Semiologia (tradycja intelektualna): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
"już mi się wszystko miesza", jak Olejnik / W tym samym haśle będzie o literaturze.
Linia 1:
'''Semiologia''' (czasem także '''semantykasemiotyka''') - tradycja intelektualno-badawcza na pograniczu filozofii, językoznawstwa, logiki, teorii informacji i humanistyki, w której głównym przedmiotem zainteresowań jest [[znak]], jego własności i funkcje. W odróżnieniu od [[semiotyka (logika)|semiotyki logicznej]], wywodzacej się od [[Charles Peirce|Peirce'a]], [[Ludwig Wittgenstein|Wittgensteina]] i [[RudolphRudolf Carnap|Carnapa]], semiologia nie jest jasno określoną dyscypliną naukową ani akademicką. Badania semiologiczne rozwinęły się późno i do dziś ich zakres nie jest dokładnie ustalony.
 
Początkiem intelektualnej tradycji semiologii jest ''[[Kurs językoznawstwa ogólnego]]'' [[Ferdinand de Saussure|de Saussure'a]]. De Saussure w dziele tym postulował utworzenie nowej nauki - semiologii - której ośrodkiem zainteresowania miał stać się znak. Znak miał być w tej nauce ujęty przede wszystkim w kontekście swojego funkcjonowania społecznego, a sama nowa nauka miała stać się podstawą odnowionego językoznawstwa. Odnowione językoznawstwo jako nauka o pewnym rodzaju znaków, znakach językowych, miało być częścią semiologii jako ogólnej nauki o wszystkich znakach. Tak rozumiana semiologia rozpowszechniła się w humanistyce drugiej połowy XX w. za sprawą ściśle inspirującego się dziełem de Saussure'a [[strukturalizm]]u.
 
Zasadnicze założenia semiologii ukształtowały się pod wpływem rozwoju strukturalistycznej [[semantyka językoznawcza|semantyki językoznawczej]]. Semiologowie uznają, że by znak mógł funkcjonować, musi on być osadzony w zbudowanym analogicznie do [[system językowy|systemu językowego]] systemie znaków zwanym [[kod]]em. Kod prócz zasobu znaków ([[słownik]]a) zawiera także zestaw kategorii formalnych umozliwiających grupowanie elementów słownika w klasy pozostające między sobą w określonych relacjach ([[gramatyka|gramatykę]]) oraz zestaw reguł umożliwiających konstrukcję z elementów słownika złożonych [[komunikat]]ów ([[składnia|składnię]]).
Linia 8:
 
Fundamentalne dla semiologicznego rozumienia pojęcia znaku jest umieszczanie tzw. "zjawsik znakowych" w procesie [[komunikacja|komunikacji]], w ich związku z [[nadawca|nadawcą]] i [[odbiorca|odiorcą]] znaku, w powiązaniu z sytuacją nadawcy i odbiorcy, także w kobntekście społecznym procesów komunikacyjnych.
 
Niektórzy semiologowie (np. [[Pierre Guiraud]] w dziele ''Semiologia'', przekł. pol. Warszawa 1974) definiują semiologię wąsko - jako naukę o wszystkich systemach znaków, które nie są systemami znaków językowych. Przeważa jednak szerokie rozumienie semiologii - prócz systemów znaków językowych semiologowie zajmują się społecznymi formami komunkowania się, takimi jak ceremonie, obrzędy, ubiór, formy towarzyskie. Szczególne znaczenie zdobyła sobie semiologia jako teoria kodów estetycznych - ukonstytuowała się ona w osobny nurt w badaniach literackich.
 
==Semiologia w badaniach literackich==
 
[[kategoria:kierunki filozoficzne]]
[[kategoria:językoznawstwo]]
[[kategoria:semiotyka]]
[[kategoria:teoria literatury]]