Wojny moskiewskie: Różnice pomiędzy wersjami

Za panowania wielkiego księcia [[Iwan III Srogi|Iwana III Srogiego]] Rosja zaatakowała Wielkie Księstwo Litewskie i wyniku dwóch wojen ([[Wojna litewsko-moskiewska 1492-1494|'''I wojna litewsko-rosyjska''']] [[1492]]–[[1494]] i [[Wojna litewsko-moskiewska 1500-1503|'''II wojna litewsko-rosyjska''']] [[1500]]–[[1503]], patrz [[bitwa nad Wiedroszą]]) zajęła [[Wiaźma|Wiaźmę]] i ziemie nad górną [[Oka|Oką]] ([[Księstwa Wierchowskie]]), wschodnią część [[Smoleńsk|ziemi smoleńskiej]] i ziemie [[Czernihów|czernihowską]] i [[Nowogród Siewierski|siewierską]] nad [[Desna|Desną]]. Po tych niepowodzeniach Litwa, gdzie panował [[Aleksander Jagiellończyk]], zaczęła pomocy szukać u Polski i stopniowo wciągnęła ją w długotrwały konflikt na wschodzie. Za panowania [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]] ([[1467]]–[[1548]]) działania wojenne były wznawiane trzykrotnie: [[Wojna litewsko-moskiewska 1507-1508|'''III wojna litewsko-rosyjska''']] [[1507]]–[[1508]] rozpoczęta przez Moskwę zakończyła się podpisaniem [[8 października]] [[1508]] [[pokój wieczysty|pokoju wieczystego]], na mocy którego Litwa utrzymała swój stan posiadania. Już jednak w [[1512]] Rosja zaatakowała Litwę, rozpoczynając [[I wojna polsko-rosyjska|'''I wojnę polsko-rosyjską''']] ([[1512]]–[[1522]]). W sierpniu [[1514]] wojska moskiewskie zdobyły [[Smoleńsk]]. Tego samego roku razem z Polakami, Litwini odnieśli zwycięstwo w [[Bitwa pod Orszą|bitwie pod Orszą]] [[8 września]] [[1514]], Smoleńska jednak nie odzyskali. [[Wojna litewsko-moskiewska 1534-1537|'''II wojna polsko-rosyjska''']] za panowania Zygmunta Starego toczyła się w latach [[1534]]–[[1537]]. Litwa, korzystając z kryzysu w państwie moskiewskim oraz nie godząc się ze stratami terytorialnymi poniesionymi w poprzednich latach rozpoczęła działania wojenne i wspólnie z Polakami, dowodzonymi przez [[hetman wielki koronny|hetmana wielkiego koronnego]] [[Jan Amor Tarnowski|Jana Tarnowskiego]]([[1488]]–[[1561]]) zajęła [[Siewierszczyzna|ziemię siewierską]] i [[Homel]]. Zawarty rozejm nie przyniósł większych zmian terytorialnych. Litwa zatrzymywała zdobyty Homel, Rosja zbudowane na ziemiach litewskich swoje zamki [[Siebież]] i [[Wieliż]]. Za panowania [[Zygmunt II August|Zygmunta II Augusta]] ([[1548]]–[[1572]]) [[car]] [[Iwan IV Groźny]] zaatakował [[Inflanty]] i zdobył [[Połock]] ([[1563]]), rozpoczynając [[Wojna litewsko-rosyjska 1558-1570|'''III wojnę polsko-rosyjską''']] ([[I wojna północna]]) ([[1563]]–[[1570]]). Był to fragment europejskich zmagań o ''[[dominium maris Baltici]].'' W [[wojny inflanckie|wojnach o Inflanty]] państwo polsko-litewskie występowało początkowo w sojuszu z [[Dania|Danią]] przeciw Rosji i [[Szwecja|Szwecji]]. Po kilku latach nastąpiło odwrócenie przymierzy: Dania przeszła na stronę Moskwy, Polska zaś porozumiała się ze Szwecją. Wyczerpująca i kosztowna wojna przyniosła każdemu z czterech państw zdobycze w Inflantach. Zawarty w [[1570]] r. trzyletni rozejm polsko-rosyjski przyznawał Moskwie [[Narwa|Narwę]] i [[Połock]], a Litwie [[Ryga|Rygę]]. Kolejna wojna z Moskwa rozpoczęła się za panowania [[Stefan Batory|Stefana Batorego]] ([[1576]]–[[1586]]). Rosjanie wykorzystując wewnętrzne trudności Rzeczypospolitej ([[wojna Rzeczypospolitej z Gdańskiem]]) w [[1577]] opanowali całe południowe Inflanty, aż po [[Dźwina|Dźwinę]]. Obroniły się tylko [[Ryga]] i [[Tallinn|Rewel]]. Wybuchła [[Wojna polsko-rosyjska 1577-1582|'''IV wojna polsko-rosyjska''']] ([[1577]]–[[1582]]).

[[Grafika:Jan Matejko-Batory pod Pskowem.jpg|thumb|left|400px|''Stefan Batory pod Pskowem'', [[Jan Matejko]]]]

 

===Skutki===