Grocholice (Bełchatów): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit.
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Historia: duże redakcyjne ale bez zmian merytorycznych
Linia 58:
 
== Historia ==
Miejscowość jako wieś istniała już w [[XIXII wiek]]u, ai wraz z rokuokolicznymi terenami należała do tzw. „klucza” należącego do bogatych i rozległych dóbr arcybiskupa gnieźnieńskiego, co potwierdza pierwsza pisemna wzmianka o Grocholicach w [[Bulla gnieźnieńska|bulli papieża]] [[Innocenty II|Innocentego II]] wyłożonej w [[1136]] pochodziroku w [[Piza|Pizie]]. Miejscowość znajdowała się przy trakcie do [[Kamieńsk]]a nad rzeką Rakówką (dawniej zwaną Rakarką lub Rzonsawą). Bardzo starą metrykę miejscowości potwierdza też pierwsza pisemnafundacja wzmiankakościelna opochodząca z lat 1220-1233 informująca, że został wybudowany z fundacji arcybiskupa gnieźnieńskiego [[Parafia Wszystkich Świętych w Grocholicach|kościół parafialny]]. Za zgodą [[Władysław I Łokietek|Władysława Łokietka]] Grocholice przeniesiono w 1314 roku z prawa polskiego na niemieckie. Dzięki temu ich właściciel Wolimir (syn Oracza) otrzymał pełny immunitet gospodarczy na okres 30 lat. W 1336 roku Florian z Kazanowa zamienił Grocholice na inną wieś kościelną. Od tego czasu do końca XVIII wieku Grocholice należały do dóbr stołowych arcybiskupa gnieźnieńskiego i organizacyjnie włączone były do [[tenuta|tenuty]] w Sędziejowicach [[Dekanat szadkowski|dekanatu szadkowskiego]], archidiakonatu uniejowskiego. W [[1420]] roku Grocholice otrzymały przywilej lokacyjny. WStaraniem arcybiskupa gnieźnieńskiego [[1485Zbigniew Oleśnicki (prymas)|Zbigniewa Oleśnickiego]] w 1485 roku lokowanoGrocholice tuotrzymały miastoprawa przezmiejskie od króla [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierza Jagiellończyka]]. NależałoAkt erekcyjny podpisany został w zamku arcybiskupim w [[Łowicz]]u, a miasto miało należeć do majątku [[Archidiecezja gnieźnieńska|arcybiskupstwa gnieźnieńskiego]]. ZniszczoneW połowie XVII wieku zostało zniszczone przez wojska [[Szwecja|Szwedów]] w czasie potopu szwedzkiego. Odbudowane ponownie na przełomie [[XVII wiek|XVII]] i [[XVIII wiek]]u. Odbudowane spłonęło następnie w czasie wielkiego pożaru w [[1781]] roku. W [[1806]] miała tu miejsce [[epidemia]] [[cholera|cholery]], w wyniku której zmarło 638 osób. W [[1811]] roku powstała szkoła początkowa. W [[1827]] roku było tu 109 domów i 650 mieszkańców, a w [[1861]] roku liczono już 170 domów i 1860 mieszkańców. W XVIII wieku pod bokiem Grocholic, które były miastem zamkniętym, wyznaniowym, mała osada magnacka [[Bełchatów]] przekształcała się w miasto otwarte, które przyjmowało kolonistów z zachodu i Żydów. W [[1855]] roku urodził się w Grocholicach Dominik Teofil Konopacki, syn Józefa i Józefy Skalskiej. Był właścicielem młyna wodnego na Rakówce. W [[1857]] miasteczko liczyło 1382 mieszkańców. W [[1781]] wybuchwybuchł [[pożar]], który strawił 13 budynków wraz z zabudowaniami. W roku [[1870]] Grocholice utraciły [[prawa miejskie]] i zostały włączone do gminy Łękawa. Decyzja zaborczych władz rosyjskich spowodowała zubożenie miasteczka, a także utratę znaczenia administracyjnego. Próbę odzyskania praw miejskich podjęto bezskutecznie w latach 1925-1927. W latach okupacji hitlerowskiej 1939-1945 Grocholice nazwano „Grauchel”<ref>[http://www.lodz-eksploracja.org/forum/post-Niemieckie-nazwy-miejscowosci-naszego-regionu-1939-1945 Niemieckie nazwy miejscowości regionu łódzkiego w latach 1939-1945].</ref> lub też „Grocholitz” i wcielono je do III Rzeszy. Przez pierwsze pół roku należały one bowiem do [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnego Gubernatorstwa]]. Dopiero na żądanie miejscowych Niemców z Bełchatowa zostały wcielone do [[Kraj Warty|Kraju Warty]]. Granica między Generalnym Gubernatorstwem a Krajem Warty przebiegała na wschód od miejscowości w [[Woźniki (gmina)|gminie Woźniki]] i niejako oderwała Grocholice od okręgu piotrkowskiego. Miejscowość została przyłączona do [[powiat łaski|powiatu łaskiego]]. W [[1977]] roku Grocholice zostały włączone do gwałtowanie rozwijającego się Bełchatowa i obecnie stanowią jego najstarszą [[dzielnica miasta|dzielnicę]].
 
Grocholice – wieś wzmiankowana na początku XII wieku, leżąca na trakcie pomiędzy Kamieńskiem a Bełchatowem, nad rzeką Rakówką (dawniej zwaną Rakarką lub Rzonsawą). Wraz z przyległościami należały od początku państwowości polskiej do tzw. „klucza” należącego do bogatych i rozległych dóbr arcybiskupa gnieźnieńskiego. Stwierdzenie to można znaleźć w [[Bulla gnieźnieńska|bulli papieża]] [[Innocenty II|Innocentego II]] wyłożonej w 1136 roku w [[Piza|Pizie]]. Potwierdza to pierwsza fundacja kościelna pochodząca z lat 1220-1233 informująca, iż został wybudowany z fundacji arcybiskupa gnieźnieńskiego [[Parafia Wszystkich Świętych w Grocholicach|kościół parafialny]].
 
Za zgodą [[Władysław I Łokietek|Władysława Łokietka]] Grocholice przeniesiono w 1314 roku z prawa polskiego na niemieckie. Dzięki temu ich właściciel Wolimir (syn Oracza) otrzymał pełny immunitet gospodarczy na okres 30 lat.
 
W 1336 roku Florian z Kazanowa zamienił Grocholice na inną wieś kościelną. Od tego czasu do końca XVIII wieku Grocholice należały do dóbr stołowych arcybiskupa gnieźnieńskiego i organizacyjnie włączone były do [[tenuta|tenuty]] w Sędziejowicach [[Dekanat szadkowski|dekanatu szadkowskiego]], archidiakonatu uniejowskiego. Staraniem arcybiskupa gnieźnieńskiego [[Zbigniew Oleśnicki (prymas)|Zbigniewa Oleśnickiego]] w 1485 roku Grocholice zostały podniesione do godności miasta przez króla [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierza Jagiellończyka]]. Akt erekcyjny podpisany został w zamku arcybiskupim w Łowiczu. Najazd [[Potop szwedzki|Szwedów]] prawie doszczętnie zniszczył miasto. Odbudowane spłonęło następnie w czasie wielkiego pożaru w [[1781]] roku. W [[1870]] roku Grocholicom odebrano [[prawa miejskie]] i przyłączono do [[gmina Łękawa|gminy Łękawa]]. Była to forma represji za sprzyjanie powstańcom walczącym w [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]]. Decyzja władz carskich spowodowała zubożenie miasteczka, a także utratę znaczenia administracyjnego. Próbę odzyskania praw miejskich podjęto bezskutecznie w latach 1925-1927.
 
W latach okupacji hitlerowskiej Grocholice nazwano „Grauchel”<ref>[http://www.lodz-eksploracja.org/forum/post-Niemieckie-nazwy-miejscowosci-naszego-regionu-1939-1945 Niemieckie nazwy miejscowości regionu łódzkiego w latach 1939-1945].</ref> lub też „Grocholitz” wcielono do Rzeszy. Przez pierwsze pół roku należały one bowiem do [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnego Gubernatorstwa]]. Dopiero na żądanie miejscowych Niemców z Bełchatowa zostały wcielone do [[Kraj Warty|Kraju Warty]]. Granica między Generalnym Gubernatorstwem a Krajem Warty przebiegała na wschód od miejscowości w [[Woźniki (gmina)|gminie Woźniki]] i niejako oderwała Grocholice od okręgu piotrkowskiego. Miejscowość została przyłączona do [[powiat łaski|powiatu łaskiego]].
 
== Zabytki ==