Pinot noir: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dodano lokalizację uprawy pinot noir - Czechy (Morawy) oraz czeską nazwę szczepu (Rulandske modre)
Kenraiz (dyskusja | edycje)
artykuł nieweryfikowalny - oznaczenie fragmentów bez źródeł, uzupełnianych kolejnymi dopiskami bez źródeł
Linia 26:
 
== Opis ==
Odmiana o liściach mniejszych niż [[cabernet sauvignon]], ale większych niż [[syrah]]. Grona małe, zwarte, stożkowo-cylindryczne, podobne nieco do szyszek. Uważa się, że etymologia nazwy '''pinot''' pochodzi właśnie od szyszkowatego kształtu gron. W uprawie ma tendencję do tworzenia wąskich, niezbyt rozłożystych krzewów. Owoce wrażliwe na [[szara pleśń|szarą pleśń]], liście podatne na [[mączniak rzekomy winorośli|mączniaka]] i [[wirus wachlarzowatości winorośli|wirusa wachlarzowatości winorośli]]. Preferuje gleby wapienne, nie lubi zbyt wysokich temperatur w uprawie. Powoduje to, że pinot noir ma opinię szczepu trudnego i kapryśnego, zarówno w uprawie, jak i winifikacji. Najbardziej naturalnym zastosowaniem dla niego jest produkcja wina czerwonego, mającego charakterystyczny, pełny i bogaty, ale nie ciężki smak. Daje wina zazwyczaj o jaśniejszym kolorze niż inne szczepy czerwone (''kolor burgunda''). W młodym pinot noir można wyczuć najczęściej nuty czerwonych owoców (wiśnia, truskawka, malina, czerwona porzeczka). Starzejące się wino nabiera aromatów korzennych (wanilia, kokos, dym, dąb, cedr, skóra, trufle, cygara - w zależności od beczek użytych do starzenia wina). Produkuje się z niego również wina różowe, a także białe typu ''blanc de noir'' (wina produkowane z soku, bez udziału skórki owoców){{fakt}}.
 
== Pochodzenie, klony, krzyżówki ==
Odmiana pinot noir pochodzi z francuskiej [[Burgundia (region winiarski)|Burgundii]], zaś jego uprawa znana jest od dwóch tysięcy lat. U [[Columella|Columelli]] w ''De re rustica'' znajduje się (bardzo zbliżony do charakterystyki współczesnego pinot noir opis winorośli uprawianych na terenie obecnej Burgundii w I wieku naszej ery. Nie jest znane jej pochodzenie{{fakt}}.
 
Austriaccy naukowcy sugerują<ref>[http://www.ajevonline.org/cgi/content/abstract/51/1/7 ''Genetic Relationships Among Pinots and Related Cultivars, Am. J. Enol. Vitic. 51:1:7-14 (2000)'']</ref>, że pinot noir może być odmianą powstałą ze [[mieszaniec|skrzyżowania]] szczepów [[pinot meunier]] i [[traminer]], pogląd ten jednak nie znalazł uznania wśród innych enologów. Pinot meunier jest identyczny genetycznie z pinot noir, różniąc się jedynie mutacją komórek naskórka ([[Chimera (biologia)|chimera]] [[epiderma]]lna), wywołującą owłosienie wierzchołków pędów i nieco bardziej zwarty wzrost<ref>[http://www.nature.com/nature/journal/v416/n6883/full/416847a.html ''Association of dwarfism and floral induction with a grape 'green revolution' mutation, Nature, 416: 847-850, kwiecień 2002'']</ref>.
Linia 41:
[[Pinot wrotham]] jest angielskim mutantem pinot noir, charakteryzującym się jasnym owłosieniem górnej powierzchni liści i szczególną odpornością na mączniaka. Szczep ten został pozyskany ze stanowiska w miejscowości [[Wrotham]] w [[Kent|hrabstwie Kent]]. Według spekulacji brytyjskich enologów winorośl ta najprawdopodobniej została zaintrodukowana w czasach rzymskich<ref>{{Cytuj stronę |url=http://richardgrantwine.com/wrotham-story.html |tytuł=''The Story Behind Wrotham Pinot'' |data dostępu=2010-01-19 |archiwum=https://web.archive.org/web/20120320195444/http://richardgrantwine.com/wrotham-story.html |zarchiwizowano=2012-03-20 }}</ref>. Początkowo był porównywany z [[pinot meunier]], od którego różni się jednak wcześniejszym dojrzewaniem i wyższą zawartością cukru<ref>{{Cytuj |autor = The Marketing Association of the English Wine Industry |tytuł = The History of English Wine production |data = |data dostępu = 2019-06-18 |url = http://www.englishwineproducers.com/history.htm |archiwum = https://web.archive.org/web/20060813153359/http://www.englishwineproducers.com/history.htm |zarchiwizowano = 2006-08-13 |język = en }}</ref>. W latach 80. XX wieku pinot wrotham został sprowadzony do Kalifornii ([[dolina Napa]]).
[[Plik:Pinot Noir grapes at White Rose Vineyard.jpg|thumb|327x327px|Pinot noir]]
Pinot noir ma długą historię uprawy i wydaje się być szczepem szczególnie podatnym na mutacje. W samej Francji istnieje bardzo wiele lokalnych klonów pinot noir, z czego ponad 50 jest oficjalnie wyróżnionych i opisanych{{fakt}}.
 
[[Gamay beaujolais]] (nie mylić z [[gamay]]) jest wcześnie dojrzewającym, kalifornijskim klonem pinot noir, uprawianym jedynie w Nowym Świecie. [[Pinot noir précoce]] (frühburgunder) jest innym, wcześnie dojrzewającym klonem pinot noir, być może identycznym z gamay{{fakt}}.
 
W wiekach średnich w północno-wschodniej Francji uprawne formy pinot noir krzyżowały się spontanicznie z innym powszechnie wówczas uprawianym szczepem [[gouais blanc]]. Potomstwo tych krzyżowek charakteryzowało się sporym wigorem (typowym dla hybryd pomiędzy oddalonymi od siebie genetycznie formami rodzicielskimi). Mieszańce te dały początek wielu uprawianym do dziś szczepom, między innymi [[chardonnay]], [[aligoté]], [[auxerrois]], [[gamay]] i [[melon (szczep winorośli)|melon]]{{fakt}}.
 
W 1925 w Afryce Południowej pinot noir został skrzyżowany ze szczepem [[Cinsault|cinsaut]] (znanym lokalnie pod nazwą [[Hermitage (winorośl)|hermitage]]). Uzyskano w ten sposób odmianę [[pinotage]]{{fakt}}.
 
== Obszary uprawy ==
Linia 68:
=== Inne kraje ===
{{Sekcja stub|1=Bardziej szczegółowo opisać uprawę w innych krajach, zwłaszcza tych, gdzie pinot noir jest jedną z ważniejszych odmian (np. Nowa Zelandia)}}
Poza [[Francja|Francją]] szczep ten uprawia się w [[Austria|Austrii]], Czechach,[[Szwajcaria|Szwajcarii]], Portugalii, [[Hiszpania|Hiszpanii]], [[Niemcy|Niemczech]], [[Włochy|Włoszech]], na [[Węgry|Węgrzech]], w [[Mołdawia|Mołdawii]] ,w [[Australia|Australii]], [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]], [[Południowa Afryka|RPA]], [[Kanada|Kanadzie]], [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] i [[Chile]]{{fakt}}.
 
== Nazewnictwo ==
Odmiana jest znana pod licznymi innymi nazwami: spätburgunder (Niemcy, Austria), pinot nero (Włochy), blauburgunder (Austria, Włochy), Rulandske modre (Czechy) salvagnin, salvagnin noir, pinot tinto, kisburgundi kék, rounci, burgundac crni{{fakt}}.
 
== Przypisy ==