley Polasek |tytuł = The Post-Millennial Sherlock Holmes: Adapting the Great Detective in the 21st Century |czasopismo = The Baker Street Journal |data = 2013 |wolumin = 63 |numer = 2 |s = 50–52 |odn = tak}}
▲<ref* name=":4">{{cytuj pismo |autor = Jamie Portman |tytuł = Stage-to-screen failures; There are some things only ‘live’ can accomplish |url = https://search-proquest-com.wikipedialibrary.idm.oclc.org/docview/2351339932/C813145FC779404BPQ/29?accountid=196403 |czasopismo = National Post |data = 2020-02-05 |strony = FP12 |język = en |issn = 1486-8008 |odn = tak}} </ref>
* {{cytuj |autor = Adam Poulisse |tytuł = Comics, film adaptations big business for creators, retailers |url = https://search-proquest-com.wikipedialibrary.idm.oclc.org/docview/1349989189/4BC2879BBF214D6BPQ/18?accountid=196403 |czasopismo = The Berkshire Eagle |data = 2013-05-11 |issn = 0895-8793 |data dostępu = 2020-07-18 |odn = tak}}
* {{cytuj |autor = Andrew Pulver |tytuł = Saturday Review: Arts: Adaptation of the week No. 53 The Jungle Book (1967) |czasopismo = [[The Guardian]] |data = 2005-04-09 |s = 19 |issn = 0261-3077 |odn = tak}}
| 