Jalu Kurek: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: dodanie daty do szablonu fakt na podstawie edycji Specjalna:Diff/65232611 |
drobne redakcyjne; usunięto także informację skazaniu na karę śmierci, co mogło sugerować czytelnikowi, że orzeczone kary wykonano; szablon (PWN podaje, że zm. w Naprawie) |
||
Linia 6:
|opis grafiki =
|pełne imię i nazwisko =
|data urodzenia =
|miejsce urodzenia = [[Kraków]]
|data śmierci =
|miejsce śmierci = [[Rabka-Zdrój|Rabka]]{{fakt}}
|narodowość =
|język =
|Alma Mater =
|dziedzina sztuki = [[literatura
|epoka = [[literatura polska – dwudziestolecie międzywojenne|dwudziestolecie międzywojenne]]<br />[[polska literatura współczesna|literatura współczesna]]
|muzeum artysty =
|ważne dzieła =
Linia 28:
|www =
}}
'''Jalu Kurek''',
== Życiorys ==
Linia 35:
Silnie związany z rodzinnymi [[Beskidy|Beskidami]] (jego matka była góralką z [[Naprawa (wieś)|Naprawy]]), którym poświęcił kilka powieści. Rozgłos przyniosły mu utwory ''[[Grypa szaleje w Naprawie]]'' z 1934 i ''[[Woda wyżej]]'' z 1935. Był autorem liryków, poematów, opowiadań i powieści. Pracował jako dziennikarz i redaktor, pozostawiając po sobie reportaże, felietony, recenzje, eseje i artykuły. Autor przekładów poezji włoskiej (m.in. ''[[Sonety do Laury|Sonetów do Laury]]'' [[Francesco Petrarca|Franciszka Petrarki]]); jako tłumacz przyczynił się do popularyzacji w Polsce dorobku włoskich [[Futuryzm|futurystów]]{{odn|Kurek|1978|s=311}}. W latach 1931-33 był jednym z założycieli i redaktorem [[Awangarda Krakowska|awangardowej]] „[[Linia (czasopismo)|Linii]]”{{odn|Kurek|1978|s=199-201}}. Od 1932 roku pracował jako redaktor w koncernie prasowym [[Ilustrowany Kurier Codzienny|IKC]]{{odn|Kurek|1978|s=221-222}}. Pisywał także pod pseudonimami: ''mafarka'', ''Jan Skowron'', ''Franciszek Ruczaj''{{odn|Kurek|1978|s=95-99}}. Zajmował się również teatrem i filmem (krótkometrażowy ''[[OR - Obliczenia Rytmiczne]]'' z 1932, jeden z pierwszych polskich filmów eksperymentalnych), pisał recenzje i artykuły teoretyczne{{odn|Kurek|1978|s=227-229}}. Malował obrazy. Wędrował po górach (był [[Taternictwo|taternikiem]]), uprawiał amatorsko sport (m.in. kolarstwo, narciarstwo, skoki narciarskie){{odn|Kurek|1978|s=154-155}}. Angażował się w ochronę przyrody{{odn|Kurek|1978|s=154-155}}. Swoją rodzinę i ścieżkę literacką opisał w książce autobiograficznej ''Mój Kraków'' (1963), później poszerzanej.
Po wybuchu II wojny światowej, w 1939 roku przedostał się do Lwowa, [[Agresja ZSRR na Polskę|anektowanego przez ZSRR]], i uczestniczył następnie w tamtejszym polskim życiu literackim pod patronatem [[Związek Pisarzy ZSRR|Związku Pisarzy Radzieckich]] aż do zajęcia miasta przez Niemców{{odn|Kurek|1978|s=250, 267}}. Wiosną 1945 roku ponownie zamieszkał w Krakowie{{odn|Kurek|1978|s=277}}. Podczas wojny napisał powieść ''Janosik'', którą sam uważał za swoje najlepsze dzieło – została wydana w małym nakładzie po wyzwoleniu, a następnie wstrzymana przez władze i wznowiona dopiero po upadku [[stalinizm]]u w 1959
W 1955 został odznaczony [[Order Odrodzenia Polski|Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski]]<ref>{{Monitor Polski|1955|96|1298}}.</ref>, następnie Krzyżem Komandorskim tego orderu{{odn|Kurek|1978|s=288-289}}. W 1960 otrzymał [[Nagroda Miasta Krakowa|Nagrodę Miasta Krakowa]] (której nie przyjął){{odn|Kurek|1978|s=288-289}}. Przez sześć lat{{kiedy}} był radnym
Ochrzczony został imionami Franciszek Andrzej{{odn|Kurek|1978|s=65-67}}. Osobliwe imię Jalu było dziecięcym przezwiskiem pisarza, nadanym mu przypadkowo przez brata bezpośrednio po chrzcie, po czym używanym w domu{{odn|Kurek|1978|s=65-67}}. Zbieżność z nazwą rzeki [[Jalu]] między [[Chiny|Chinami]] i [[Korea|Koreą]], gdzie później doszło do [[Bitwa nad rzeką Jalu|bitwy w wojnie rosyjsko-japońskiej]], była przypadkowa{{odn|Kurek|1978|s=65-67}}. Kurek używał go w pseudonimie literackim do czasu urzędowej zmiany imienia{{fakt|data=2021-11}}.
| |||