Bujwidze: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Usunięto kategorię "Wileńszczyzna" za pomocą HotCat |
drobne merytoryczne |
||
Linia 28:
Bujwidze leżą nad [[Wilia (dopływ Niemna)|Wilią]], przy [[granica białorusko-litewska|granicy białorusko-litewskiej]].
== Ludność ==
W 2001 r. wieś zamieszkiwało 261 osób. W całej gminie bujwidzkiej na 1367 mieszkańców, w 1990
Miejscową [[gwara|gwarę]] [[dialekt północnokresowy|dialektu północnokresowego]] języka polskiego opisała w 1997 [[Barbara Dwilewicz]]<ref>{{cytuj książkę | autor =Barbara Dwilewicz | tytuł =Język mieszkańców wsi Bujwidze na Wileńszczyźnie | wydawca =Wydawnictwo DiG| miejsce =Warszawa | rok =1997 | strony = | isbn =83-7181-048-2}}</ref>.
Linia 34 ⟶ 35:
Pomimo twierdzeń o niedawnej jeszcze "litewskości" mieszkańców, których autorzy powołują się na badania francuskiego naukowca (Robert Gauthiot, ''Le parler de Buividze'', studium o gwarze "Buividz" z 1903 r.) miejscowa ludność co najmniej od XVIII w. mówi po [[język polski|polsku]], a badane przez Francuza "Buividze" znajdują się w obecnym [[rejon kupiszecki|rejonie kupiszeckim]] w [[okręg poniewieski|okręgu poniewieskim]]<ref name=autonazwa1>[http://www.pogon.lt/Fundacja/Biblioteka/Podwil_ojczyzn.html NaszaGazeta<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
== Nazwa ==
W najstarszych dokumentach z XVI wieku nazwa osady brzmi Bujwidy bądź Bojwidy. Nazwę wywodzi się od dość pospolitego niegdyś imienia bądź nazwiska "Bujwid". Nazwa litewska "Buivydžiai" jest pochodną polskiej i została wprowadzoną administracyjnie – miejscowa ludność używa nadal dawnej nazwy<ref name="autonazwa1" />.
== Historia ==
Pierwsza wzmianka historyczna dotycząca Bujwidz datuje się na rok 1537. Jest to List do Jana Jurewicza Hlebowicza Wielkiego Wileńskiego kanclerza pisany na podanie Andrzejowi Dłuskiemu służb 7 ludzi we włości ''Ławaryskiej y Bujwidzkiey''. Właścicielem Bujwidz w tym czasie był Andrzej Dłuski. Majątek ten był nadany Dłuskim przez króla Zygmunta II Augusta. Zachował się testament Andrzeja Dłuskiego, który swoje posiadłości dzieli między sześciu synów (Jana, Mikołaja, Jerzego, Hieronima, Aleksandra i Piotra). Bujwidze w tym dokumencie brzmią jako ''Bojwidzi''. W 1617 r. Jan Dłuski, wnuk Andrzeja, sprzedaje Bujwidze Urbanowiczowi Daugialle Bieleckiemu. W 1621 r. na mocy przywileju nadanego przez króla Zygmunata II Wazę Bujwidze stają się majątkiem lennym. Natomiast w 1642 r. król [[Władysław IV Waza|Władysław IV]] prawem wieczystym i lennym nadaje Bujwidze Cypryanowi Brzostowskiemu herbu [[Strzemię (herb szlachecki)|Strzemię]], a król [[Michał Korybut Wiśniowiecki]] dobra lenne zmienia w dziedziczne. Jednak w już w 1643 r. Cypryan Brzostowski zrzekł się tych dóbr na korzyść Księży Augustianów (Kanoników Regularnych) sprowadzonych na Litwę jeszcze za panowania Jagiełły. W 1782 r. hrabia Michał Brzostowski wraz ze swym szwagrem Michałem Radziszewskim wytoczył proces zakonnikom usuwając ich z Bujwidz. W 1784 Michał Brzostowski sprzedaje Bujwidze swojemu szwagrowi Michałowi Radziszewskiemu, który przyczynił się do ich rozbudowy. Po śmierci Michała Bujwidze odziedziczył jego syn Stanisław Radziszewski. Za udział w powstaniu listopadowym w 1831 r. Bujwidze zostały mu skonfiskowane przez Rosyjskich zaborców. Kolejnymi właścicielami wsi stali się Jurkiewiczowie, Łojkowie, Makowscy. Po 1921 roku w składzie II Rzeczpospolitej.
W Bujwidzie w [[1925]] urodził się [[Wacław Kapusto]] – polski fotografik i fotoreporter.
== Zabytki ==
* Na wzgórzu nad Wilią przy ujściu do niej rzeczki Bujwidki, według projektu architekta [[Wawrzyniec Gucewicz|Wawrzyńca Gucewicza]], Michał Radziszewski zbudował pałac. W pierwszej połowie XIX w. we dworze był utworzony jedyny na Litwie szpital dla chłopów dworskich. Dzisiaj po pałacu pozostał jedynie fundament.
* Po wygraniu procesu M. Radziszewski rozpoczął budowę kościoła parafialnego. Na miejscu starego kościółka filialnego został wybudowany drewniany kościół pod wezwaniem św. Jerzego. Kościół spłonął w 1982 r., a w ciągu kilku lat staraniami wiernych wybudowano nową murowaną świątynię, zachowującej kształt poprzedniej.
* Kaplica murowana przy kościele, gdzie obecnie spoczywają zwłoki Michała Radziszewskiego, jego dwu żon i dzieci.
== Bujwidze w literaturze ==
| |||