5 Dywizja Strzelców Polskich (WP na Wschodzie): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Działalność: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
→Działalność: linki zewnętrzne, źródła/przypisy |
||
Linia 36:
W rezultacie 25 stycznia 1919 powstała 5 Dywizja Strzelców Polskich<ref group=uwaga>5 DSP nazywana była też ''„Dywizją Syberyjską”''.</ref> w składzie trzech pułków piechoty, batalionu szturmowego, pułku ułanów, pułku artylerii, batalionu inżynieryjnego, służby sanitarnej i taborów – łącznie niemal 12 tys. żołnierzy. Na jej czele stanął płk [[Kazimierz Rumsza]]. Organizacyjnie [[dywizja]] należała wraz z [[4 Dywizja Strzelców Polskich (WP na Wschodzie)|4 Dywizją Strzelców Polskich]] gen. [[Lucjan Żeligowski|Lucjana Żeligowskiego]] (działającą na południu Rosji) do [[Armia Polska we Francji|Armii Polskiej we Francji]] gen. [[Józef Haller|Józefa Hallera]]. Do szeregów Dywizji Syberyjskiej masowo garnęli się Polacy – dawni jeńcy z armii austriackiej i niemieckiej, jak też miejscowi ochotnicy, często zesłańcy polityczni bądź ich potomkowie. Dywizja od samego początku przystąpiła do walki z oddziałami komunistycznymi, wspomagając rosyjskie wojska kontrrewolucyjne admirała [[Aleksandr Kołczak|Aleksandra Kołczaka]], [[Korpus Czechosłowacki]] i wojska Ententy. Do jej głównych zadań należała ochrona strategicznie ważnej [[Kolej Transsyberyjska|Kolei Transsyberyjskiej]] na prawie tysiąckilometrowym odcinku od Nowonikołajewska przez [[Aczyńsk]], [[Krasnojarsk]] do stacji Klukwiennaja. W tym celu wykorzystywała cztery pociągi pancerne o nazwach: „Kraków”, „Warszawa”, „Poznań” i „Poznań II” (zdobyty na bolszewikach). Ciekawostką jest fakt, że po rzece [[Ob]] pływało kilka uzbrojonych statków z polskimi załogami. Obok walk dywizja prowadziła też działalność kulturalno-oświatową wśród żołnierzy i miejscowej polskiej ludności. Przy poszczególnych oddziałach istniały biblioteki, teatry i gospody żołnierskie. Instruktorzy oświatowi Dywizji prowadzili wykłady z historii i literatury polskiej, a także naukę czytania i pisania. Opieką otaczano działające w syberyjskich miastach polskie drużyny harcerskie. Z okazji świąt narodowych organizowano akademie i wieczornice. Wydawano polską prasę.
Od jesieni 1919 – wskutek wielkiej ofensywy bolszewickiej – Dywizja wycofywała się na wschód jako tylna straż pozostałych „białych” wojsk, powstrzymując nieprzyjacielski pościg. Jej marszowi w głąb Syberii towarzyszyły ciężkie walki w trudnych warunkach syberyjskiej zimy, m.in. w okolicach stacji kolejowych Tutalskaja, Litwinowo i 3-dniowy bój kpt. Werobeja pod miastem [[Tajga (miasto)|Tajga]]. W styczniu 1920, po nawiązaniu tajnych kontaktów między Korpusem Czechosłowackim i bolszewikami, eszelony 5 Dywizji Strzelców Polskich zostały otoczone i 10 stycznia 1920 roku musiały skapitulować i złożyć broń koło stacji kolejowej [[Ujar|Klukwiennaja]] (120 km na wschód od Krasnojarska). Niegodzące się na kapitulację resztki dywizji zorganizowały się w [[Harbin]]ie w Odrębny Batalion Piechoty pod dowództwem kpt. [[Józef Werobej|Józefa Werobeja]]<ref>J.P. Wiśniewski, Ewakuacja oddziałów polskich z Dalekiego Wschodu w 1920 r., „Zesłaniec” 2004, nr 4, 15–37.</ref><ref>http://wydawnictwoumk.pl/czasopisma/index.php/KLIO/article/view/KLIO.2011.057/1158</ref>.
== Epilog ==
| |||