Metro w Oslo
Metro w Oslo (norw. T-banen i Oslo) – system kolei podziemnej w stolicy Norwegii (przy czym większość stacji poza centrum miasta znajduje się na powierzchni ziemi). Operatorem metra jest Sporveien T-banen. Po Sztokholmie, Helsinkach i Petersburgu jest jednym z najdalej na północ wysuniętych systemów metra na świecie. Sieć metra złożona jest z 5 linii o łącznej długości 85 km i 101 stacji (z czego 17 jest pod ziemią). Wszystkie linie łączą się we Wspólnym Tunelu (Fellestunnelen) w centrum. W 2015 roku metro przewiozło ponad 94 miliony pasażerów[2].
| metro | |
 Logo metra | |
 MX3000 na linii Østensjø | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Operator |
Sporveien T-banen |
| Liczba linii |
5 |
| Lata funkcjonowania |
od 1966 |
| Dzienna liczba pasażerów |
200 000 (2021) |
| Roczna liczba pasażerów |
74,000,000 (2021)[1] |
| Infrastruktura | |
 Schemat linii (aktualny) | |
| Długość sieci |
85 km |
| Rozstaw szyn |
1435 mm |
| Napięcie zasilania |
trzecia szyna = 750V |
| Liczba stacji |
101 |
| Tabor | |
| Liczba pojazdów |
115 MX3000 |
| Strona internetowa | |
Historia edytuj
Dzieje metra w Oslo sięgają roku 1854, kiedy to otwarto najstarszą linię kolejową w Norwegii Hovedbanen, do miasta Eidsvoll przez dolinę Groruddalen. W 1872 roku otwarto linię Drammenbanen przechodzącą przez zachodnie Oslo, a w 1879 roku linię Østfoldbanen przecinającą dzielnicę Nordstrand, oferując ograniczone usługi kolejowe do tych części miasta[3]. W roku 1898 otwarto podmiejską linię tramwajową Holmenkollbanen, która połączyła stacje Majorstuen z Holmenkollen[4]. W roku 1916 trasa linii została wydłużona do Tryvann, z czego ostatni fragment od Frognerseteren jest wykorzystywany tylko przez pociągi towarowe[5].
Pierwsza część szybkiego transportu miejskiego została uruchomiona w 1912 roku linia Ekeberg. Mając ten sam rozstaw szyn co trasa Holmenkollen, miała łączyć się z nią przez tunel tramwajowy biegnący pod miastem, jednak z powodów finansowych pomysł zarzucono[6]. Metro oficjalnie otwarto 22 maja 1966 roku, kiedy otwarto fragment Wspólnego Tunelu między stacjami Brynseng i Jernbanetorget. W październiku otwarto fragment linii Grorud (linia 4 i 5) do stacji o tej samej nazwie. Linia Østensjø została połączona z systemem metra rok później, kiedy to wydłużono ją do stacji Skullerud[7].
Linie edytuj
| Linia | Stacje końcowe | Linie | Stacje |
|---|---|---|---|
| 1 | Frogneseteren ↔ Helsfyr (↔ Bergkrystallen) | Linia Holmenkollen, Linia Lambertseter | 35 |
| 2 | Østerås ↔ Ellingsrudåsen | Linia Røa, Linia Furuset | 26 |
| 3 | Kolsås ↔ Mortensrud | Linia Kolsås, Linia Østensjø | 34 |
| 4 | Vestli ↔ Bergkrystallen | Linia Grorud, Linia Løren, T-Baneringen, Linia Lambertseter | 37 |
| 5 | Sognsvann ↔ Vestli | Linia Sognsvanns, T-Baneringen, Linia Grorud | 43 |
Metro działa we wszystkich 15 gminach Oslo, a także ma połączenie z pobliską gminą Bærum. Wszystkie pięć linii przechodzi przez Wspólny Tunel w centrum miasta. Fragment linii 4 i 5 pełni rolę kolei obwodowej w śródmieściu. Pociągi jeżdżą zazwyczaj pomiędzy 5 rano (6 rano w weekendy), a 1 w nocy[8].
Stacje edytuj
Linia 1 edytuj
| Linia 1: Frognerseteren – Stortinget – Helsfyr (– Bergkrystallen) | |
|
Frognerseteren • Voksenåsen • Lillevann • Skogen • Voksenlia • Holmenkollen • Besserud • Midtstuen • Skådalen • Vettakollen • Gulleråsen • Gråkammen • Slemdal • Ris • Gaustad • Vinderen • Steinerud • Frøen • Majorstuen • Nationaltheatret • Stortinget • Jernbanetorget • Grønland • Tøyen • Ensjø • Helsfyr • (Brynseng • Høyenhall • Manglerud • Ryen • Brattlikollen • Karlsrud • Lambertseter • Munkelia • Bergkrystallen) | |
Linia 2 edytuj
| Linia 2: Østerås – Stortinget – Ellingsrudåsen | |
|
Østerås • Lijordet • Eiksmarka • Ekraveien • Røa • Hovseter • Holmen • Makrellbekken • Smestad • Borgen • Majorstuen • Nationaltheatret • Stortinget • Jernbanetorget • Grønland • Tøyen • Ensjø • Helsfyr • Brynseng • Hellerud • Tveita • Haugerud • Trosterud • Lindeberg • Furuset • Ellingsrudåsen | |
Linia 3 edytuj
| Linia 3: Kolsås – Stortinget – Mortensrud | |
|
Kolsås • Hauger • Gjettum • Valler • Avløs • Haslum • Gjønnes • Bekkestua • Ringstabekk • Jar • Bjørnsletta • Åsjordet • Ullernåsen • Montebello • Smestad • Borgen • Majorstuen • Nationaltheatret • Stortinget • Jernbanetorget • Grønland • Tøyen • Ensjø • Helsfyr • Brynseng • Hellerud • Godlia • Skøyenåsen • Oppsal • Ulsrud • Bøler • Bogerud • Skullerud • Mortensrud | |
Linia 4 edytuj
| Linia 4: Vestli – Storo – Stortinget – Bergkrystallen | |
|
Vestli • Stovner • Rommen • Romsås • Grorud • Ammerud • Kalbakken • Rødtvet • Veitvet • Linderud • Vollebekk • Risløkka • Økern • Løren • Sinsen • Storo • Nydalen • Ullevål stadion • Forskningsparken • Blindern • Majorstuen • Nationaltheatret • Stortinget • Jernbanetorget • Grønland • Tøyen • Ensjø • Helsfyr • Brynseng • Høyenhall • Manglerud • Ryen • Brattlikollen • Karlsrud • Lambertseter • Munkelia • Bergkrystallen | |
Linia 5 edytuj
| Linia 5: Sognsvann – Stortinget – Storo – Stortinget – Vestli | |
|
Sognsvann • Kringsjå • Holstein • Østhorn • Tåsen • Berg • Ullevål stadion • Forskningsparken • Blindern • Majorstuen • Nationaltheatret • Stortinget • Jernbanetorget • Grønland • Tøyen • Carl Berners plass • Sinsen • Storo • Nydalen • Ullevål stadion • Forskningsparken • Blindern • Majorstuen • Nationaltheatret • Stortinget • Jernbanetorget • Grønland • Tøyen • Carl Berners plass • Hasle • Økern • Risløkka • Vollebekk • Linderud • Veitvet • Rødtvet • Kalbakken • Ammerud • Grorud • Romsås • Rommen • Stovner • Vestli | |
Tabor edytuj
Metro w Oslo obsługuje 115 pojazdów typu MX3000. Pojazdy te zostały zamówione w 2003 roku, w 2006 roku dostarczono 83 wagony. W 2010 roku zamówiono kolejne 32 sztuki, które dostarczono dwa lata później[9].
Zajezdnie edytuj
Metro w Oslo ma cztery zajezdnie (Vognhall):
- Avløs, otwarta w roku 1925,
- Etterstad,
- Majorstuen, otwarta w roku 1894,
- Ryen, otwarta w roku 1964.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Olav Juven: Tidenes passasjervekst på T-banen i Oslo. [dostęp 2023-05-08]. (norw.).
- ↑ 2015 – 41 000 flere reiser hver dag. Ruter, 2016-02-17. (norw.).
- ↑ Bjerke i Holom 2004 ↓, s. 9.
- ↑ Aspenberg 1994 ↓, s. 8.
- ↑ Aspenberg 1994 ↓, s. 14.
- ↑ Aspenberg 1994 ↓, s. 29.
- ↑ Aspenberg 1994 ↓, s. 29–30.
- ↑ Rutetabell for T-banen. Ruter, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-16)]. (norw.).
- ↑ Oslo orders more metro cars. railwaygazette, 2010-12-22. [dostęp 2017-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-10)]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Thor Bjerke, Finn Holom: Banedata 2004. 2004. ISBN 82-90286-28-7.
- Nils Carl Aspenberg: Trikker og forstadsbaner i Oslo. Oslo: Baneforlaget, 1994. ISBN 82-91448-03-5. (ang.).