Wikipedia

Historia Gniezna: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Wczesne średniowiecze: drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 8:
[[Plik:Wizyta prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Gnieźnie z okazji Wystawy Rolniczo-Przemysłowo-Handlowej, wrzesień 1925 r..jpg|thumb|Wizyta prezydenta S. Wojciechowskiego w Gnieźnie z okazji Wystawy Rolniczo-Przemysłowo-Handlowej, wrzesień 1925]]
[[Plik:Kaczynski VII zjazd gnieznienski 03.jpg|thumb|Prezydent [[Lech Kaczyński]] podczas VII Zjazdu Gnieźnieńskiego]]
Pierwsze ślady osadnictwa na terenach dzisiejszego [[Gniezno|Gniezna]], pochodzą z końca [[paleolit]]u, tj. sprzed 8 – 10 tys. lat temu, zaś. odOd końca VIII w.do istniałpołowy tuX obronnywieku zespółna osadniczyGórze państwaLecha plemiennegowznosił się [[Polanie|Polan]]otoczony fosą o szerokości 12 metrów kamienny kurhan o średnicy 10-12 metrów<ref>{{cytujT.Sawicki "Badania stronę|url=http://wwwprzy kościele św.powiat-gniezno.pl/index.php5?m=articles&id=200|tytuł=Kalendarium wydarzeńJerzego historycznychw Gniezna|dataGnieźnie", dostępu=2009-08-16}}[w:] Gniezno w świetle ostatnich badań archeologicznych, Gniezno 2001, s.177 nn.</ref>. RozbudowanyOkoło i940 zmodernizowanyroku za czasów [[Mieszko I|Mieszka I]] zbudowano na Górze Lecha pierwszy gród, który stał się siedzibą pierwszych władców [[Piastowie|piastowskich]] jako główny gród państwa Polan<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.polskiedzieje.pl/art/21|tytuł=Polskie dzije – Gniezno|data dostępu=2009-08-22}}</ref>. Dotychczas uważano, że w końcu VIII w., za rządów półlegendarnej dynastii [[Popielidzi|Popielidów]] powstał w Gnieźnie [[gród]] (plemienia [[Goplanie|Goplan]]) i [[podgrodzie]], otoczone wałem drewniano-ziemnym. Jednak najnowsze badania [[dendrochronologia|dendrochronologiczne]] dostarczyły dowodów na to, że najstarszy gród gnieźnieński zbudowano dopiero ok. 940 roku na [[Wzgórze Lecha (Gniezno)|Wzgórzu Lecha]] (gdzie wg źródeł archeologicznych znajdowała się wówczas [[chram|świątynia pogańska]]), a więc za panowania [[Siemomysł (książę Polan)|Siemomysła]] Lestkowica z dynastii [[Piastowie|Piastów]]. W 966 roku w okolicach Gniezna najprawdopodobniej na [[Ostrów Lednicki|Ostrowie Lednickim]] Mieszko I przyjął [[chrzest Polski]]. Mieszko I po 966 roku zbudował kościół, w którym pochowano Jego żonę [[Dobrawa Przemyślidka|Dąbrówkę]], zaś na terytorium grodu w miejscu obecnego [[Kościół św. Jerzego w Gnieźnie|kościoła św. Jerzego]] wzniósł kamiennykamienne zamek[[palatium]] z kaplicą. Jednak tak późna chronologia [[Gniezno|Gniezna]] jako obronnej siedziby książęcej nie wyklucza wcale funkcjonowania na tym miejscu od przełomu VIII i IX w. [[Pogaństwo|pogańskiego]] ośrodka [[Kult religijny|kultowego]], na terenie którego dokonywano prawdopodobnie [[Koronacja|intronizacji]] [[książę|książąt]] plemiennych. W X w. Gniezno stanowiło jeden z grodów stołecznych państwa Piastów, obok m.in. [[Ostrów Lednicki|Ostrowa Lednickiego]], [[Poznań|Poznania]] i [[Giecz]]a (grodów stołecznych, czyli miejsc gdzie wzniesiono tzw. [[palatium|palatia]] książęce było kilka, lecz zgodnie z dokumentem „[[Dagome iudex]]” z ok. 991 roku, jedyną formalną [[stolica|stolicą]] państwa polskiego było Gniezno)<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.gniezno.home.pl/index.php?p_portal_pokaz=strony&p_strony_idname=1071127917|tytuł=Państwo Gnieźnieńskie|data dostępu=2009-08-18}}</ref>. O stołecznej funkcji Gniezna świadczyć mogą także napisy ''Gnezdun civitas'' na monetach [[Bolesław I Chrobry|Bolesława Chrobrego]], jak również fakt pochowania właśnie w Gnieźnie w 997 roku ciała [[Święty Wojciech|biskupa i męczennika Wojciecha]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.polskaniezwykla.pl/attraction/20002087.id|tytuł=Polska niezwykła|data dostępu=2009-08-16}}</ref>.
 
W 1000 roku odbył się w Gnieźnie [[Zjazd gnieźnieński|zjazd]], w którym uczestniczył [[Bolesław I Chrobry]] i [[Otton III (cesarz rzymski)|Otton III]]; utworzono wtedy [[archidiecezja gnieźnieńska|arcybiskupstwo]] i [[metropolia gnieźnieńska|metropolię gnieźnieńską]] na czele z bratem św. Wojciecha – [[Radzim Gaudenty|Radzimem Gaudentym]] oraz podległych jej trzech biskupstw w [[Kraków|Krakowie]] z biskupem [[Poppon]]em, w [[Kołobrzeg]]u z biskupem [[Reinbern]]em, [[Wrocław]]iu z biskupem [[Jan (biskup wrocławski)|Janem]]<ref>Piśmiennictwo czasów Bolesława Chrobrego – tłum. K. Abgarowicz, Warszawa 1968.</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.archidiecezja.pl/pl/historia/archidiecezja.html|tytuł=Historia Archidiecezji Gnieźnieńskiej|data dostępu=2009-08-16}}</ref>. Także wtedy świątynię<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Mikołajczyk|imię=Gabriela|tytuł=Zabytki Katedry Gnieźnieńskiej|wydawca=Prymasowskie Wydawnictwo „Gaudentinum”|miejsce=Gniezno|rok=1992|isbn= 83-85654-01-1}}</ref> wybudowaną przez Mieszka I wyniesiono do rangi [[Katedra|katedry]]. W 1018 roku miasto przeżyło klęskę: pożar strawił podgrodzie wraz z kościołem katedralnym, który do 1025 roku przeistoczył się w piękną, romańską katedrę. W 1025 roku w Gnieźnie miała miejsce koronacja [[Bolesław I Chrobry|Bolesława Chrobrego]] na pierwszego [[król]]a Polski. W 1038 roku do Gniezna wtargnął książę czeski [[Brzetysław I]], pozostawiając po sobie spalone podgrodzia i zniszczoną, ograbioną [[Katedra|katedrę]] oraz zburzony zamek książęcy<ref name=autonazwa1>{{cytuj stronę|url=http://gniezno.eu/strona32wqf435ge/index.php?option=com_content&task=view&id=2545|tytuł=Historia Gniezna|data dostępu=2010-01-12}}</ref>. Na skutek tego [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierz Odnowiciel]] przeniósł stolicę do [[Kraków|Krakowa]]. W 1138 roku po śmierci [[Bolesław III Krzywousty|Bolesława Krzywoustego]] Gniezno wchodzi w skład dzielnicy senioralnej – władzę przejmuje [[Władysław II Wygnaniec]]. W 1177 roku odbył się w Gnieźnie zjazd licznego grona książąt, możnowładców świeckich i duchowych. W 1194 roku po śmierci [[Kazimierz II Sprawiedliwy|Kazimierza Sprawiedliwego]] Gniezno przechodzi pod władzę książąt wielkopolskich<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.polskiedzieje.pl/art/57|tytuł=Przynależnosc Gniezna|data dostępu=2010-01-12}}</ref>. Pożar w 1192 roku zniszczył kamienny zamek na [[Wzgórze Lecha (Gniezno)|Wzgórzu Lecha]].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Gniezna”