Wikipedia

Walki o przyczółki warszawskie (1944): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
uzupełnienie -> Upamiętnienie, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Opis: Czerniaków to dzielnica położona kilka km na południe od miejsca walk, które prowadzono głównie na Solcu nazywanym też Powiślem Czerniakowskim
Linia 26:
16 września 1944 roku jednostki 1 Armii WP, znajdujące się dotychczas w rejonie [[Zielonka (powiat wołomiński)|Zie­lonka]]–[[Anin]]–[[Wawer]], zluzowały znaj­dujące się nad Wisłą oddziały sowieckiego 125 Korpusu Armijnego, które wraz z [[1 Warszawska Dywizja Piechoty|1 Dywizją Piechoty im. Tadeusza Kościuszki]] wyzwoliły Pra­gę<ref name=enc2>{{cytuj książkę |nazwisko= Sobczak [red.]|imię= Kazimierz|tytuł= Encyklopedia II wojny światowej|strony=627-628}}</ref>. Pozycje pierwszorzutowe zajęły: [[2 Warszawska Dywizja Piechoty|2 DP]] naprze­ciw [[Żoliborz]]a , [[1 Warszawska Samodzielna Brygada Kawalerii|1 Brygada Kawalerii]] naprzeciw [[Śródmieście|Śródmieścia]] do [[Most Poniatowskiego|mostu Poniatowskiego]], [[3 Pomorska Dywizja Piechoty|3 DP]] naprzeciw [[Czerniaków|Czerniakowa]] do osiedla Las. W drugim rzucie znaj­dowały się [[4 Pomorska Dywizja Piechoty|4 DP]], która przybywała na Pragę i przejęła służbę garnizonową, oraz 1 DP, ześrodkowana po zluzowaniu w rejonie [[Rembertów|Rembertowa]]<ref name=mew>{{cytuj książkę |nazwisko= Urbanowicz [red.]|imię= Józef|autor link=Józef Urbanowicz|tytuł= Mała encyklopedia wojskowa. Tom 3|strony=415}}</ref>.
Niemcy w tym czasie odcięli Czerniaków[[Solec (Warszawa)|Powiśle Czerniakowskie]] od Śródmieścia, zacieśnili pierścienie okrą­żenia wokół powstańczych zgrupowań, mokotowskiego i żolibor­skiego, i opanowali północne [[Powiśle (Warszawa)|Powiśle]]. Dowództwo 1 Armii WP uzyskało wiadomości o tragicznym położeniu powstańców, utrzymujących się jeszcze na lewym brzegu Wisły w rejonie Kępy Potockiej i około półkilometrowym odcinku w rejonie CzerniakowaPowiśla Czerniakowskiego (na południe od Mostu Poniatowskiego)<ref name=enc2/>.
15 września w godzinach przedpo­łudniowych dowódca 1 Armii WP, gen. [[Zygmunt Berling|Berling]], otrzymał rozkaz szefa szta­bu [[1 Front Białoruski|1 Frontu Białoruskiego]], dotyczący rozpoczęcia przygotowań do forsowania Wisły.
Po pobieżnym rozpoznaniu ko­ryta rzeki, nocą 16 września, oddziały 3 DP, wsparte artyle­rią i [[2 Pułk Nocnych Bombowców "Kraków"|2 Pułkiem Nocnych Bom­bowców „Kraków”]], rozpoczęły [[forsowanie]] Wisły na południe od mostu Ponia­towskiego. Forsowanie było źle zorganizowane i chaotycznie prowadzone<ref name=boje427>{{Cytuj książkę | nazwisko = Komorowski [red.]| imię = Krzysztof |tytuł = Boje Polskie 1939 – 1945; poradnik encyklopedyczny| strony =427 }}</ref>. Przeprawiły się: kompania rozpoznania i 1 batalion [[9 Zaodrzański Pułk Piechoty|9 pułku piechoty]] – łącznie około 420 ludzi. Następnej nocy przeprawił się 3 batalion w sile około 450 ludzi i 5 dział<ref name=enc2/>. Uchwycono [[przyczółek czerniakowski]]. Bataliony 9 pp, walczące na górnym Czerniakowie wspólnie z powstańcami, zdołały rozszerzyć przyczółek. Silna obrona niemiecka i brak ko­ordynacjikoordynacji działań z oddziałami [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]], znajdującymi się w Śródmieściu, uniemożli­wiła połączenie z oddzia­łami walczącymi w centrum Warszawy. Pragnąc rozszerzyć przyczółek czernia­kowski i opanować przyczół­ki mostowe, wydano rozkaz forso­wania Wisły 19 września. Zadanie to wy­konywał [[8 Bydgoski Pułk Piechoty|8 pułk piechoty]] dwoma batalionami za zasłoną dymną, przy wsparciu artylerii i lotnictwa. Uchwy­cono przyczółek pomiędzy mostami Po­niatowskiego i [[Most Kierbedzia|Kierbedzia]]<ref name=boje427/>. W nocy z 19/20 września bataliony po­niosły duże straty i pod naciskiem czoł­gów niemieckich ewakuowały się z no­wo utworzonego przyczółka. Z ponad 800 przeprawionych żołnierzy, ewaku­owano zaledwie 164<ref name=mew/>. 3 DP prowadziła działania na 7,5 km odcinku przy wsparciu 680 dział i moździerzy.
W nocy na 18 września przy­stąpiono również do forso­wania Wisły w rejonie Po­toku na Żoliborzu. Zada­nie to powierzono 2 DP. Przeprawiono tam 4 kompanię piechoty, a następnie 2 kompanię i część 3 batalionu z [[6 Pułk Piechoty (LWP)|6 pułk piechoty]]<ref name=mew/>. Na przyczółku pododdziały forsujące poniosły duże straty. Mimo kilkakrotnych prób, nie zdołały one połączyć się z powstańcami zgrupowania ppłk. [[Mieczysław Niedzielski|Mieczysława Niedzielskiego]] „Żywiciela”<ref name=boje428>{{Cytuj książkę | nazwisko = Komorowski [red.]| imię = Krzysztof |tytuł = Boje Polskie 1939 – 1945; poradnik encyklopedyczny| strony =428}}</ref>. Mimo wsparcia artyleryj­skiego i lotniczego, prowadzonego z pra­wego brzegu Wisły, sytuacja na przy­czółkach była krytyczna. Jednostki piechoty, uzbrojone w lekką broń, nie były w stanie oprzeć się nacierającym czołgom nie­mieckim.
Linia 36:
W dniach 17–19 września działania [[rozpoznanie (wojsko)|rozpoznawcze]] i [[Demonstracja (wojsko)|pozoracyjne]] na Powiślu, w rejonie mostu Kierbedzia i w rejonie Siekierek, prowadziły 1 BKaw i 1 DP<ref name=mew/>.
21 września przeważające siły niemieckie – składające się z grupy bojowej [[Heinz Reinefarth|Heinza Reinefartha]] i [[Hanns von Rohr|Hannsa von Rohra]] z korpusu [[Erich von dem Bach-Zelewski|Ericha von dem Bacha-Zelewskiego]], wzmocnione oddziałami dywizji pancerno-spado­chronowej „Hermann Göring” – przystąpiły do kontruderzenia na CzerniakowiePowiślu Czerniakowskim. Do likwidacji przyczółku na Żolibo­rzu przystąpiły natomiast oddziały grupy osłonowej korpusu von dem Ba­cha, wzmocnione żołnierzami 25 Dywizji Pancernej, a następnie 19 Dywizji Pancernej. Obroń­ców przyczółków zepchnięto na sam brzeg Wisły. W związku z powyższym gen. Berling, na podstawie rozkazu dowódcy 1 Fron­tu Białoruskiego, przystąpił w nocy 23 września do ewakuacji oddziałów z lewego brzegu Wisły<ref name=enc2/>.
Walki na przyczółkach warszawskich, mimo fiaska ope­racji, charakteryzowała szczególna ofiarność powstań­ców i żołnierzy 1 Armii WP. Specyfika walk w terenie zabudowanym nie pozwoliła w pełni wykorzystać całej siły ognia artylerii polskiej i sowieckiej<ref name=enc2/>. Powiększanie czy też utrzymanie przyczółków w tych warunkach było niezwykle trudne. Teren nie po­zwalał atakującym przeprowadzić szybkich i skutecznych ataków z uchwyconych przyczółków, w celu ich poszerzenia, przy wsparciu jednostek pancernych.
 
Straty żołnierzy Wojska Polskiego w ciągu 5 dni walk na przyczółkach warszawskich wynosiły 2834<ref name=enc2/> zabitych i przekraczały aż trzykrotnie liczbę Polaków poległych pod Monte Cassino. 9 pp 3 DP i 6 pp 2 DP straciły 1497 żołnierzy. Współdziałając z żołnierzami 1 Armii WP poległo kilkasetkilkuset powstańców.
 
== Upamiętnienie ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Walki_o_przyczółki_warszawskie_(1944)”