Górne Łużyce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
→Kalendarium: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
Linia 12:
|commons =Category:Upper Lusatia
}}
'''Górne Łużyce'''<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Leciejewicz| imię = Lech| autor link = Lech Leciejewicz| tytuł = Słowianie zachodni. Z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy| wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich| miejsce = Wrocław| rok = 1989| strony = 234, 235| isbn = 83-04-02690-2}}</ref> ([[język niemiecki|niem.]] ''Oberlausitz'', [[Język górnołużycki|górnołuż]]. ''Hornja Łužica'', [[Język dolnołużycki|dolnołuż]]. ''Górna Łužyca'', [[Łacina|łac.]] ''Lusatia Superior'') – kraina historyczno-geograficzna w [[Niemcy|Niemczech]] (kraj związkowy [[Saksonia]], częściowo [[Brandenburgia]]), część tego obszaru leżąca na zachód od rzeki [[Kwisa|Kwisy]] znajduje się na terytorium [[Polska|Polski]] ([[województwo dolnośląskie]], kilka miejscowości w [[województwo lubuskie|województwie lubuskim]]). Głównym miastem jest [[Budziszyn]]. Do początku XV wieku tereny te znane były jako '''Milsko''', od zamieszkującego je [[plemiona słowiańskie|plemienia słowiańskiego]] [[Milczanie|Milczan]]. Na tych ziemiach wykształcił się [[Języki łużyckie|język górnołużycki]].
== Kalendarium ==
* VI wieku - teren Milska zasiedlają Słowianie
* 932 – ziemie Milczan zostały podbite przez króla niemieckiego Henryka I, który zmusił Milczan do składania mu danin
* 1002-1005 – [[Bolesław I Chrobry|Bolesław Chrobry]] zajął Milsko,▼
* 971 - Otton I wprowadza nową organizację okręgów grodowych
* 1015 - Milsko zajmuje cesarz Henryk II
* 30 stycznia 1018 – [[Pokój w Budziszynie|pokój budziszyński]] przyznał Milsko [[Polska|Polsce]],
* 1031 – [[Święty Cesarz Rzymski|cesarz]] [[Konrad II (cesarz rzymski)|Konrad II]]
* 1076 – część Milska zostaje przyłączona do Księstwa Czech
* 1131 - ostatnia wzmianka o Milczanach w związku z wzniesieniem lub przebudową grodu w Görlitz przez czeskiego księcia [[Sobiesław I Przemyślida|Sobiesława I]]<ref name=":0">Jasper von Richtohofen, ''Bieżuczanie - Milczanie - Serbowie, Słowiańskie osadnictwo na niemieckich i polskich Górnych Łużycach po obu stronach Nysy'', [w:] Milicz. Gród na pograniczu, Wrocław 2008</ref>
* 1243 – [[Marchia Brandenburska|margrabia brandenburski]] [[Otton III (margrabia brandenburski)|Otton III]] otrzymał te ziemie jako posag księżniczki Beatrycze, córki króla czeskiego [[Wacław I Przemyślida|Wacława I]],▼
* 1200 około - rozpoczęcie kolonizacji niemieckiej<ref name=":0" />
* 1319 – król czeski [[Jan Luksemburski]] zajął zachodnią część Milska, a wschodnią ze [[Görlitz|Zgorzelcem]], [[Żytawa|Żytawą]] i [[Lubań (województwo dolnośląskie)|Lubaniem]] przejął książę jaworski [[Henryk I jaworski|Henryk]] z dynastii [[Piastowie|Piastów]],▼
▲* 1243 – [[Marchia Brandenburska|margrabia brandenburski]] [[Otton III (margrabia brandenburski)|Otton III]] otrzymał te ziemie jako posag księżniczki Beatrycze, córki króla czeskiego [[Wacław I Przemyślida|Wacława I]]
▲* 1319 – król czeski [[Jan Luksemburski]] zajął zachodnią część Milska, a wschodnią ze [[Görlitz|Zgorzelcem]], [[Żytawa|Żytawą]] i [[Lubań (województwo dolnośląskie)|Lubaniem]] przejął książę jaworski [[Henryk I jaworski|Henryk]] z dynastii [[Piastowie|Piastów]]
* 1329 – książę jaworski Henryk zrzeka się części Milska ze Zgorzelcem na rzecz Czech, zachowując m.in. Żytawę i Lubań
* 1336 - wzmianka o urzędowaniu w [[Löbau]] słowiańskiej rady miejskiej<ref name=":0" />
* 1337 – przejście Żytawy i Lubania pod władztwo czeskie
* 1346 – powstaje [[Związek Sześciu Miast]]
[[Plik:Lusatia superior mapa.jpg|thumb|Mapa Górnych Łużyc, 1635]]
* 1348 – [[Inkorporacja terytorium|inkorporacja]] Milska do [[Królestwo Czech|Królestwa Czech]],
* 1362 - wzmianka o urzędowaniu w [[Kamenz]] słowiańskiego burmistrza<ref name=":0" />
* 1368 – po śmierci księcia świdnickiego [[Bolko II Mały|Bolka II]], zwanego Małym, wschodnia część Milska włączona zostaje do Czech,
* 1370 – po włączeniu Łużyc Dolnych do korony czeskiej następuje połączenie Milska i [[Łużyce Dolne|Łużyc Dolnych]],
* 1466/69-1490 – pod kontrolą króla [[Królestwo Węgier|Węgier]] [[Maciej Korwin|Macieja Korwina]] będącego wówczas również antykrólem Czech
* 1490-1526 – pod rządami [[Jagiellonowie|Jagiellonów]]
* 1635 – gdy prawie całe Łużyce Górne przyłączone do [[Elektorat Saksonii|Elektoratu Saksonii]], miasto [[Schirgiswalde|Zerachów]] czeską [[Eksklawa|eksklawą]]. Łużyce Górne przestają być częścią Korony Czeskiej.
* 1691 - powołanie przez stany górnołużyckie komisji serbskich duchownych do stworzenia górnoserbskiego języka pisanego<ref name=":0" />
* 1693 - przetłumaczenie na język serbski Małego Katechizmu przez proboszcza Michała Frencla<ref name=":0" />
* 1697-1763 – Łużyce Górne jako część Elektoratu Saksonii w unii personalnej z [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Polską]]. Przez miasta [[Hoyerswerda|Wojrowice]], [[Königsbrück|Kinsbork]] czy Lubań wiodą trasy częstych przejazdów [[Król Polski|królów Polski]] [[August II Mocny|Augusta II]] i [[August III Sas|Augusta III]] z [[Drezno|Drezna]] do [[Warszawa|Warszawy]] i [[Wschowa|Wschowy]]. Pamiątką po tym okresie są m.in. liczne pocztowe słupy dystansowe z herbami Polski i Saksonii i/lub [[monogram]]ami królów Augusta II i Augusta III w miastach łużyckich
* 1722 – protestanccy czescy imigranci ([[bracia morawscy]]) zakładają miasto [[Herrnhut|Ochranów]], w 1742 zakładają miasto [[Niska]]
Linia 46 ⟶ 55:
* 1871 – w granicach [[Cesarstwo Niemieckie|Niemiec]]
* 1890 – Zgorzelec, Żytawa i Budziszyn największymi miastami Górnych Łużyc
* 1912 - powstanie serbskiej organizacji [[Domowina]], liczącej wkrótce 180 tys. członków<ref name=":0" />
* 1918 - zgłoszenie przez władze czeskiej postulatu włączenie Łużyc Górnych do Czechosłowacji<ref name=":0" />
* po 1933 - masowa germanizacja i zmienianie nazw pochodzenia słowiańskiego<ref name=":0" />
* 1945
** obszar zmagań na [[Front wschodni (II wojna światowa)|froncie wschodnim II wojny światowej]] z udziałem [[2 Armia Wojska Polskiego|2 Armii Wojska Polskiego]] ([[operacja łużycka]])
| |||