Szara pleśń: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nova (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Grafika:Aardbei Lambada vruchtrot Botrytis cinerea.jpg|thumb|right|180px|Częsty widok w uprawach [[truskawka|truskawek]] - owoc zarażony [[grzyb]]em ''[[Botrytis cinerea]]'']]
[[Grafika:Botrytis riesling.jpg|thumb|right|180px|Zaatakowane grono winorośli przez [[grzyb]] ''[[Botrytis cinerea]]'']]
'''Szara pleśń''' - choroba [[pleśń|pleśniowa]] wielu roślin, wywoływana głównie przez '''[[gronowiec szary|gronowca szarego]]'''<ref name=Nazwa>{{cytuj książkę|autor=Andrzej Grzywacz (red.)|tytuł=Choroby drzew leśnych. Szara pleśń| |miejsce=Poznań |rok=1992 |wydawca=PWRiL oddział w Poznaniu|}}</ref> (''Borytis cinerea'' Pers), [[grzyb]]a z klasy [[grzyby niedoskonałe|grzybów niedoskonałych]]. [[Patogen]] atakuje różne rośliny: od [[Rośliny doniczkowe|doniczkowych]] poprzez ogrodowe, polne do [[las|leśnych]] [[drzewo|drzew]]; w różnych fazach rozwojowych i różne ich części: od [[nasienie (botanika)|nasion]] po [[owoc]]e i dorosłe osobniki.
 
Gronowiec szary spośród roślin warzywnych atakuje: [[fasola|fasolę]], [[pomidor]]a, [[sałata|sałatę]], z [[sadownictwo|sadowniczych]]: [[porzeczka|porzeczki]], [[malina|maliny]], [[winorośl]]a, występuje pospolicie na owocach [[truskawka|truskawek]], gdzie może obniżyć plony o 30-6030–60%. Występuje również na roślinach ozdobnych: [[cyklamen]]ach, [[dalia]]ch, [[goździk]]ach, [[róża]]ch, znana jest też z atakowania [[rośliny lecznicze|roślin leczniczych]]: [[estragon]]u i [[majeranek|majeranku]]. Młode rośliny drzewiaste: ich kiełkiKiełki, siewki a nawet sadzonki młodych roślin drzewiastych uszkadzane są najczęściej w tunelach foliowych, [[inspekt]]ach czy [[szklarnia]]ch znajdujących się na [[szkółkarstwo|szkółkach]].
 
====Charakterystyka choroby====
Najbardziej charakterystycznym objawem występowania szarej pleśni są ślady pylącego nalotu i przebarwienia (plamy). Na siewkach wielu roślin objawem porażenia jest zbrunatnienie łodyg. Porażone pąki kwiatowe stają się brunatne i zamierają. Na roślinach wyrośniętych i ich owocach występują plamy brunatne, potem gnijące. Miejsca chore pokrywają się szarym pylącym nalotem, wśród którego tworzą się czarne, okrągłe i twarde owocniki grzyba ([[strzępka|skleroty]]).
 
Źródłem rozprzestrzeniania się choroby są martwe części roślin (np. pod korą), na których grzyb zimuje (w postaci [[przetrwalnik]]ów lub [[grzybnia|grzybni]]). Wiosną warunkami szczególnie sprzyjającymi rozwojowi choroby są wzrost [[temperatura|temperatury]] (optimum w zależności od innych warunków przy 15-24°C) i [[wilgotność|wilgotności]] powietrza (powyżej 90%) wskutek długotrwałych opadów. W mniej sprzyjających warunkach choroba może rozwijać się w formie utajonej. ''Botrytis cinerea'' może być [[pasożyt]]em lub [[saprofit]]em, w związku z czym pleśń można obserwować zarówno na roślinach żywych jak i ich martwych organach.
 
=====Skutki porażeń drzew leśnych=====
Linia 15:
U gatunków liściastych, zależnie od rodzaju porażonego organu i fazy choroby, na roślinach występują objawy w postaci brunatnych plam, lokalnej zgorzeli lub obumierania całych organów oraz zgnilizny i typowych oznak etiologicznych - szarej grzybni, ''trzonków [[konidia]]lnych'' i czarnych sklerot.
 
Gronowiec szary jest również sprawcą uszkodzeń nasion i owoców drzew leśnych <ref name=Nasionka>{{cytuj książkę|autorimię=Teresa |nazwisko=Stocka |tytuł=Biblioteczka leśniczego. Grzyby występujące na owocach i nasionach drzew leśnych| |miejsce=Warszawa |rok=1999 |wydawca=ŚWIAT|}}</ref>. Pojawienie się jego grzybni na materiale nasiennym zapowiada zawsze wyraźne obniżenie zdolności kiełkowania nasion. Do najczęściej atakowanych gatunków należą: [[dąb]], [[buk]], [[lipa]], [[olsza]], [[brzoza]], [[jawor]], [[jesion]], i [[grab]]. Wysoką patogeniczność stwierdzono również na nasionach [[sosna|sosny]], mniejszą na nasionach [[świerk]]a. Rozwój patogena w szczególnych warunkach magazynowych mozliwymożliwy jest przy temperaturze zblizonejzbliżonej do 0°C. Zaatakowane nasiona pokrywają się ciemną grzybnią. Wśród strzępków wyraźnie widoczne są trzonki konidialne zawierające skupienia zarodników.
 
====Ciekawostki====
 
Słynne [[wino|wina]]: ''Sauternes'', ''Cecube'' i ''[[Tokaj (wino)|Tokaje]]'' powstają w specyficznych warunkach klimatycznych i wilgotnościowych przy dużym udziale ''"szlachetnej pleśni"'' - wywołanej przez ''Borytis cinerea'' <ref name=kurdesz>{{cytuj stronę|url=http://www.kurdesz.com/main.php?artId=54|tytuł=Szara pleśń. Choroby winorośli - choroby grzybowe|data dostępu=25 lutego 2007|język=pl}}</ref>.