Separatyzm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 60441291 autorstwa Hoa binh (dyskusja) ruch ,,Druga Republika Vermontu" istnieje, wiec powinna być o nim informacja, W.M, Gdańsk - grupa może mieć najdziwniejsze poglądy i intencje, ale istnieje, a to czy ktoś się z nią zgadza\popiera ją nie ma znaczenia na Wikipedii
Znacznik: Anulowanie edycji
szablon
Linia 1:
 
{{dopracować|dodać przypisy}}
'''Separatyzm''' (z [[łacina|łaciny]] ''separatio'', oddzielenie) – dążenie do wyodrębnienia się jakiejś grupy z całości. Najbardziej typowym jest separatyzm [[naród|narodowościowy]], a jednym z jego przejawów [[Secesja (politologia)|secesja narodowa]]. Dążenie do odrębności pod względem narodowym, politycznym, [[grupa etniczna|etnicznym]], religijnym; działalność mająca na celu wyodrębnienie terytorialne [[mniejszość narodowa|mniejszości narodowych]]. Separatyzm jest dążeniem do oderwania się określonego [[terytorium państwowe|terytorium]] od jakiegoś [[państwo|państwa]] i utworzenia odrębnej struktury państwowej.
 
== Narody aspirujące do utworzenia własnego państwa ==
{{dopracować|sekcja|wer|Wszystkie pozycje w poniższej tabeli, do których nie zostanie wstawiony przypis, zostaną zakwestionowane i usunięte}}
{| class="wikitable"
|-
Linia 196 ⟶ 197:
 
== Pojęcia pokrewne ==
{{dopracować|sekcja|sprzeczne informacje|uzupełnić źródło, że separatyzm na Ukrainie nie jest separatyzmem|uzupełnić źródło o regionaliźmie}}
Separatyzm bywa mylony z regionalizmem, czyli dążeniem do kultywowania kulturowej, społecznej i ekonomicznej odrębności regionu i dbałością o "małą ojczyznę". Czasem jednak regionalizm może przerastać w separatyzm:
 
Linia 232 ⟶ 234:
 
== Separatyzm na terenie Polski ==
W okresie sporu polsko-czechosłowackiego o [[Śląsk Cieszyński]] w latach [[1918]]–[[1920]]1918–1920 działały na tym terenie trzy duże organizacje separatystyczne: [[Śląska Partia Ludowa]], [[Związek Ślązaków]] (52 tys. członków) i [[Śląska Partia Socjaldemokratyczna]]. W okresie sporu polsko-niemieckiego o [[Górny Śląsk]] w latach [[1918]]-[[1922]] działały na tym terenie jedna duża: [[Związek Górnoślązaków (1919-1924)]] (ok. 500 tys. członków) i szereg mniejszych organizacji separatystycznych: Jedność Górnośląska w [[Bytom]]iu, Wydział Górnośląski, Komitet Górnośląski w [[Rybnik]]u, Komitet na rzecz Ustanowienia Wolnego Państwa Górnośląskiego w [[Katowice|Katowicach]], również takich, które wyodrębniły się z ruchu polskiego: [[Górnośląski Komitet Plebiscytowy]], Polski Związek Górnośląskich Autonomistów w [[Bytków|Bytkowie]], Liga Obrony Śląska, Śląskie Stronnictwo Demokratyczno-Postępowe i [[Związek Dawniejszych Powstańców na rzecz Górnośląskiej Niepodległości]]. Po przyłączeniu części [[Górny Śląsk|Górnego Śląska]] do [[Polska|Polski]] na tym terenie działały następujące organizacje separatystyczne: [[Związek Obrony Górnoślązaków]], Związek Rodowitych Górnoślązaków, Blok Socjalny Górnoślązaków, Śląski Blok Narodowy, Śląska Partia Ludowa w [[Katowice|Katowicach]] i Niezależna Śląska Partia Pracy.
 
W czasie okupacji [[III Rzesza|niemieccy okupanci]] rozpoczęli akcje tworzenia nowych ruchów separatystycznych w celu rozbicia polskiego społeczeństwa, tworząc m.in. [[Goralenvolk]] i [[Hatshower]]. Na Podhalu, mimo że sama koncepcja ''narodu góralskiego'' była w okresie międzywojennym prawie nieznana poza grupą kilku aktywistów [[Związek Górali|góralskich]], dzięki uzyskaniu poparcia kilku znanych przywódców, udało się pozyskać liczną grupę ludności góralskiej deklarujących germańskie korzenie. W nazistowskim spisie ludności 157 tys. sympatyków byłej [[Śląska Partia Ludowa|Śląskiej Partii Ludowej]] na [[Śląsk Cieszyński|Śląsku Cieszyńskim]] zadeklarowało przynależność do narodowości "ślązackiej" (Slonzaken Volk)<ref>Tabela w: [[Wacław Długoborski]] (red.), Położenie ludności Rejencji Katowickiej w latach 1939-1945, Poznań 1983; Krzysztof Nowak, Ruch kożdoniowski na Śląsku Cieszyńskim, w pracy pod red. Marii Wandy Wanatowicz, Regionalizm a separatyzm. Historia i współczesność. Śląsk na tle innych obszarów, Katowice 1995, s.42 przypis 76; Elżbieta Pałka, Śląski Kościół Ewangelicki Augsburskiego Wyznania na Zaolziu,Wrocław 2007, s.65-66; Ladislav Pallas, Jazyková otázka a podmínky vytváření národního vědomi ve Slezsku, Ostrava 1970, s. 70.</ref>. Podsycany przez hitlerowców separatyzm i [[nacjonalizm]] zaowocował krwawymi pacyfikacjami [[Rzeź wołyńska|Wołynia]], Podola, Wileńszczyzny przez ukraińskie i litewskie formacje zbrojne. Zwłaszcza prowadzona przez [[Ukraińska Powstańcza Armia|UPA]] w czasie wojny i okresie powojennym działalność zbrojna charakteryzowała się wyjątkową brutalnością i okrucieństwem.