Andrzej Nowicki (filozof): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Uzupełniam datę dostępu w Szablon:Ludzie nauki na podstawie historii edycji |
przeredagowanie treści na podstawie źródła(-eł), szablony przy fragmentach bez odnośnika, zamiana i rozbudowa infoboksu |
||
Linia 1:
▲{{Biogram infobox
|
▲ |imię i nazwisko org = Andrzej Rusław Fryderyk Nowicki
|
|wariant flagi =
▲ |opis grafiki = Portret Andrzeja Nowickiego", obraz Żanety Antosik, 2016 r.
|
|
|data śmierci = 1 grudnia 2011
|
|stopień lub tytuł naukowy = profesor
|
|
|doktorat dyscyplina = filozofia
|odznaczenia = {{order|OOP}} {{order|MPL30}} {{order|MPL10}} {{order|OZNPRL}} {{order|MKEN}} {{order|O1000PP}}▼
|
|
|
|profesura data = 1976
|specjalność = [[filozofia]], [[religioznawstwo]]
|almamater = Uniwersytet Warszawski
|aktywność zawodowa = nauczyciel akademicki
|jednostka1 typ = Uczelnia
|jednostka1 nazwa = [[Uniwersytet Warszawski]]
|okres zatr1 = 1952–1963
|jednostka2 typ = Uczelnia
|jednostka2 nazwa = [[Uniwersytet Wrocławski]]
|okres zatr2 = 1963–1973
|jednostka3 typ = Uczelnia
|jednostka3 nazwa = [[Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej]]
|okres zatr3 = 1973–1991
▲ |odznaczenia = {{order|OOP}} {{order|MPL30}} {{order|MPL10}} {{order|OZNPRL}} {{order|MKEN}} {{order|O1000PP}}
|commons =
|wikicytaty = Andrzej Nowicki
|www =
}}
'''Andrzej Rusław Fryderyk Nowicki''' (ur. [[27 maja]] [[1919]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[1 grudnia]] [[2011]] tamże){{odn|Łukaszyński|2013|s=126}} – [[Polacy|polski]] [[
▲'''Andrzej Nowicki''' (ur. [[27 maja]] [[1919]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[1 grudnia]] [[2011]] tamże) – [[Polacy|polski]] [[filozofia|filozof]] kultury, historyk filozofii i [[ateizm]]u, specjalista z zakresu filozofii włoskiego Oświecenia, [[religioznawstwo|religioznawca]], koneser sztuki, [[dyplomata]]. Twórca [[system filozoficzny|systemu filozoficznego]], który nazwał „[[ergantropia|ergantropijno-inkontrologicznym]] systemem filozofii spotkań w rzeczach”. Wykładowca uniwersytecki z [[Tytuł naukowy profesora|tytułem profesora]], związany z [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetem Warszawskim]] (1952–1963), [[Uniwersytet Wrocławski|Uniwersytetem Wrocławskim]] (1963–1973), [[Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie|Uniwersytetem Marii Curie Skłodowskiej]] w [[Lublin]]ie (1973–1991). Współzałożyciel i prezes [[Stowarzyszenie Ateistów i Wolnomyślicieli|Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli]] oraz [[Polskie Towarzystwo Religioznawcze|Polskiego Towarzystwa Religioznawczego]]. Założyciel i redaktor naczelny pisma „[[Euhemer (czasopismo)|Euhemer]]”. W latach 1997–2002 [[Wielki Wschód Polski|Wielki Mistrz Wielkiego Wschodu Polski]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Miciński| imię = Tadeusz| autor link = Tadeusz Miciński| tytuł = Nietota. Księga tajemna Tatr | rozdział= | nazwisko r = | imię r= | autor r link = |wydawca = tCHu| miejsce = Warszawa| rok= 2004 | strony = 335|isbn= 83-901178-1-9}}</ref>, członek Ogólnopolskiego Komitetu [[Front Jedności Narodu|Frontu Jedności Narodu]] w 1958 roku<ref>Trybuna Robotnicza, nr 4 (4350) 7 stycznia 1958 roku, s. 2.</ref>.
== Życiorys ==
Urodził się 27 maja 1919 w Warszawie w rodzinie Zbigniewa Nowickiego [[Rogala (herb szlachecki)|herbu Rogala]] (1892–1942) i Zofii Słubickiej [[Prus (herb szlachecki)|herbu Prus I]] (1896–1977)<ref name="sejmwielki">{{Cytuj stronę | url = http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.52007 | tytuł = Andrzej Rusław «Biskup» Nowicki h. Rogala | autor = [[Marek Minakowski|Marek Jerzy Minakowski]] | data = 2017-05-13 | praca = Wielka Genealogia Minakowskiego | opublikowany = sejm-wielki.pl | język = pl | data dostępu = 2017-05-13}}</ref>. W latach 1930–37 uczył się w [[XIV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Warszawie|Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie]]{{odn|Łukaszyński|2013|s=126}}<ref>''Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie 1906-1950''.</ref>.
W latach 1934–1937 należał do socjalistycznej organizacji młodzieży szkół średnich „Spartakus”{{odn|Łukaszyński|2013|s=127}}, działającej pod patronatem [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]], następnie w latach 1937–1939 do [[Związek Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej|Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej]]{{odn|Łukaszyński|2013|s=127}}. Jeszcze przed studiami (w latach 1935–39) zaczął brać udział w wykładach i seminariach [[Kazimierz Czapiński|Kazimierza Czapińskiego]] z historii filozofii, teorii marksizmu i historii doktryn politycznych{{odn|Łukaszyński|2013|s=126}}.
W
W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] wojny był członkiem [[Grupa „Płomienie”|socjalistycznej grupy „Płomienie”]]{{fakt}}. Od 1942 roku w [[Związek Walki Zbrojnej|Związku Walki Zbrojnej]]{{odn|Łukaszyński|2013|s=127}}. Od 1942 należał do [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]]{{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}. W latach 1942–1944 był członkiem władz Wydziału Młodzieży PPS{{fakt}} i oficerem politycznym III kompanii im. Komuny Paryskiej w batalionie [[Gwardia Ludowa WRN|OW PPS]] im. Jarosława Dąbrowskiego{{fakt}}, redaktorem naczelnym miesięcznika „Światło”{{odn|Łukaszyński|2013|s=128}} i członkiem komitetu redakcyjnego miesięcznika „Młodzież Socjalistyczna”{{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}.
W pierwszych latach po wojnie, jeszcze za czasów swojego członkostwa w PPS-ie, był osobistym sekretarzem premiera [[Edward Osóbka-Morawski|Edwarda Osóbki-Morawskiego]]{{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}. Uczestniczył w delegacji polskiej na [[Konferencja poczdamska|konferencji w Poczdamie]]{{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}, w latach 1945–47 pełnił funkcję [[attaché]] kulturalnego przy [[Ambasada RP w Rzymie|polskiej placówce dyplomatycznej
W latach 1948–1981 był członkiem [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]]. Przez wiele środowisk był krytykowany za udział w propagandzie antyreligijnej lat 40. i 50. (por. wydaną wówczas książkę ''Papieże przeciwko Polsce'', Książka i Wiedza, 1949). Był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu [[Front Jedności Narodu|Frontu Jedności Narodu]] (1957–62){{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}, prezydium Zarządu Głównego Towarzystwa Szkoły Świeckiej (1957–69){{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}, Zarządu Głównego [[Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej|Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej]] (od 1969){{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}, którego został członkiem honorowym w 1977.
Był jednym z założycieli [[Stowarzyszenie Ateistów i Wolnomyślicieli|Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli]] (w 1957), w którym był przewodniczącym Zarządu Głównego w pierwszych latach działalności (1957–62){{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}. Był współzałożycielem [[Polskie Towarzystwo Religioznawcze|Polskiego Towarzystwa Religioznawczego]] (w 1956; od 1958 członek zarządu), w którym pełnił w latach 1973–88 funkcję prezesa (od 1988 prezes honorowy){{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}. Założył również pismo religioznawcze „[[Przegląd Religioznawczy|Euhemer]]” (1957), którego był w latach 1957–81 redaktorem naczelnym{{odn|Łukaszyński|2013|s=128–129}}.
Następnie związał się z [[wolnomularstwo|wolnomularstwem]]. Przez cztery kadencje pełnił funkcję [[Wielki mistrz|wielkiego mistrza]] [[Wielki Wschód Polski|Wielkiego Wschodu Polski]], był honorowym wielkim mistrzem. Pełnił funkcję wiceprezydenta Polskiej Grupy Narodowej [[Universala Framasona Ligo]].▼
W 1962 uzyskał tytuł docenta (obecnie doktorat) na podstawie obrony pracy ''Centralne kategorie filozofii Giordana Bruna'' na [[Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego|Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego]]{{odn|Łukaszyński|2013|s=127}}. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1971, zaś zwyczajnego w 1976 roku{{odn|Łukaszyński|2013|s=127}}. Wykładał filozofię na [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytecie Warszawskim]] (1952–1963), [[Uniwersytet Wrocławski|Uniwersytecie Wrocławskim]] (1963–1973, pełnił tu funkcję kierownika Katedry Historii Filozofii oraz założył Wrocławski Ośrodek Studiów nad Filozofią Włoskiego Odrodzenia) i [[Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej|Uniwersytecie Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie]] (1973–1991, gdzie piastował stanowisko Zakładu Filozofii Kultury Międzyuczelnianego Instytutu Filozofii i Socjologii){{odn|Łukaszyński|2013|s=127, 128}}. W czasie czterdziestu lat wypromował 112 magistrów i 35 doktorów{{odn|Łukaszyński|2013|s=127}}.
W ramach prac naukowych zajmował się przede wszystkim [[Lucilio Vanini]]m, któremu poświęcił kilka książek i liczne artykuły, a także osobie [[Giordano Bruno]]. W ramach tych badań utrzymywał żywe kontakty z włoskimi środowiskami naukowymi, publikował we włoskich pismach. Jego dorobek naukowy w tym zakresie został we Włoszech doceniony również symbolicznie, gdyż został uhonorowany za swój wkład w studia na renesansową myślą włoską medalami. W 1967 za zasługi dla kultury włoskiej dekretem Prezydenta Republiki Włoskiej został mianowany członkiem zwyczajnym zagranicznym Akademii Nauk Moralnych i Politycznych w Neapolu{{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}. Wyróżniony został również honorowym obywatelstwem miast [[Taurisano]] (1867) i [[Noli]] (1976){{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}.
▲
Jako ergantropista interesował się duchowymi osiągnięciami różnych kultur, w tym malarstwem, literaturą, był melomanem.▼
W 2007 został członkiem Komitetu Honorowego [[Polskie Stowarzyszenie Racjonalistów|Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów]]{{odn|Łukaszyński|2013|s=129}}.
▲Jako ergantropista interesował się duchowymi osiągnięciami różnych kultur, w tym malarstwem, literaturą, był melomanem{{fakt}}. Przebywając już na emeryturze, zainteresowany kulturą chińską, zaczął się samodzielnie uczyć języka chińskiego{{fakt}}.
Jego prace obejmują ponad 1200 pozycji, w tym przeszło 1000 napisał w języku polskim, 142 po włosku, a pozostałych kilkadziesiąt – w 10 innych językach. Jest autorem ok. 50 książek.▼
▲Jego prace obejmują ponad
== Dorobek naukowy ==
Linia 75 ⟶ 91:
* ''Zarys dziejów krytyki religii. Starożytność'' (1986)
* ''Vanini'' (Wiedza Powszechna, 1987)
* ''Kazimierz Łyszczyński'' ([[Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej|TKKŚ]], 1989)
* ''Spotkania w rzeczach'' (PWN, 1991)
* ''Filozofia masonerii u progu siódmego tysiąclecia'' (Gdynia, 1997)
== Wybrane nagrody wyróżnienia ==▼
▲== Wybrane wyróżnienia ==
* Nagrody Ministra za książki ''Centralne kategorie filozofii Vaniniego'', ''Człowiek w świecie dzieł'', ''Portrety filozofów'', ''Zarys dziejów krytyki religii''
* [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski]] (1973){{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}
* [[Medal 30-lecia Polski Ludowej]]
* [[Medal 10-lecia Polski Ludowej]]
* [[Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”|Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”]] (1977)
* [[Medal Komisji Edukacji Narodowej]]{{odn|Łukaszyński|2013|s=128}} (1988)
* Odznaka honorowa „Za Zasługi w Rozwoju Województwa Zielonogórskiego”
* Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Lubelszczyzny”
Linia 95 ⟶ 108:
* Odznaka honorowa „Nauka w Służbie Ludu”
* Złoty „Medal za Studia nad Vaninim” (1969)
* Medal Akademii Nauk Moralnych i Politycznych w [[Neapol]]u{{odn|Łukaszyński|2013|s=128}}
* Medal Towarzystwa Historycznego w Cesercie
* Medal Grzegorza z Sanoka
Linia 116 ⟶ 129:
* [[Norbert Wójtowicz]], ''Walka o „kulturę świecką” w pracach pierwszego przewodniczącego Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli'', [w:] ''Propaganda antykościelna w Polsce w latach 1945–1978'', red. St. Dąbrowski, B. Rogowska, Wrocław 2001.
* [[Norbert Wójtowicz|N. Wójtowicz]], Nowicki Andrzej Rusław, [w:] N. Wójtowicz, ''Masoneria. Mały słownik'', Warszawa 2006, s. 266.
* {{cytuj pismo | tytuł = Spotkanie w ogrodzie Andromedy (Jubileusz profesora Andrzeja Rusława Nowickiego) | nazwisko = Majewska | imię = Zofia | strony = 458–461 | czasopismo = Wschodni Rocznik Humanistyczny | wolumin = 6 | rok = 2009 }}
* {{cytuj pismo | tytuł = Inkontrologiczna koncepcja wzajemności | issn = 2080-6019 | nazwisko = Łukaszyński | imię = Janusz | czasopismo = Nauki Społeczne | rok = 2013 | wolumin = 1(7) | strony = 112–131 }}
== Linki zewnętrzne ==
| |||