Zygmunt II August: Różnice pomiędzy wersjami

W 1557 przeprowadził udaną demonstrację zbrojną, tzw. [[Wojna litewsko-rosyjska 1558-1570#Wyprawa poswolska|wyprawę poswolską]], w wyniku której zmusił kawalerów mieczowych do jednoznacznego opowiedzenia się po stronie polsko-litewskiej w jej konflikcie z [[Carstwo Rosyjskie|Carstwem Rosyjskim]]. 14 września 1557 podpisano [[traktat pozwolski]].

W 1561 do Polski przyłączone zostały jako lenno [[Inflanty]], od XIII w. opanowane przez [[zakon krzyżacki|Krzyżaków]] z zakonu kawalerów mieczowych. Ostatni wielki mistrz tego zakonu, [[Gotthard Kettler]], został lennikiem Polski z utworzonego świeckiego [[Księstwo Kurlandii i Semigalii|Księstwa Kurlandii i Semigalii]]. Rozpoczęła się wtedy [[I wojna północna]] o panowanie nad Bałtykiem (1563-1570). Między innymi z uwagi na problemy związane z ciężką [[Wojna litewsko-rosyjska 1558-1570|wojną o Inflanty]], prowadzoną z carem Rosji [[Iwan IV Groźny|Iwanem IV]], król Zygmunt II August, szukając szerszego wsparcia wśród szlachty, zdecydował się na wprowadzenie postulowanych przez nią reform, m.in. podatkowych, gospodarczych i utworzenie stałego wojska. Skarb państwa zasiliła zwłaszcza tzw. [[Ruch egzekucyjny|egzekucja dóbr]], tj. zwrot części majątków rozdanych magnatom.

 

W sprawach wiary Zygmunt August zajmował długo postawę dwuznaczną, utrzymywał na swoim dworze kaznodziejów [[protestantyzm|protestanckich]] i otaczał się protestantami<ref>Władysław Krynicki, Dzieje Kościoła powszechnego, Włocławek 1914, s. 457.</ref>. W 1555 roku posiadająca przewagę w [[Izba Poselska (I Rzeczpospolita)|izbie poselskiej]] szlachta protestancka wysunęła na [[Sejm walny|sejmie]] w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]] postulat utworzenia polskiego kościoła narodowego, niezależnego od [[papież]]a. Wzorem [[Anglia|Anglii]] jego głową miał zostać sam władca. Król popierał ten projekt do czasu, gdy potrzebował wsparcia obozu średniej szlachty przeciwko magnatom. Już jednak w 1564 roku całkowicie z niego zrezygnował, ulegając perswazji [[Przedstawiciele Stolicy Apostolskiej w Polsce|nuncjusza]] [[Giovanni Francesco Commendone|Giovanniego Francesca Commendoniego]].