Kościół św. Jerzego w Dzierżoniowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m WP:SK, drobne merytoryczne |
merytoryczne, źródła/przypisy |
||
Linia 69:
}}
'''Kościół świętego Jerzego''' – [[kościół łaciński|rzymskokatolicki]] [[kościół parafialny]] należący do [[dekanat Dzierżoniów|dekanatu Dzierżoniów]] [[diecezja świdnicka|diecezji świdnickiej]].
[[Plik:Church of St. George in Dzierżoniów, interior.jpg|thumb|220px|left|Wnętrze i ołtarz główny]]▼
== Historia ==
Świątynia została ufundowana zapewne przez [[Bolesław IV Kędzierzawy|Bolesława IV Kędzierzawego]] w 1159 roku, wybudowana pierwotnie z [[drewno (technika)|drewna]]. Murowana, postawiona w 1258 roku, w XV i [[XVI wiek]]u przebudowana. W 1338 roku książę [[Bolko II Mały]] przekazuje ją sprowadzonemu rycerskiemu zakonowi – [[Zakon Maltański|Joannitów]]. [[Zakon Maltański|Joannici]] władali nią przez pięć wieków i ich staraniem głównie zawdzięczamy jej obecny wygląd. Wejścia są ozdobione [[portal]]ami: od zachodu [[gotyk|gotyckie]] z [[XV wiek]]u, od strony północnej z 1558 roku, a od południowej z 1611 roku. Wystrój świątyni jest głównie [[barok]]owy, [[renesans]]owy charakter posiadają: [[ołtarz]] z 1615 roku i [[ambona (architektura)|ambona]] z 1609 roku. [[Ołtarz]] główny pochodzi z 1719 roku. Na uwagę zasługują również [[ołtarz]] boczny „Wniebowzięcie” z końca [[XVII wiek]]u, [[organy]] z około 1800 roku, [[eklektyzm (architektura)|eklektyczna]] [[chrzcielnica]] z 1807 roku, [[manieryzm|manierystyczne]] [[epitafium]] Titschartów z 1611 roku, [[renesans]]owe [[nagrobek|nagrobki]] Zedlitzów z 1599 i 1609 roku oraz umieszczone przed świątynią [[barok]]owe [[posąg|figury]] [[Święty Jerzy|św. Jerzego]] z 1726 roku i św. [[Jan Nepomucen|Jana Nepomucena]] z 1720 roku<ref>{{cytuj stronę | url =http://www.dzierzoniow.pl/pl/page/ko-ci-w-jerzego| tytuł = Kościół św. Jerzego| opublikowany = Urząd Miasta Dzierżoniów| język = pl | data dostępu = 2016-04-22}}</ref>.▼
Pierwszy murowany kościół został zbudowany przypuszczalnie około połowy XIII wieku w stylu romańskim<ref name=":0">Andrzej Legendziewicz, ''Gotycka architektura kościoła parafialnego w Dzierżoniowie i jej przekształcenia do połowy XVI [w.''], "Dziedzictwo architektoniczne Rekonstrukcje i badania obiektów zabytkowych" pod red. Ewy Łużynieckiej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2017, ISBN 978-83-7493-980-5</ref>. Najstarszy dokument wzmiankujący istnienie kościoła pochodzi z 1258 roku i wymieniony w nim został przez biskupa wrocławskiego Tomasza I proboszcz o imieniu Henryk. W 1338 roku książę [[Bolko II Mały]] przekazał kościół [[Zakon Maltański|Rycerskiemu Zakonowi Szpitalników św. Jana z Jerozolimy (joannitom)]]. Zakonnicy władali nią przez pięć wieków i ich staraniom głównie zawdzięczamy jej obecny wygląd. Prawdopodobnie w 2. połowie XIV w., rozpoczęto rozbudowę świątyni w stylu gotyckim<ref name=":0" />. Zapewne jeszcze w 2. połowie XIV w. wzdłuż elewacji bocznych korpusu halowego wzniesiono pięć niemal jednolitych stylistycznie kaplic<ref name=":0" />. Trzy z nich zlokalizowano po stronie południowej, a dwie – po północnej. Kolejny etap przekształceń bryły kościoła miał miejsce zapewne w początku XV w. po ukończeniu wieży oraz obu ciągów kaplic bocznych<ref name=":0" />. Zrealizowano wtedy przebudowę i podwyższenie prezbiterium wraz z korpusem nawowym<ref name=":0" />. Prace rozpoczęto od wzniesienia zamkniętego wielobocznie trójprzęsłowego prezbiterium. Jako pierwsza powstała jego ściana południowa wymurowana z wykorzystaniem w dolnej partii murów chóru kościoła z 2. połowy XIII w.<ref name=":0" /> Trójkątny szczyt korpusu halowego z 2. połowy XIII w. rozebrano w górnej części i podwyższono<ref name=":0" />.
Założenie sklepień w prezbiterium i nawie głównej oraz nad nawami bocznymi nastąpiło w latach 1555-1556<ref name=":0" />. Mimo że prace te prowadzono w XVI wieku, sklepienia miały jeszcze formy gotyckie z dekoracją żebrową. W 1558 r. wzniesiono kruchtę północną z kamiennym renesansowym portalem<ref name=":0" />. W 1567 roku podwyższono wieżę o część ośmioboczną i nakryto dwuprześwitowym hełmem<ref name=":0" />. Na dachu w 1606 r. osadzono sygnaturkę. W 1611 roku przebito wejście od południa w zasięgu zachodniej kaplicy i ujęto je w bogato dekorowane kamienne obramienie o wykroju półkolistym<ref name=":0" />.
== Portale ==
Wejścia są ozdobione [[portal]]ami: od zachodu [[gotyk|gotyckie]] z [[XV wiek]]u, od strony północnej z 1558 roku, a od południowej z 1611 roku.
== Wnętrze: ==
▲
Plik:Widok z ratusza na kościół pw. św. Jerzego w Dzierżoniowie.JPG
▲
Plik:2006-02-19 Dzierżoniów 17.JPG|Szczyt z wieżą
</gallery>
== Przypisy ==
| |||