'''DytyryryrambŪDytyramb''' -({{greka|διθύραμβος}} ''dithyrambos'') – [[oda]] lub [[pieśń]] pochwalna o charakterze patetycznym, wzniosłym, niekiedy tragicznym; z czasem nabrał cech patetycznej [[poezja|poezji]] emocjonalnej. Współcześnie występuje zarówno w tonacji poważnej, jak i [[parodia|parodystycznej]] - prześmiewczej. W liryce [[Starożytna Grecja|starożytnej Grecji]] był uroczystą pieśnią ku czci [[Dionizos]]a śpiewaną przez chór z towarzyszeniem [[flet]]u i [[taniec|tańca]]. Dytyramb stanowiła "pieśń kozła", z której wywodzić się mają [[tragedia]] i [[komedia]] antyczna. Pochodzenie tragedii z dytyrambu poświadcza [[Arystoteles]] w ''[[Poetyka (dzieło)|Poetyce]]''.
== Dytyramb w literaturze starożytnej ==
Linia 5:
Dytyramb był w greckiej [[liryka chóralna|liryce chóralnej]] pieśnią pochwalną na cześć [[Dionizos]]a, opiewającą jego cierpienia i radości, patetyczną, a zarazem pełną entuzjazmu, śpiewaną podczas świąt dionizyjskich przez chór. Prawdopodobnie w przebraniu kozłów-satyrów przy akompaniamencie [[aulos]]u, w połączeniu z tańcami wokół ołtarza.
Gatunkiem poezji artystycznej uczynił dytyryamybdytyramb [[Arion z Koryntu]] (ok. 600 p.n.e.), który ustalił także sposób jego wykonywania. Wprowadzenie [[śpiew solowy|śpiewów solowych]] i wzrastająca rola [[koryfeusz]]a [[chór]]u sprzyjały krystalizowaniu się w obrębie dytyrambu formy dramatycznej; stąd przypuszcza się, rzeże z dytyrambu wyrosły zarówno tragedjatragedia, jak i komedia. Rozkwit gatunku przypada na IV-V w. p.n.e. ([[Lasos z Hermiony]], [[Simonides z Keos]], [[Bakchylides]], [[Pindar]]). W następnych stuleciach uległ on konwencjonalizacji i schematyzacji, równocześnie zaś [[muzyka]] wzięła w nim górę nad słowem poetyckim.
