Działko M61 Vulcan: Różnice pomiędzy wersjami

W odpowiedzi na zapotrzebowanie amerykańskich sił zbrojnych, oddział firmy [[General Electric]] zajmujący się uzbrojeniem zbudował działko oparte na starej idei wielolufowej kartaczownicy Gatlinga. Główną wadą kartaczownicy w czasach jej opracowania była konieczność stosowania zewnętrznego napędu do obracania luf, co przestało być problemem w epoce [[silnik turboodrzutowy|silników turboodrzutowych]] zdolnych generować wystarczająco dużo energii elektrycznej. Zastosowanie napędu elektrycznego znacząco wpłynęło na niezawodność broni w porównaniu z przeładowywaną energią gazów prochowych, a wykorzystanie wielu luf powodowało, że szybkostrzelność z każdej z nich była niższa niż z pojedynczej lufy działka rewolwerowego, co znacząco wpływało na ich trwałość.

Podczas użytkowania działka na pokładach Starfighterów ujawniły się problemy z ogniwami taśm amunicyjnych, które po wykorzystaniu były wyrzucane na zewnątrz samolotu mogąci powodowaćmogły znacznepowodować uszkodzenia maszyny. W celu rozwiązania tego problemu wprowadzono beztaśmowy system zasilania i oznaczającoznaczono tak zmodernizowane działko jako '''M61A1''', które stało się standardowym uzbrojeniem strzeleckim amerykańskich myśliwców wykorzystywanym do dnia dzisiejszego.

Działko M61 Vulcan zostałzostało zbudowanyzbudowane w systemie Gatlinga, co oznacza, że podczas każdego obrotu zespołu luf z każdej z nich pada tylko jeden strzał. Zastosowanie wielu luf zapewnia uzyskanie bardzo dużej szybkostrzelności, rzędu 100 strzałów na sekundę, oraz odpowiednią trwałość luf poprzez zminimalizowanie ich nagrzewania i związanego z tym szybszego zużywania. Średni czas pomiędzy awariami i zacięciami wynosi 10 tysięcy strzałów, co czyni tę broń bardzo niezawodną. Sukces tego działka przyczynił się do określania nazwą Vulcan wszystkich podobnych konstrukcji, chociaż nazwa ta jest przypisana tylko do działka M61.

Większość lotniczych działek M61 Vulcan jest napędzana [[silnik elektryczny|silnikami elektrycznymi]], a jedyną odmianą napędzaną energią gazów prochowych jest działko '''GAU-4''' w US Army oznaczone jako '''M130'''. Obrót i przeładowanie luf odbywa się z wykorzystaniem energii gazów z czterech z sześciu luf działka. Masa GAU-4 jest wyższa o około 4,5 kg w porównaniu do wersji z napędem elektrycznym, ale zaletą jest brak konieczności zasilania działka z zewnętrznego źródła.

Pierwsze działka M61 Vulcan wykorzystywały do zasilania rozsypne taśmy amunicyjne, ale wyrzucanie ogniw z wystrzelonej amunicji stwarzało duże ryzyko uszkodzenia uzbrojonej w to działko maszyny. Wkrótce po wprowadzeniu działka do uzbrojenia zmodernizowano je do wersji M61A1 zasilanej beztaśmowo. Nowy system zasilania mógł być otwarty, gdy [[łuska (nabój)|łuski]] i [[niewypał]]y amunicji były wyrzucane na zewnątrz, lub zamknięty, gdy łuski powracały do bębna amunicyjnego. Główną wadą działka M61 Vulcan są duże rozmiary systemu zasilania amunicją uniemożliwiające swobodne instalowanie go w ciasnych kadłubach myśliwców, dlatego bębny amunicyjne konstruuje się osobno do każdego typu samolotu. Masa bębna z amunicją wynosi od 140 do 190 kg i większość lotniczych systemów zasilania jest typu zamkniętego, aby zminimalizować prawdopodobieństwo uszkodzenia wypadającymi łuskami, oraz zmniejszyć wpływ zmiany środka ciężkości maszyny w miarę zużywania amunicji.

Charakterystyki balistyczne amunicji kalibru 20 mm są raczej słabe, gdyż pociski bardzo szybko tracą energię, przez co ich siła niszcząca jest znacznie mniejsza niż porównywalnej europejskiej i [[Rosja|rosyjskiej]] broni strzelającej amunicją kalibru 25 i 30 mm. Próby zbudowania działka M61 w wersji strzelającej amunicją o większym kalibrze nie przyniosły spodziewanych efektów. W [[lata 70. XX wieku|latach 70.]] USAF przeznaczyły znaczne środki finansowe na konstrukcję działka GAU-7 strzelającego [[Amunicja bezłuskowa|bezłuskową]] amunicją kalibru 25 mm, które miało stanowić uzbrojenie myśliwca [[McDonnell Douglas F-15 Eagle|F-15 Eagle]], ale ze względu na niską niezawodność zaniechano dalszych prac. naPochodną korzyśćVulcana M61 Vulcan.jest Pięciolufowepięciolufowe [[działko GAU-12]] kalibru 25 mm wykorzystywane przez [[AV-8B Harrier II]]. jest pochodną Vulcana,Strzela strzelaono pociskami o tejtakiej samej prędkości wylotowej, ale większej sile niszczącej,. mimoMimo to nie znalazło jeszcze szerszego zastosowania. Planuje- planuje się wyposażyć w czterolufową odmianę działka nowoczesny wielozadaniowy myśliwiec [[Lockheed F-35 Lightning II|F-35 Lightning II]].