Renesans lubelski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m jęz. |
→Przykłady renesansu lubelskiego[5]: ilustracja |
||
Linia 1:
[[Plik:Kościoły w Lublinie.jpg|thumb|Wiele kościołów w Lublinie nosi znamiona renesansu lubelskiego]]
'''Renesans lubelski''', '''typ lubelski''' – nurt architektoniczny reprezentatywny dla [[Lublin|lubelskich]] budowli sakralnych z 1 poł. XVII wieku, silnie inspirowany architekturą włoską, zbliżony stylistycznie również do innych nurtów obecnych w sztuce Europy Środkowej.
[[Plik:Zespół kościoła- kościół par. p.w. śś. Jana Chrzciciela i Bartłomieja kazimierz Dolny jpradun (6).jpg|mały|Fara w Kazimierzu Dolnym]]
Typowe przykłady renesansu lubelskiego w architekturze charakteryzują się prostym planem, fasadą pozbawioną wieży, węższym od [[nawa|nawy]] i zakończonym półkoliście [[prezbiterium]], wysmukłością i lekkością bryły,
[[Plik:Church, Kazimierz Dolny - interior.JPG|mały|Fara w Kazimierzu Dolnym]]
Termin "renesans lubelski" został wprowadzony do historii sztuki w 1 poł. XX wieku{{r|NN}}. Budowle tego typu jako pierwszy wyodrębnił i opisał w literaturze naukowej [[Władysław Tatarkiewicz]] (''O pewnej grupie kościołów polskich z początku XVII wieku'', 1926 oraz ''Typ lubelski i typ kaliski w architekturze XVII wieku'', 1966). W okresie powojennej ideologizacji historii sztuki, renesans lubelski został wykreowany na styl narodowy. Przedstawiano go jako polski wkład w dziedzictwo artystyczne nowożytnej Europy.
Linia 23:
== Oddziaływanie ==
Kościoły z elementami charakterystycznymi dla renesansu lubelskiego spotkać można także poza granicami regionu lubelskiego. Władysław Tatarkiewicz cechy typu lubelskiego przypisywał m.in. refektarzowi u oo. Paulinów na [[Jasna Góra|Jasnej Górze]], czy jednej z kaplic Kalwarii w [[Wejherowo|Wejherowie]]. Odnalazł je także w kościele św. Michała w [[Wilno|Wilnie]] oraz w kościołach w [[Grodno|Grodnie]], [[Złoczów|Złoczowie]] i [[Żółkiew|Żółkwi]]{{r|JTC}}. Typ ten prezentuje także kościół w [[Krzemienica (Białoruś)|Krzemienicy koło Wołkowyska]]<ref>[[Dorota Piramidowicz]], ''Kościół p.w. Bożego Ciała i klasztor Kanoników Regularnych Laterańskich w Krzemienicy'', [w:] [[Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej]] część II, Kościoły i klasztory rzymskokatolicki dawnego województwa nowogródzkiego, tom 2, (red. [[Maria Kałamajska-Saeed]]), wyd. MCK, Kraków 2006, s. 25-67</ref>.
== Szlak i Rok Renesansu Lubelskiego ==
[[Plik:Kościół pw. Nawrócenia św.Pawła sklepienie nawy bocznej z dekoracją sztukateryjną typową dla renesansu lubelskiego.jpg|mały|Kościół Bernardynów w Lublinie]]
W maju 2013 [[Lubelska Regionalna Organizacja Turystyczna]] utworzyła obejmujący kilkadziesiąt obiektów [[Szlak Renesansu Lubelskiego]]{{r|rok}}. Na jego trasie przechodzącej przez sześć powiatów województwa lubelskiego, znajduje się 11 kościołów z terenu Lublina (Kościół pw. Św. Ducha, Kościół pw. Nawrócenia św. Pawła, Kościół oo. dominikanów pw. św. Stanisława BM, Kościół pw. Wniebowzięcia NMP Zwycięskiej, Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, Kościół pw. Św. Józefa Oblubieńca NMP, Kościół pw. św. Mikołaja, Kościół pw. św. Agnieszki, Kościół pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych, Kościół pw. św. Wojciecha oraz cerkiew prawosławna pw. Przemienienia Pańskiego), a także dwa kościoły w Kazimierzu Dolnym (pw. Jana Chrzciciela i Bartłomieja Biskupa oraz pw. św. Anny) oraz kilkanaście innych budowli sakralnych (Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Dysie, Kościół pw. Narodzenia NMP i św. Sebastiana w Krasieninie, Kościół pw. św. Ducha w Markuszowie, Kościół pw. Nawrócenia św. Pawła w Bełżycach, Kościół pw. św. Wawrzyńca w Czerniejowie, Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Łęcznej, Kościół pw. Narodzenia NMP i św. Michała Archanioła w Kurowie, Kościół pw. św. Anny w Końskowoli, Kościół pw. św. Stanisława BM i św. Małgorzaty w Janowcu, Kościół pw. Św. Jana Chrzciciela w Wilkołazie, Kościół pw. św. Floriana i św. Urszuli w Wilkowie). Oprócz wymienionych obiektów na szlaku znajdują się również budowle o charakterze świeckim: spichlerze w Kazimierzu Dolnym oraz pałac w Gardzienicach (obecnie siedziba [[Ośrodek Praktyk Teatralnych „Gardzienice”|Ośrodka Praktyk Teatralnych "Gardzienice"]]){{r|Renesans}}.
Linia 31 ⟶ 32:
== Przykłady renesansu lubelskiego{{r|Renesans}} ==
* [[Kościół Świętego Ducha w Lublinie]]
* [[Kościół Nawrócenia św. Pawła w Lublinie]]
* [[Kościół Matki Bożej Zwycięskiej w Lublinie]]
* [[Kościół rektoralny Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Lublinie]]
* [[Kościół św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Marii Panny w Lublinie]]
* [[Kościół św. Mikołaja na Czwartku]]
* [[Sobór Przemienienia Pańskiego w Lublinie]]
* [[Kościół św. Agnieszki w Lublinie]]
* [[Kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Lublinie]]
* [[Kościół św. Wojciecha w Lublinie]]
* [[Bazylika św. Stanisława Biskupa Męczennika w Lublinie]]
* [[Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Dysie|Kościół pw. św. Jana Chrzciciela]] w [[Dys]]ie
*[[Plik:Čarnaŭčycy, kaścioł (1.08.2008).jpg|mały|Kościół w Czernawczycach]][[Kościół pw. Narodzenia NMP i św. Sebastiana w Krasieninie|Kościół pw. Narodzenia NMP i św. Sebastiana]] w [[Krasienin]]ie
* [[Kościół pw. św. Ducha w Markuszowie|Kościół pw. św. Ducha]] w [[Markuszów|Markuszowie]]
* [[Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła w Kurowie|Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła]] w [[Kurów (powiat puławski)|Kurowie]]
* [[Kościół pw. św. Anny w Końskowoli|Kościół pw. św. Anny]] w [[Końskowola|Końskowoli]]
* [[Kościół św. Stanisława Biskupa i św. Małgorzaty w Janowcu|Kościół św. Stanisława Biskupa i św. Małgorzaty]] w [[Janowiec (województwo lubelskie)|Janowcu]]
* [[Kościół farny św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja w Kazimierzu Dolnym]]
* [[Kościół św. Anny i św. Ducha w Kazimierzu Dolnym]]
* [[Spichlerz]]e w [[Kazimierz Dolny|Kazimierzu Dolnym]]
* [[Kościół św. Floriana i św. Urszuli w Wilkowie|Kościół św. Floriana i św. Urszuli]] w [[Wilków (powiat opolski)|Wilkowie]]
* [[Kościół Nawrócenia św. Pawła w Bełżycach|Kościół Nawrócenia św. Pawła Apostoła]] w [[Bełżyce|Bełżycach]]
* [[Kościół pw. św. Wawrzyńca w Czerniejowie|Kościół pw. św. Wawrzyńca]] w [[Czerniejów (gmina Jabłonna)|Czerniejowie]]
* Pałac w [[Gardzienice (województwo lubelskie)|Gardzienicach]]
* [[Kościół św. Marii Magdaleny w Łęcznej|Kościół św. Marii Magdaleny]] w [[Łęczna|Łęcznej]]
* [[Kościół św. Jana Chrzciciela w Wilkołazie]]
* [[Kościół Znalezienia Krzyża Świętego w Grodnie]]<ref>[[Dorota Piramidowicz]], ''Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej'', cz. IV, ''Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa trockiego'', t. 1, ''Kościoły i klasztory Grodna'', opr. Maria Kałamajska-Saeed, Dorota Piramidowicz, Kraków 2012, ss. 267, il. 378 (rozdział: ''Kościół p.w. Znalezienia Krzyża Św. i klasztor pobernardyński w ''Grodnie, s. 19-88, il. 1-278).</ref>
* Kościół św. Trójcy w Radzyniu Podlaskim
*Kościół w [[Krzemienica (Białoruś)|Krzemienicy koło Wołkowyska]]
*[[Kościół Świętej Trójcy w Czernawczycach]]
== Galeria ==
<center>
<gallery>
Plik:5 Lublin 36.jpg|[[bazylika św. Stanisława Biskupa Męczennika w Lublinie|Bazylika Relikwii Krzyża Świętego pw. św. Stanisława]], widok z [[Zamek w Lublinie|placu Zamkowego]] w Lublinie
Plik:
Plik:
Plik:Salezjanie Lublin1.jpg|[[kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Lublinie|Kościół franciszkanów]] w Lublinie
Plik:Lublin, kościół Św. Ducha i Brama Krakowska.jpg|[[Kościół Świętego Ducha w Lublinie|Kościół św. Ducha]] w Lublinie
Plik:
Plik:Lublin
Plik:Kościół św. Józefa w Lublinie (2008-11-22).JPG|Kościół św. Józefa
Plik:Kazimierz Dolny (kosciol sw anny) 01.jpg|Kościół św. Anny w Kazimierzu Dln.
Plik:Крамяніца, касьцёл Сьв. Юрыя.jpg|Kościół w Krzemienicy
</gallery>
</center>
| |||