Oblężenie Smoleńska (1514)
Oblężenie Smoleńska w 1514 roku – oblężenie i zdobycie Smoleńska przez wojska moskiewskie pod dowództwem Wasyla III w dn. 1 sierpnia 1514 w czasie wojny litewsko-moskiewskiej 1512-1522.
| Wojna litewsko-moskiewska 1512-1522 | |||
 Oblężenie Smoleńska | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
II faza wojny litewsko-moskiewskiej 1512-1522 | ||
| Wynik |
zdobycie miasta przez wojska moskiewskie | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie obwodu smoleńskiego  | |||
Położenie na mapie Rosji  | |||
| 54°47′N 32°04′E/54,783333 32,066667 | |||
Oblężenie edytuj
Moskiewskie wojska w sile prawie 42 tys.[1] wyszły z Moskwy 18 czerwca 1514. Po 38 dniach marszu, 15 lipca, dotarły pod Smoleńsk, obległy go i zaczęły przygotowania do szturmu: dookoła twierdzy zbudowano palisadę, a naprzeciw bram powstały umocnienia zwane rogatkami, służące zapobieżeniu wypadom załogi miasta. Przygotowania zakończono w ciągu 2 tygodni i 29 lipca rozpoczął się ostrzał artyleryjski. Wojska moskiewskie dysponowały ok. 140, a według innych źródeł 300 działami pod dowództwem puszkarza Stefana, które spowodowały poważne szkody miastu, którego obroną dowodził Jerzy Sołłohub.
Latopis tak opisuje ostatni dzień oblężenia[2]:
Przybył sam wielki książę ze swoimi braćmi pod miasto Smoleńsk z licznymi siłami i wielką artylerią. I działa i piszczały wielkie wokół miasta postawiwszy, rozkazał bić w gród ze wszystkich stron i szturmy wielkie czynić bez ustanku, i ognistymi działami w gród bić, tak że od huku i wrzasku armat i piszczał i ludzi, a także i od bicia dział i piszczał ludzi z grodu, ziemia się trzęsła, a ludzie siebie nie widzieli, i cały gród w płomieniach i dymie i wydawało się, że się unosił. I strach wielki padł na mieszczan, i zaczęli z grodu krzyczeć, żeby wielki władca się ulitował, miecz swój opuścił, a rozkazał zakończyć bój, a oni chcą bić czołem przed władcą i gród oddać.
Załoga Smoleńska zaproponowała rozpoczęcie rozmów, jednak prośba ta została odrzucona przez Wasyla III, który zażądał natychmiastowego poddania się. Pod naciskiem mieszczan litewska załoga poddała się 31 lipca i 1 sierpnia rosyjskie wojska uroczyście weszły do miasta. Smoleński biskup prawosławny Warsonofiej odprawił moleben, w czasie którego mieszczanie przysięgli wierność moskiewskiemu władcy. Wojewoda smoleński Jerzy Sołłohub odmówił przysięgi i został wypuszczony na Litwę, gdzie stracono go za poddanie twierdzy.
Po wygranej bitwie pod Orszą wojska litewskie podjęły próbę odbicia Smoleńska, która zakończyła się jednak niepowodzeniem i w 1522 r. między księstwem moskiewskim i Wielkim Księstwem Litewskim został podpisany pokój, na mocy którego Smoleńsk przeszedł we władanie Moskwy. Po bitwie Smoleńsk pozostawał pod władzą carów rosyjskich prawie 100 lat, a następnie rozejmu w Dywilinie w 1618 r. został zwrócony Wielkiemu Księstwu Litewskiemu, ale w 1654 r. ostatecznie trafił do Rosji z wyjątkiem dwóch okresów: jesieni 1812 r., kiedy został zdobyty przez Francuzów i lat 1941–1943, kiedy został zagarnięty przez III Rzeszę.
Na pamiątkę zdobycia Smoleńska Wasyl III ufundował moskiewski Monaster Nowodziewiczy w miejscu, gdzie rosyjskie pułki gromadziły się przed wyprawą.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Российское государство в XIV – XVII вв.: Сборник статей, посвященный 75-летию со дня рождения Ю.Г. Алексеева. W: Кром М. М.: О численности русского войска в первой половине XVIв. СПб.: 2002, s. 77.
- ↑ Перли С. С., Перли Б. С.Страницы русской истории на уроках математики: Нетрадиционный задачник. V–VI классы. – М.:Педагогика-Пресс, 1994. – 288 с.: ил. ISBN 5-7155-0644-1 – (гл. II – задача: Освобождение западных русских земель от власти Литвы – Взятие Смоленска) (ссылка нерабочая!).
Literatura edytuj
- Ирина Борисовна Михайлова, К вопросу о „Смоленском взятии” 1514г, „Studia Slavica et Balcanica Petropolitana: Петербургские славянские и балканские исследования.”, 2 (10), 2011, s. 41–54 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].