Bartnictwo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
ort. Znaczniki: usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor |
m Wycofano edycje użytkownika 159.255.185.30 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Paweł Ziemian BOT. Znaczniki: Wycofanie zmian Anulowanie edycji |
||
Linia 1:
__NOTOC__
[[Plik:Jozef Lapczynski - Wybieranie barci u Kurpiów.JPG|mały|[[Józef Łapczyński]] – ''Wybieranie barci u Kurpiów'' (1870)]]
[[Plik:Barć kłodowa.jpg|mały|Barć kłodowa datowana na rok 1474 w [[Skansen Pszczelarski w Swarzędzu|Skansenie Pszczelarskim]] w [[Swarzędz]]u]]
'''Bartnictwo''' – dawna forma [[pszczelarstwo|pszczelarstwa]] leśnego, polegająca na chowie [[pszczoła|pszczół]] (głównie pszczół leśnych, tzw. ''borówek'') w specjalnie w tym celu wydrążonych dziuplach drzew, czyli [[barć|barciach]]. Szczytowy rozwój tej profesji przypada w [[Polska|Polsce]] na wiek XVI i XVII, zanikła w wieku XIX. Zbieraniem [[Miód|miodu]] zajmowali się bartnicy, zwani również [[Bartodzieje (ludność służebna)|bartodziejami]]. Był to zawód dziedziczny. W Polsce piastowskiej jedynie bartodzieje mieli przywilej dostarczania miodu na dwór książęcy. Zrzeszeni byli we własnych [[cech rzemiosła|cechach]], regulujących zwyczaje i rozsądzających spory. Barcie lokowano przeważnie na [[dąb|dębach]] i [[sosna]]ch, rzadziej [[grab]]ach, [[buk]]ach czy [[lipa]]ch. ''Dziano'' je w pniach co najmniej metrowej średnicy. Najwięcej barci dziano w sosnach, które musiały rosnąć ok. 120 lat, aby osiągnąć odpowiedni do tego rozmiar.
Bartnicy wspinali się do barci przy pomocy powrozów, tzw. ''leziw'', później drabin. Przed wyjęciem [[plaster (pszczelarstwo)|plastrów]] miodu pszczoły podkurzano przy użyciu fajek bartniczych, naczyń dymnych czy pochodni. Praca bartnika różniła się od pracy [[pszczelarz]]a, wysoko ustawiona barć jest naturalnym miejscem dla pszczół i bartnik nie musiał troszczyć się o to, by pszczoły nie uciekły.
Barcie leśne przewyższały wydajnością [[ul]]e, ponieważ pszczoły leśne miały więcej pokarmu w najbliższej okolicy. Ponadto pszczoły wylatujące z pewnej wysokości miały większy zasięg lotu niż pszczoły wylatujące z ula ustawionego na ziemi{{fakt}}. Banaszak twierdził, że wydajność ta była większa nawet dwudziestokrotnie<ref>{{Cytuj książkę | autor = Janusz Korbel | tytuł = Śladami bartników w Białowieskim Parku Narodowym | wydawca = Towarzystwo Ochrony Krajobrazu | miejsce = Białowieża | rok = 2012 | strony = 26–28 | isbn = 978-83-925199-2-8}}</ref>.
Najważniejsze rośliny miododajne tamtych czasów to [[wrzos]]y i lipy. W późniejszym okresie ważną rolę odgrywały rośliny uprawne i pastewne jak [[kapusta rzepak|rzepak]], [[łubin]] czy [[koniczyna]].
== Historia ==
Wcześniej istniejące, a nie spisane, [[prawo bartne|prawa dla bartników]] zostały uznane przez króla [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza III Wielkiego]] i umieszczone w [[statuty Kazimierza Wielkiego|statutach wiślickich]] w 1347 roku – najstarszej kodyfikacji polskiego prawa. Od czasów [[Średniowiecze|średniowiecznych]] bartnicy polscy zrzeszali się w osobnych [[bractwa bartne|bractwach bartnych]].
| |||