Zamek książąt mazowieckich w Płocku: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
+ commons
Konarski (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Plock Castle.JPG|thumb|210px|Wieża Zegarowa zamku z czasów Kazimierza Wielkiego z barokowym hełmem z XVIII w.]]
[[Plik:Romanesque wall in Płock.png|thumb|245px|Mur romański z kamieni eratycznych, przełomz XIXII ilub XIIXIII wieku]]
{{Commonscat|Płock Castle}}
 
'''Zamek książąt mazowieckich w Płocku''' – [[gotyk|gotycka]] budowla wzniesiona przez [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]], siedziba [[książęta mazowieccy|książąt mazowieckich]] do końca [[XV wiek]]u.
 
Badania archeologiczne na Wzgórzu Tumskim w [[Płock]]u potwierdzają obecność osadnictwa z [[X wiek]]u. Za lokalizacją grodu w tym miejscu przemawiało dogodne usytuowanie na skrzyżowaniu szlaków handlowych, również ukształtowanie i znaczne wypiętrzenie skarpy wiślanej (ponad 40 m nad lustro wody). Początkowo gród miał umocnienia drewniano-ziemne, a wewnątrz niewielki "gródek" książęcy. Największy rozwój grodu miał miejsce za panowania [[Władysław I Herman|Władysława Hermana]]. Wgdy tympowstała czasiena jego brat,terenie królromańska [[Bolesławkatedra IIi Szczodry|Bolesławco Śmiały]],najmniej powołałdwa wmurowane Płockubudynki. [[biskupiByć płoccy|biskupa]]może (wwybudowano [[1075]]),też którytu wraz ze swym dworem złożonym w głównej mierze z [[benedyktyni|benedyktynów]], zajął stary pałac napóźniej swąnową rezydencję, aprawdopodobnie książę (późniejszy król) przeniósł się do nowej reprezentacyjnej budowli wzniesionej przez [[Kolonia (Niemcy)|kolońskich]] muratorów, prawdopodobniewzorowaną na wzór cesarskiej rezydencji w [[Goslar]]ze jego teścia [[Henryk III Salicki|Henryka III]].
 
Na miejscu tego średniowiecznegoromańskiego [[palatium]] z XII-XIII wieku, trzysta lat później, Kazimierz Wielki wzniósł gotycki zamek. Jego ważniejsza cześć – reprezentacyjna – nosiła nazwę ''castrum''. Całość otoczona była charakterystyczną podwójną linią [[mur obronny|murów obronnych]]. Zewnętrzny, będący wzmocnieniem [[kurtyna (fortyfikacje)|kurtyny]], dostosowany był kształtem do nieregularnego wzgórza; wewnętrzny zwieńczony [[blanka]]mi, wyższy o kilka metrów łączył dwie, zachowane do dziś, wieże (Szlachecką i Zegarową). Dom mieszkalny władcy przylegał do muru. Do zamku można było się dostać dwiema bramami: pierwszą, południowo-zachodnią (przy skarpie wiślanej), sąsiadującą z małym budynkiem bramnym, prowadzącą na drewniany most, który łączył zamek z obwodem murów miejskich lub drugą, północno-zachodnią, wychodzącą na miejską bramę Grodzką. Wieża Szlachecka wzniesiona około [[1353]] (nazywana początkowo Wysoką) została obniżona w [[1796]], wieża Zegarowa pełniąca od końca XV wieku rolę dzwonnicy katedralnej, była przebudowywana w połowie [[XVI wiek]]u, a barokowy hełm otrzymała w latach [[1723]]–[[1735]].
 
Zamek był rezydencją książąt mazowieckich do końca XV wieku. W [[1532]] w wyniku obsunięcia się skarpy wiślanej uległ częściowemu zniszczeniu, po przebudowie rezydencję władców przeniesiono na południowy skraj założenia, a opuszczoną część otrzymało w [[1538]] [[opactwo]] benedyktynów (z nadania [[Zygmunt I Stary|Zygmunta Starego]]. Powstały w tym miejscu barokowy zespół budynków całkowicie zmienił wygląd zamku.