Ludwik I de Bourbon-Condé: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
||
Linia 55:
Inne plany miał jednak Franciszek de Guise. Najpierw zapewnił sobie wsparcie księcia Wirtembergii, który obiecał storpedować ewentualną koalicję protestanckich książąt Rzeszy, w zamian za swobodę szerzenia [[wyznanie augsburskie|wyznania augsburskiego]] we Francji. Następnie przeciągnął Antoniego de Bourbon na swoją stronę, mamiąc go obietnicami rekompensaty za zajęte przez Hiszpanów ziemie królestwa Nawarry<ref>Knecht 2010, s. 34.</ref>. Pozbawiając Kondeusza wszelkich potencjonalnych sprzymierzeńców przystąpił do działania. Wykorzystał fakt, że mieszkańcy miasteczka Wassy w Szampanii, leżącego wprawdzie na ziemiach koronnych, ale wchodzących w skład posagu Marii Stuart, na którym pieczę sprawował on, łamali edykt tolerancyjny otwarcie odprawiając protestanckie obrzędy na ziemiach katolickiego feudała, wtargnął 1 marca 1562 roku do miasteczka i dokonał [[Masakra w Wassy|rzezi jego mieszkańców]]<ref>Grzybowski 1985, s. 27.</ref>. Kondeusz w odpowiedzi wezwał protestantów pod broń i pomaszerował na Paryż, zignorował wezwania królowej do stawienia się na dworze i zachowania pokoju<ref name="s25"/>. Tymczasem władzę w Paryżu objęli jednak przywódcy katoliccy, obok księcia de Guise, byli to [[Anne de Montmorency]] i [[Jacques d'Albon de Saint-André|marszałek de Saint-Andre]]. Na prowincji tymczasem hugenoci mścili się na katolikach za Wassy, ci odpowiadali tym samy, rozgorzała orgia przemocy<ref>Grzybowski 1985, s. 27-28.</ref>. Król Nawarry Antoni de Bourbon nie opowiedział się po stronie brata, namawiał królową przebywającą w [[Fontainebleau]] do przyłączenia się do katolików, zaś admirał de Coligny zbierał armię hugenocką w Orleanie i wzywał królową do przybycia wraz z królem pod swoją opiekę. Regentka nie zdążyła podjąć decyzji, Fontainebleau zostało opanowane przez wojska katolickie. Dwór, znowu pod kontrolą Gwizjuszy, udał się do Paryża.
Wybuchła I wojna religijna. Dowództwo na wojskami hugenotów objął Ludwik de Condé. 2 kwietnia zdobył Orlean<ref name="k35">Knecht 2010, s. 35.</ref>. Wkrótce w ręce protestantów padły inne miasta, m.in. [[Sens]], [[Tours]] i [[Lyon]]. 13 lipca Parlament ogłosił, że zabójstwo protestanta nie spotka się z karą{{r|k35}}. 20 września Condé zawarł układ z królową angielską [[Elżbieta I Tudor|Elżbietą]], w zamian za oddanie portu [[La Havre]] miał otrzymać 100 tys. koron i 6 tys. żołnierzy{{r|k35}}.
Szala zwycięstwa zaczęła się jednak przechylać na stronę katolicką; udało im się zdobyć [[Bourges]] (31 sierpnia), [[Rouen]] (26 października) i zagrodzić hugenotom drogę do Paryża. Ludwik, wzmocniony oddziałem 7300 niemieckich najemników, zdecydował się na marsz w kierunku Normandii, aby połączyć się z obiecanymi posiłkami z Anglii<ref name="k36">Knecht 2010, s. 36.</ref>. Jego drogę zagrodziła jednak armia Gwizjusza w pobliżu [[Dreux]].
Wbrew radom [[Gaspard II de Coligny|admirała de Coligny]] 19 grudnia 1562 przyjął [[Bitwa pod Dreux|bitwę pod Dreux]] z liczniejszymi wojskami Franciszka de Guise, którą przegrał i dostał się do niewoli<ref>Grzybowski 1985, s. 28.</ref>. W bitwie zginął marszałek de Saint-André, niedługo potem podczas oblężenia opanowanego przez Anglików [[Le Havre]], zginął Antoni de Bourbon. Zaś w czasie oblężenia [[Orlean]]u skrytobójca zabił księcia de Guise, o inspirację mordu oskarżono Gasparda de Coligny, możliwe jednak że mordercę wysłała regentka. Katarzyna odzyskała swobodę działania, trzech przywódców katolickich poniosło śmierć, Kondeusza był w niewoli, Coligny skompromitowany; w marcu 1563 roku ogłosiła w Amboise [[Edykt z Amboise|edykt kończący wojnę]] i dający protestantom swobodę kultu w domach szlachty i na przedmieściach<ref>Grzybowski 1985, s. 29.</ref>.▼
▲Wbrew radom [[Gaspard II de Coligny|admirała de Coligny]] 19 grudnia 1562 przyjął [[Bitwa pod Dreux|bitwę pod Dreux]] z liczniejszymi wojskami Franciszka de Guise, którą przegrał i dostał się do niewoli<ref>Grzybowski 1985, s. 28.</ref>, w ręcę zaś Coligny'ego wpadł konetabl de Montmorency{{r|k36}}. W bitwie zginął marszałek de Saint-André, niedługo potem podczas oblężenia opanowanego przez Anglików [[Le Havre]], zginął Antoni de Bourbon<ref>Knecht 2010, s. 36, podaje że król Nawarry zginął 15 października w czasie zdobywania Rouen.</ref>. Zaś w czasie oblężenia [[Orlean]]u skrytobójca zabił księcia de Guise, o inspirację mordu oskarżono Gasparda de Coligny, możliwe jednak że mordercę wysłała regentka. Katarzyna odzyskała swobodę działania, trzech przywódców katolickich poniosło śmierć,
Po ogłoszeniu edyktu Ludwik odzyskał wolność, nie uznał jednak aktu łaski i domagał się wznowienia procesu i oczyszczenia z zarzutów, taka postawa wzmocniła jego pozycję jako przywódcy kalwinów francuskich<ref name="S26">Skrzypietz 2019, s. 26.</ref>
| |||