'''Bitwa pod Helgolandem''' - bitwa morska stoczona [[9 maja]] [[1864]] pomiędzy okrętami [[Austria|austriackimi]] i [[PrusyKrólestwo Prus|pruskimi]] a [[Dania|duńskimi]] podczas pierwszej wojny o [[Szlezwik]] w 1864. Było to ostatnie starcie morskie toczone w [[szyk liniowy|szyku liniowym]] przez drewniane okręty, chociaż już o mieszanym napędzie [[Maszyna parowa|parowo]]-żaglowym. Starcie pozostało nierozstrzygnięte, lecz siły austriacko-pruskie zostały zmuszone do wycofania. W [[1914]] pod Helgolandem stoczono ponadto [[Bitwa pod Helgolandem (1914)|bitwę morską między flotą brytyjską a niemiecką]].
==Podłoże==
Dania, tocząca wojnę z [[PrusyKrólestwo Prus|Prusami]] o prowincję Szlezwik, w marcu 1864 zastosowała blokadę morską pruskich portów. [[17 marca]] pruska [[eskadra]] okrętów zaatakowała duńską eskadrę pod [[Rugia|Rugią]], lecz po krótkiej walce, słabsze pruskie okręty wycofały się do portu. Ponieważ pruska flota nie mogła się mierzyć z duńską, sprzymierzona z Prusami [[Austria]], posiadająca liczną flotę na [[Morze Adriatyckie|Adriatyku]], wysłała eskadrę okrętów w celu przełamania duńskiej blokady. W skład eskadry, dowodzonej przez komandora [[Wilhelm von Tegetthoff|Wilhelma von Tegetthoff]], weszły dwie parowe [[fregata (okręt żaglowy)|fregaty]] "Schwarzenberg" (50 dział) i "Radetzky" (31 dział) o napędzie [[śruba napędowa|śrubowym]]. 1 maja, w pobliżu wyspy Texel, do zespołu tego dołączyły trzy małe pruskie [[kanonierka|kanonierki]]: "Basilisk", "Blitz" i "Preussischer Adler".
W celu przechwycenia austriackiej eskadry, Duńczycy skierowali swoją eskadrę [[Morze Północne|Morza Północnego]], składajacą się z parowych fregat "Niels Juel" ([[okręt flagowy]], 42 działa) i "Jylland" (44 działa) oraz [[korweta żaglowa|korwety]] "Heimdal" (16 dział), dowodzonych przez komandora Edouarda Suensona. Siły obu stron były porównywalne, łącznie zespół austriacki posiadał 95 dział, a duński 102 działa.
