Państwo Boże: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Treść: drobne redakcyjne |
uzup. treść i tytuł |
||
Linia 5:
== Geneza ==
Augustyn napisał swój traktat, składający się z 22 ksiąg, niedługo po [[Zdobycie Rzymu przez Wizygotów|najeździe Rzymu przez Wizygotów]] ([[410]] r.). Wydarzenie to wprawiło społeczeństwo [[Cesarstwo Rzymskie|Imperium rzymskiego]] w stan szoku. Wielu tłumaczyło je karą bogów za porzucanie [[Religia starożytnego Rzymu|tradycyjnych religii rzymskich]] na rzecz [[Chrześcijaństwo|chrześcijaństwa]]. ''Państwo Boże'' było zamierzone przez Augustyna jako umocnienie chrześcijan poprzez ukazanie dwóch porządków: doczesnego i wiecznego. Nawet jeśli państwo doczesne /{{Lang|la}} ''civitas terrena''/ jest zagrożone, ''państwo Boże'' /{{Lang|la}} ''civitas Dei''/, czyli [[Królestwo Boże]] ostatecznie zatryumfuje.
== Tytuł ==
Łacińskie ''Civitas Dei'' współcześnie oddaje się przez ''Państwo Boże''. Słowo ''civitas'' można przetłumaczyć po polsku także jako ''miasto'', jak czynił to w swym przekładzie Biblii [[Jakub Wujek|Wujek]]. Istnieje ideowy związek z biblijnym świętym miastem [[Jerozolima|Jerozolimą]], jak w [[Księga Psalmów|psalmach]] 87(86),3 :''Wspaniałe rzeczy głoszą o tobie, o miasto Boże!'' albo psalm 46(45): ''Odnogi rzeki rozweselają miasto Boże – uświęcony przybytek Najwyższego.'' Sam Augustyn wspomina o tej inspiracji psalmami w księdze XI,1. Nowsi tłumacze polscy zdecydowali się jednak przełożyć ten tytuł słowem ''Państwo'', gdyż jest obszerniejsze i dokładniej oddaje myśl społeczną autora<ref>Por. Władysław Kubicki, ''Słowo od tłumacza'', w: ''Państwo Boże'', Kęty: 1998, s. 12-13.</ref>.
== Treść ==
[[File:Augustinus - De civitate Dei, circa 1483 - 434232 a1r.jpg|thumb|''De civitate Dei'', wydanie z 1483 r.]]
=== Układ dzieła ===
Pierwsze dziesięć ksiąg jest obszernym wstępem do nauki o państwie Bożym, w którym Augustyn mówił wiele o sytuacji społecznej i religijnej [[Cesarstwo Rzymskie|Cesarstwa Rzymskiego]]. Następnie w drugiej części dzieła, w księgach XI-XXII omówił, począwszy od [[Stworzenie świata (katolicyzm)|stworzenia świata]], całą [[Historia zbawienia|historię zbawienia]], „pochód Państwa Bożego przez czasów okręgi” (zob. XVII,1). W księdze XI mówił o stworzeniu świata, o naturze świetlistej [[anioł]]ów oraz o upadku niektórych z nich. W księdze XII mówił o relacjach i łączności aniołów i ludzi. W księdze XIII analizował [[grzech pierworodny]] pierwszych rodziców. Następnie w księgach XIV-XXII, w schemacie sześciu dni stworzenia (''[[Heksaemeron]]''), ale także zgodnie z etapami dojrzewania człowieka, od wieku niemowlęcego do starości (por. XVI,53), Augustyn opisał sześć okresów rozwoju ludzkości:
# [[Adam i Ewa (postacie biblijne)|Adam i Ewa]] – [[Noe]]: XII,22 – XV.
Linia 13 ⟶ 17:
# Abraham – [[Dawid (król Izraela)|Dawid]]: XVI,35 – XVII,20.
# Dawid – [[niewola babilońska|Wygnanie babilońskie]] i panowanie rzymian: XVII,21 – XVIII,26. W pierwszych 22 rozdziałach księgi XVIII Augustyn omówił pochód państwa ziemskiego wespół z państwem Bożym.
# Wygnanie babilońskie – [[Jezus Chrystus]]: XVIII,27-54, omówienie zapowiedzi proroków o Chrystusie. W księdze XIX Augustyn omówił cele, do
# Jezus Chrystus – powtórne przyjście Chrystusa na końcu czasów ([[Eschatologia|eschaton]]): księgi XX – XXII. Augustyn obszernie omówił [[Sąd ostateczny]] i [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstanie ciał]]<ref>Por. Wstępy do poszczególnych ksiąg w wydaniu ''Państwa Bożego'' w przekładzie ks.Władysława Kubickiego, Kęty: Wydawnictwo ANTYK – Marek Derewiecki, 1998.</ref>
=== Dwa państwa ===
W księdze XIV Augustyn opisał różnicę między dwoma państwami, państwem Bożym i państwem tego świata, czerpiąc z myśli [[Paweł z Tarsu|Pawła z Tarsu]], który w [[List do Galatów|Liście do Galatów]] 5,19 nauczał o dwóch rodzajach postaw człowieka: o „życiu według ducha” i ”życiu według ciała”. Według Augustyna tu właśnie przebiega granica między dwoma państwami:
{{Cytat|Choć żyje na świecie tyle tak wielkich narodów, mających różne zwyczaje i obyczaje tudzież odznaczających się ogromną rozmaitością języków, broni i odzieży, to jednak wytworzyły się pośród nich nie więcej jak dwie odmiany ludzkiej społeczności, które, stosując się do naszych [[Biblia|Pism]], możemy słusznie nazywać dwoma państwami. Jedno z nich jest, naturalnie, państwem ludzi chcących żyć podług ciała, drugie – państwem ludzi chcących żyć podług ducha. Każde z nich pragnie żyć w odpowiednim dla siebie pokoju; i istotnie żyje w takim pokoju, kiedy osiąga to, czego pożąda (XIV,2)<ref name = WK>Przekład Wiktora Kornatowskiego, Warszawa 1977 r.</ref>.}}
W piątym rozdziale Augustyn ukazał błąd popełniany przez [[Manicheizm|manichejczyków]], ale także [[Neoplatonizm|neoplatończyków]], choć w mniejszym stopniu, widzących przyczynę wszystkich występków w ciele. Augustyn z mocą podkreślił, że „dusza nie tylko pod wpływem ciała pożąda, boi się, raduje i smuci, że także sama przez się może być niepokojona tymi namiętnościami” (XIV,5)<ref name = WK/>.
== Znaczenie ==
Linia 26 ⟶ 36:
Państwo Boże było kilkakrotnie tłumaczone na j. polski:
* ''O Mieście Bożym'' (pierwsze pięć ksiąg), przeł. M. Gładyszewicz, Kraków 1835 r.
* ''Państwo Boże'', przeł. Władysław Kubicki, Kęty: Wydawnictwo ANTYK – Marek Derewiecki, 1998, s. 968.
* ''O Państwie Bożym. Przeciw poganom ksiąg XXII'', przekład i opracowanie Wiktor Kornatowski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1977.
| |||