Zamek w Bytowie: Różnice pomiędzy wersjami

'''Zamek w Bytowie''' – [[gotyk|gotycki]] [[zamek krzyżacki]] z XIV i XV wieku będący początkowo siedzibą [[Prokurator krzyżacki|prokuratora krzyżackiego]], a następnie własność [[książęta pomorscy|książąt pomorskich]]. z przełomu XIV i XV wieku,Zamek znajdującyznajduje się w [[Bytów|Bytowie]] ([[województwo pomorskie]]).

W pierwszej połowie XIV wieku [[zakon krzyżacki]] nabył ziemię bytowską. W 1390 roku Krzyżacy zaczęli budować w Bytowie murowany zamek, na wzniesieniu w południowo-wschodniej części miasta. Znajdował się on na zachodnim krańcu [[Państwo zakonu krzyżackiego|państwa zakonu krzyżackiego]]. Wykonano prace ziemne, a do 1396 roku gromadzono materiały budowlane. Właściwe prace budowlane przeprowadzono w latach 1398–1406 pod kierunkiem Mikołaja Fellensteina. Kilka kolejnych lat trwały prace wykończeniowe. Zamek wzniesiono na planie prostokąta o wymiarach 49×70 metrów z [[głaz narzutowy|kamieni eratycznych]] i cegły. W narożach powstały 3 okrągłe [[baszta|baszty]] (Młyńska, Różana oraz Polna) i jedna kwadratowa [[wieża]] (Prochowa<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.old.bytow.com.pl/docs/158|tytuł=''Zamek''|opublikowany=old.bytow.com.pl|data=|data dostępu=}}</ref>) od północy. Przy skrzydle północno-zachodnim postawiono trzypiętrowy, podpiwniczony dom mieszkalny („Dom Zakonny”) o wymiarach 13 x 39 metrów<ref>http://www.radacki.de/resources/MATERIALY+ZACHODNIOPOMORSKIE+$28Radacki$29.pdf</ref>. W budynku tym znajdowały się najważniejsze pomieszczenia, takie jak [[refektarz]], [[kaplica]] i mieszkanie [[prokuratorProkurator krzyżacki|prokuratora]]a. Na najwyższej kondygnacji mieściły się [[magazyn (budowla)|magazyny]].

Podczas [[wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]] (1454–1466) zamek ponownie opanowały wojska polskie, po czym [[król]] [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierz Jagiellończyk]] oddał go w 1466 roku w lenno księciu pomorskiemu [[Eryk II (książę pomorski)|Erykowi II]]. W 1500 roku otoczono warownię ziemnymi fortyfikacjami i [[basteja]]mi mogącymi prowadzić ostrzał [[artyleria|artyleryjski]]. W drugiej połowie XVI wieku zamek byłwszedł w rękachposiadanie książąt pomorskich z dynastii [[Gryfici|Gryfitów]], którzy w latach 1560–1570 wybudowali przy skrzydle południowo-wschodnim [[renesans]]owy „Dom Książęcy”. W XVII wieku w domu [[średniowiecze|średniowiecznym]] umieszczono [[piekarnia|piekarnię]] i [[browar]]. Przy [[Mur kurtynowy|kurtynie]] północno-wschodniej w roku 1623 zbudowano nowy budynek zwany „Domem Wdów”. Nowe domy, podobnie jak „Dom Zakonny”, wykorzystywały mury obwodowe zamku. Niewielkie zniszczenia przyniosła warowni [[wojna trzydziestoletnia]] (1618–1648). WrazW ze1637 śmierciąroku wpo 1638bezpotomnej rokuśmierci ostatniego[[Bogusław zXIV|Bogusława GryfitówXIV]], naostatniego mocyksięcia układuzachodniopomorskiego, zamek przeszedłwraz wz ręceresztą Polskiziemi ibytowsko-lęborskiej został włączony do Królestwa Polskiego. Od tego czasu pełnił rolęfunkcję siedziby [[starosta|starosty królewskiego]].

W czasie [[potop szwedzki|wojny polsko-szwedzkiej]] (1655–1660) zburzona została Wieża Prochowa<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.e-kaszuby.pl/zamek-w-bytowie.html|tytuł=''Zamek w Bytowie''|opublikowany=e-kaszuby.pl|data=|data dostępu=}}</ref>, a zamek spłonął i pozostały tylko mury zewnętrzne. CzęściowoW [[1657]] roku na mocy [[Traktaty welawsko-bydgoskie|traktatów welawsko-bydgoskich]] zamek został odbudowanyprzejęty poprzez przejęciu[[Brandenburgia-Prusy|Brandenburgię]] miasta(od [[1701]] [[Królestwo Prus]]), mimo że formalnie było to [[lenno]] [[Polska|Polski]]. Po zniszczeniach częściowo został odbudowany przez elektora brandenburskiego [[Fryderyk Wilhelm I Pruski|Fryderyka Wilhelma I]] (pierwsza połowa XVIII wieku). W 1681 roku dobudowano przy północno-wschodnim murze (między bramą wjazdową a „Domem Książęcym”) budynek na potrzeby urzędu podatkowego i sądu. W XVIII wieku rozebrana została Kancelaria Książęca i Wieża Bramna, a most nad fosą zastąpionyzastąpiono groblą. Wykonano niwelację ziemnych wałów i bastionów. W XIX wieku umieszczono w zamku sąd i pruskie więzienie. Pierwsze prace konserwatorskie przeprowadzono w latach 1930–1939. Odbudowano wówczas od podstaw Wieżę Prochową, przebudowano Wieżę Bramną, zrekonstruowano sklepienia w „Domu Zakonnym” oraz przeprowadzono remont „Domu Książęcego” i „Domu Wdów”. WPo zakończeniu II Wojny światowej w 1945 mieściło się tu więzienie (obóz przejściowy) [[NKWD]], w którym przetrzymywano mieszkańców okolicy<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Reszka | imię = Benedykt | tytuł = Czas zła | wydawca = Oficyna Czec | miejsce = Gdańsk | data = 2001 | isbn = 83-87408-45-X}}</ref>. Ostatecznie zamek odbudowano z przerwami w latach 1957–1962 i 1969–1990, umieszczając w nim [[Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie|Muzeum Zachodniokaszubskie]] (w „Domu Zakonnym”) oraz [[hotel]] z [[Restauracja (lokal gastronomiczny)|restauracją]] (w „Domu Książęcym”) i [[biblioteka|bibliotekę]] (w „Domu Wdów”)<ref>{{Cytuj stronę|url=http://zamki.net.pl/zamki/bytow/bytow.php|tytuł=Rys historyczny zamku|data dostępu=3 marca 2013}}</ref>. W 1994 roku wybuchł pożar w Wieży Prochowej<ref>{{Cytuj stronę|url=http://strazbytow.powiat.pl/docs/216|tytuł=''Historia''|opublikowany=strazbytow.powiat.pl|data=|data dostępu=}}</ref>.