Jerzy Sebastian Lubomirski: Różnice pomiędzy wersjami

Pierwszym dowódcą, pod którym Lubomirski przeszedł chrzest bojowy, był hetman [[Stanisław Koniecpolski]]. LubomirskiZa walczyłmłodu, zw powstaniem1648 ukraińskimroku Bohdanapo wybuchu [[Powstanie Chmielnickiego|Powstania podChmielnickiego]] wziął udział w przegranej [[PiławceBitwa pod Piławcami|bitwie pod Piławcami]]. Własnymi oddziałami dowodził podczas kampanii beresteckiej w 1648 roku. NastępnieW 1649 roku odznaczył się rokpodczas później[[Bitwa podczaspod Zborowem|wyprawy zborowskiej]].

Po początkowych klęskach Polaków, doceniony przez króla otrzymał od niego uniwersał, który czynił go wodzem tych jednostek, które nie poddały się wrogowi, miał prawo zaciągu wojska i obsadzania załogami miast. Prowadził tajną korespondencję ze [[Szwecja|Szwecją]] i Rakoczym. Po ucieczce króla na [[Śląsk]], jako starosta Krakowa wyjął ze skarbca na Wawelu tajne [[archiwum]] państwowe i trzy korony: szwedzką, rosyjską i polską, wszystkoa umieściłnastępnie naukrył terenieje starostwana spiskiego,[[Zamek Lubowelski|zamek w Lubowli]] na terenie [[LubowlaStarostwo (Słowacja)spiskie|Lubowlistarostwa spiskiego]]. W 1656 wobec zdrady hetmanów polskich został regimentarzem wojska.

Starostwo Spiskie stanowiło jedyne miejsce, gdzie funkcjonowała polska, królewska administracja podczas zalewu wrogiej armii. Lubomirski nie poddawał się. Zgromadził prywatne wojsko. Dzięki jego zdolnościom organizacyjnym rozpoczął się również oddolny ruch szlachty, która zaczęła tworzyć zbrojne oddziały. Jerzy Sebastian Lubomirski na czele prywatnego wojska rozpoczął działania w marcu 1656 roku. Jego oddziały rozbiły garnizony Szwedów w widłach [[Wisła|Wisły]] i [[San]]u, odbijały [[Sandomierz]], odegrały kluczową rolę w bitwie pod [[bitwa pod Warką|Warką]] (7 kwietnia 1656), walczyły podczas oblężenia [[Warszawa|Warszawy]]. Król nadał mu i kanclerzowi [[Stefan Koryciński|Stefanowi Korycińskiemu]] całe miasto [[Historia Żydów w Polsce|żydowskie]] na [[Kazimierz (Kraków)|Kazimierzu]] <ref>Zenon Guldon, Stefan Czarniecki a mniejszości etniczne i wyznaniowe w Polsce, w: Stefan Czarniecki: żołnierz - obywatel - polityk, pod redakcją Waldemara Kowalskiego, Kielce 1999, s. 101.</ref>.

W czasie wkroczenia [[Jerzy II Rakoczy|Jerzego II Rakoczego]] do Polski zachowywał się biernie, przyjął postawę wyczekującą, lecz po najeździerozpoczęciu naoblężenia jego zamek w [[Zamek w Łańcucie|zamku w Łańcucie]] zaczął walczyć z Rakoczym. W lipcu 1657 zmusił wojska Rakoczego do kapitulacji pod [[bitwa pod Czarnym Ostrowem|Czarnym Ostrowem]]. W 1657 został uhonorowany urzędem [[Hetman polny koronny|hetmana polnego koronnego]]. Następnie kierował oblężeniem [[Toruń|Torunia]] w 1658 i walczył w [[Prusy Królewskie|Prusach]]. Zimę 1659 roku spędził ze swą chorągwią w [[Sławków (województwo śląskie)|Sławkowie]]. W 1660 roku odniósł zwycięstwo nad wojskami rosyjskimi i Kozakami podw [[Bitwa pod Cudnowem|bitwie pod Cudnowem]].

Podczas wypierania sił szwedzkich z terenów Polski wojska LubomirskigoLubomirskiego odegrały kluczową rolę. Oddziały Stefana Czarnieckiego do 1657 roku pełniły tylko funkcję pomocniczą do 1657 roku, kiedy rozpoczęto rokowania ze Szwedami, którym przewodził książę Lubomirski.

UczestnikW kongresu1660 pokojowegoroku wbył jednym z uczestników negocjacji ze Szwedami, które zakończyły się podpisaniem [[OliwaPokój w (Gdańsk)|Oliwie]]|Pokoju w [[1660Oliwie]] roku<ref>Historia dyplomacji polskiej, t. II: 1572-1795, pod redakcją Zbigniewa Wójcika, Warszawa 1982, s. 216.</ref>.

Król, widząc talenty Jerzego Sebastiana, oddał mu dowództwo kampanii przeciw wojskom rosyjskim i kozackim na Ukrainie. Po raz kolejny doszło do sprzymierzenia sił Kozaków i Rosjan przeciwko osłabionej szwedzkim najazdem Rzeczypospolitej. Lubomirski objął dowództwo nad armią prywatną i królewską i rozpoczął błyskawiczną kampanię, która trwała kilka tygodni. Jej zwieńczeniem było wspaniałe zwycięstwo polskich wojsk podw [[Bitwa pod Cudnowem|bitwie pod Cudnowem]] 2 listopada 1660 roku. W ocenie historyka wojskowości Kłaczewskiego, była to jedna z najsprawniej przeprowadzonych akcji militarnych w siedemnastowiecznej Europie<ref>W. Kłaczewski, ''Jerzy Sebastian Lubomirski'', Ossolineum, Wrocław 2002, s. 157-230.</ref>.

Inna teoria głosiła, że wzrastające wpływy Lubomirskiego przysparzały mu wielu wrogów. W 1663 znowu ujawnił się spór magnata z królem. Lubomirski był przeciwny planom wzmocnienia władzy królewskiej i elekcji ''[[vivente rege]]'', ciągle miał też w pamięci stare zatargi z królem. Hetman poparł też i utrzymywał kontakty z wojskową konfederacją „Święconą”. W 1664 roku senatorowie z wpływowych rodzin postanowili zorganizować pokazowy proces Lubomirskiemu. Chociaż szlachta na sejmikach sprzeciwiała się przyjęcia pozwu, Senat zdecydował o zwołaniu sądu nad Lubomirskim. Sąd był stronniczy, nie brał pod uwagę racji oskarżenia, jego jasno określonym zadaniem było skazanie księcia – hetmana. Lubomirski był oficjalnie oskarżony o planowanie obalenia króla, ale odmówiono mu wydania dokumentów procesowych. Większość senatorów przegłosowała skazanie arystokraty na „utratę czci, życia i wszystkich dóbr”. Nie pomogły nawet próby zerwania sejmu, podczas którego odbywał się sąd. Wyrok wydano 29 grudnia 1664: za podburzanie szlachty przeciw królowi, próbę przejęcia władzy, zdradę stanu, przekupstwa został skazany na karę śmierci, konfiskatę dóbr i utratę czci. Szlachta oskarżała go także o złamanie równości szlacheckiej, bo od 1653 tytułował się [[Książę|księciem]] Rzeszy<ref>J. S. Lubomirski, ''Jawnej niewinności manifest'', 1666, pass., A. Kersten, Lubomirski Jerzy Sebastian, [w:] ''Polski Słownik Biograficzny'', red. A. Rostworowski, t. 18, PAN, Wrocław 1973, s. 14-19.</ref>.