Dom Angielski w Gdańsku: Różnice pomiędzy wersjami

'''Dom Angielski''' ([[Język niemiecki|niem]]. ''Englisches Haus''), niekiedy także „Dom Anielski” – jedna z najbardziej okazałych [[Kamienica (architektura)|kamienic]] mieszczańskich [[Gdańsk]]a, położona przy [[Ulica Chlebnicka|ul. Chlebnickiej]] 16 (dawniej ''Brotbänkengasse''). Był największą kamienicą mieszkalną Gdańska sprzed epoki rozbiorów<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Album Renesansu. Dom Anielski przy ul. Chlebnickiej 16 w Gdańsku – MIASTA RYTM |data dostępu = 2019-05-06 |url = https://miastarytm.pl/album-renesansu-dom-anielski-przy-ul-chlebnickiej-16-w-gdansku/ |język = pl-PL}}</ref>.

Został zbudowany w latach 1568-1570, w stylu [[Architektura renesansu|renesansowym]], przez pochodzącego z Drezna [[Hans Kramer|Hansa Kramera]] dla kupca Dirka Lylge. Zajął dwie sąsiadujące parcele, dzięki czemu można było zbudować imponującą [[fasada|fasadę]] o szerokości 15,5 [[Metr|m]] i wysokości 30 m, w ośmiu [[kondygnacja]]ch, zwieńczoną czterema [[szczyt (budownictwo)|szczytami]] i wysmukłą wieżyczką z ozdobnym [[Dach hełmowy|hełmem]] i [[Dach wieżowy|iglicą]].

[[Elewacja]] frontowa ozdobiona jest bogatą dekoracją rzeźbiarską. Pary [[pilaster|pilastrów]] wydzielają pary okien, a [[kondygnacja|kondygnacje]] rozdzielone są wydatnymi [[gzyms]]ami z dekoracyjnymi [[fryz]]ami roślinnymi. Pierwotnie kamienne detale elewacji były pozłacane, a płaszczyzny elewacji pokrywały barwne [[sgraffito|sgraffita]]. Bogato ozdobione były również cztery [[szczyt (budownictwo)|szczyty]]. Wejście do budynku otrzymało wspaniały [[portal]], w formie [[łuk triumfalny|łuku triumfalnego]], flankowany zdwojonymi żłobkowanymi [[Pilaster|pilastrami]] z wysuniętą [[kolumna (architektura)|kolumnamikolumną]] pośrodku. Portal wykazuje cechy wspólne z portalem "Georgentor" na zamku w Dreźnie, skąd pochodził projektant<ref name=":0" />. Zwieńczenie kamienicy ozdobiono postaciami rycerzy trzymającymi tarcze z herbami Dirka Lygle oraz jego żony Elżbiety z Rosenbergów. Całość ponad tympanonem zwieńczyła figura anioła od którego budynek nazywano początkowo Domem Anielskim<ref name=":0" />. Elewację pierwotnie zdobiły jeszcze [[Sgraffito|sgraffita]]<ref name=":0" />.

Pierwszy właściciel, Dirk Lylge, zbankrutował w 15721586 roku, a jego dom zajęli wierzyciele<ref name=":0" />. W XVII wieku (w latach 1640–1690) część budynku, a zwłaszcza wielką [[sień]] wykorzystywali, na wzór założonego wcześniej „Domu Angielskiego” w [[Hamburg]]u, na cele targowe, zebrania i nabożeństwa przebywający w Gdańsku kupcy [[Anglia|angielscy]] i [[Szkocja|szkoccy]], i stąd ma pochodzić używana obecnie nazwa budynku. Źródła mówią, że stosownego obiektu już w 1622 poszukiwała w Gdańsku delegacja firmy Baltic Company of London.

Od 1722 kamienica pełniła funkcję popularnego zajazdu, zaś w 1832 Dom połączony został z budynkiem przy Długim Targu 30 pełniąc rolę hotelu. Np. w 1921 ten adres „Domu Angielskiego” potwierdza wpis dokonany w miejscowym przewodniku. W 2 połowie XIX wieku w hotelu zatrzymała się 24-letnia [[Jadwiga Łuszczewska|Jadwiga Łuszczewka (Deotyma)]], która zaczęła w nim szkicować romansową powieść [[Panienka z okienka (powieść)|„Panienka z Okienka”]] ukończoną w 1891 roku<ref name=":0" />. W 1912 obiekt został wykupiony z rąk prywatnych, co uchroniło go przed planowaną rozbiórką. W latach 1927-1928 przeprowadzono konserwację elewacji, wymieniając ok. 40% dekoracji kamieniarskiej. W 1945 budynek został zniszczony, ocalały jedynie przedproże i cztery dolne partiekondygnacje fasady z portalem<ref name=":0" />. OdbudowanoFasadę gozrekonstruowano w latach siedemdziesiątych XX wieku, jednak nie odtworzono wnętrza. Po 2010 roku odtworzono pełną kolorystykę elewacji z pozłacanymi elementami dekoracji architektonicznej.