Skrzela (anatomia): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa własnego przypadkowego błędu, szablon |
m dopisek bez wskazania źródeł |
||
Linia 1:
'''Skrzela''' ({{łac.|branchiae}}) – [[narząd oddechowy]] występujący u wielu [[Zwierzęta|zwierząt]] wodnych ([[ryby|ryb]], [[płazy|płazów]] w formie [[larwa]]lnej i rozmaitych [[Bezkręgowce|bezkręgowców]]), stanowiący główny element [[układ oddechowy|układu oddechowego]], umożliwiającego pobieranie do organizmu [[tlen]]u rozpuszczonego w [[Woda|wodzie]], a u ryb pełniące również rolę regulatora osmotycznego organizmu i wydalające szkodliwe substancje powstałe w procesach metabolicznych.
[[Plik:Hermit Crab Gills.jpg|thumb|Skrzela kraba ''[[Coenobita clypeatus]]'']] U niektórych [[Skorupiaki|skorupiaków]], [[Kijanka|kijanek]] płazów oraz larw i narybku niektórych ryb występują skrzela zewnętrzne, wystające poza obręb ciała. U wyżej uorganizowanych zwierząt skrzela wewnętrzne znajdują się w komorze skrzelowej.
Linia 10 ⟶ 11:
== Ryby ==
[[Plik:Fish anatomy.jpg|thumb
[[Plik:Tuna Gills in Situ cut.jpg|thumb|Skrzela tuńczyka]]▼
Skrzela ryb położone są w przedniej części ciała, w kanale przelotowym pomiędzy otworem gębowym a specjalnymi otworami wylotowymi. Tylna część trzewioczaszki tworzy jamę skrzelową opasaną szkieletem złożonym z rozłożonych po obu stronach gardzieli kostnych lub chrzęstnych łuków skrzelowych, na których umieszczone są skrzela{{r|Z|Rutkowicz}}.
[[Plik:Taeniura lymma by Marek Jakubowski.jpg|thumb|Tryskawka (z lewej) i oko ogończy ''[[Patelnica niebieskoplama|Taeniura lymma]]'']]
▲[[Plik:Tuna Gills in Situ cut.jpg|thumb|Skrzela tuńczyka]]
Skrzela mają postać szeregu szczelin, występujących zwykle w pięciu (rzadziej sześciu lub siedmiu) parach. Pierwsza para szczelin skrzelowych, żuchwowo-gnykowa, u ryb starszych filogenetycznie przekształciła się w [[Tryskawka (biologia)|tryskawkę]] (''spiraculum''), która u jesiotrowatych i doskonałokostnych występuje w formie kłębuszka naczyń krwionośnych, tzw. skrzele rzekome{{r|Kilarski2007|Kilarski2012}} albo nibyskrzele{{r|Grodzinski}}. Druga szczelina skrzelowa znajduje się pomiędzy łukiem gnykowym, a pierwszym łukiem skrzelowym, natomiast pozostałe pomiędzy kolejnymi łukami skrzelowymi{{r|Kilarski2007}}.
Linia 36 ⟶ 37:
== Przekształcenia ==
* I szczelina skrzelowa przekształca się w jamę ucha środkowego oraz trąbkę słuchową
* z nabłonka II szczeliny skrzelowej tworzą się migdałki
* nabłonek III i IV szczeliny skrzelowej stanowi materiał wyjściowy do powstania przytarczyc i grasicy{{fakt}}
== Zobacz też ==
| |||