Kolonia (biologia): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot dodaje: ca, de, fr, pt |
dość radykalna przebudowa artykułu |
||
Linia 1:
[[image:Haeckel Siphonophorae 59.jpg|right|thumb|[[Rurkopławy]] - [[parzydełkowce]] u których poszczególne polipy tworzą wspólny organizm kolonijny]]
[[Image:Volvocales.png|right|thumb|Różne stopnie kolonijności u [[Toczkowce|toczkowców]]]]
'''Kolonia''' - forma współżycia organizmów ([[ekologia]]) - np. kolonia lęgowa lub forma życiowa organizmów ([[morfologia]], [[fizjologia]]) polegająca na tworzeniu przez poszczególne [[osobnik]]i związku funkcjonującego jak odrębny osobnik. W kolonii poszczególne osobniki ('''moduły'''), choć żyją w skupieniach, zachowują pewną autonomiczność i funkcjonują jako niezależne organizmy. Stopień odrębności osobników może być różny od bardzo luźnego, gdy poszczególne osobniki są identyczne i mogą oddzielać się od kolonii (np. u [[Chroococcales|chrookowców]]), do tak ścisłego, że poszczególne osobniki pełnią funkcję [[narząd]]ów i trudno rozstrzygnąć, czy taki twór jest kolonią, czy pojedynczym organizmem (np. u [[Aretuza (zoologia)|aretuzy]] albo [[Toczek (biologia)|toczka]]). W przypadku [[glon]]ów za moduły uznawane są poszczególne komórki. Kolonie glonów mogą mieć kształty prostych ([[drgalnica]]) bądź rozgałęzionych nici, kul ([[gromadnica]]), płaskich dywaników (''[[Scenedesmus]]'') itp.
Tworzenie skupień komórek może być rodzajem [[Cyklomorfoza|cyklomorfozy]]. Zapewne kolonie organizmów jednokomórkowych dały początek organizmom wielokomórkowym (takim jak [[gąbki]] lub wielokomórkowe [[glony]]).
Terminologia dotycząca kolonii jest nie do końca ustalona. Szczególnie nieprzystające są do siebie określenia stosowane w [[Zoologia|zoologii]] i [[Botanika|botanice]]. Także nieścisłe są relacje i granice między ujęciem ekologicznym a fizjologicznym (pojęcie [[superorganizm]]u). Zdarza się, że pojęcia stosowane przez jednych naukowców są stosowane przez innych w innym znaczeniu (np. termin ''[[cenobium]]'').
Jeden z systemów terminologicznych stosowanych w [[Algologia|fykologii]]<ref>J. Z. Kadłubowska ''Zarys algologii'' PWN Warszawa 1975</ref>:
*'''[[Cenobium]]''' - zbiór spokrewnionych komórek (powstałych z jednej komórki macierzystej) połączonych galaretą lub otoczone wspólną ścianą (ścianą komórki macierzystej). Komórki te są równowartościowe, niezróżnicowane lub zróżnicowane słabo (np. najbardziej zewnętrzne komórki ''[[Scenedesmus]]'' mają kolce. Śmierć jednej z komórek nie ma wpływu na pozostałe. [[Sinice]] ''[[Chroococcales]]'', [[okrzemki]] ''[[Fragilaria]], [[Asterionella]]'', [[zielenice]] ''[[Scenedesmus]]''.
**Prymitywna '''nić''' - cenobium o kształcie nici, w którym poszczególne komórki mają odrębne [[Ściana komórkowa|ściany komórkowe]] i mogą bez problemu odłączać się od nici - [[zielenice]] [[sprzężnice]], np. [[skrętnica]] (''Spirogyra'').
*'''[[Agregat (biologia)|Agregat]]''', czyli '''skupienie''' komórek - zbiór komórek (często siostrzanych), które początkowo funkcjonowały osobno, po czym łączą się tracąc częściowo samodzielność (np. odrzucając [[Wić|wici]]). Komórki są równocenne, śmierć jednej nie ma wpływu na całość kolonii. [[Zielenice]] [[Chlorokokowce|chlorokokowe]], np. [[gwiazdoszek]] (''Pediastrum'').
*'''Kolonia''' - zbiór komórek równowartościowych, które tworzą funkcjonalną całość tak, że śmierć pojedynczej komórki narusza jej funkcjonowanie. [[Zielenice]] [[toczkowce]], np. [[gromadnica]] (''Pandorina'').
W tym systemie zbiór komórek nierównowartościowych, np. u [[Toczek (biologia)|toczka]] (''Volvox'') jest traktowany jako [[plecha]] '''wielokomórkowego osobnika'''.
== Zobacz także ==
*[[Eusocjalność]]
*[[Kolonia bakteryjna]]
== Przypisy ==
<references/>
{{biologia stub}}
[[kategoria:biologia]]
| |||