|
Pod koniec [[Lata 70. XX wieku|lat 70. XX wieku]] wiele państw europejskich stanęło przed koniecznością wymiany przestarzałych samolotów bojowych, znacząco odbiegających parametrami od najnowszych konstrukcji amerykańskich [[McDonnell Douglas F-15 Eagle|F-15]] i [[General Dynamics F-16 Fighting Falcon|F-16]] oraz [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckich]] [[MiG-29]] i [[Su-27]]. W związku z tym [[Francja]], Niemcy i Wielka Brytania przystąpiła do programu rozwojowego ''Europejskiego Samolotu Bojowego'' (''ECA – European Combat Aircraft''), mającego na celu wspólne opracowanie maszyny odpowiadającej potrzebom sił zbrojnych wszystkich trzech krajów. Ze względu jednak na różne wymagania stawiane przez Francję, potrzebującą samolotu wsparcia zdolnego operować z [[Lotniskowiec|lotniskowców]], i pozostałe państwa, lansujące projekt firm [[British Aerospace|BAe]] i [[Messerschmitt-Bölkow-Blohm|MBB]] ''Europejskiego Myśliwca'' (''ECF – European Combat Fighter''), projekt został zamknięty w 1981 roku.
W 1983 roku [[Wielka Brytania]], Francja, [[Niemcy]], [[Włochy]] i [[Hiszpania]] rozpoczęły nowy wspólny program ''Europejskiego Myśliwca Przyszłości'' (''F/EFA - Future European Fighter Aircraft'') posiadającego zdolność krótkiego startu i lądowania [[STOL]]. Równolegle Francja jeszcze w kwietniu 1983 roku uruchomiła własny program rozwojowy demonstratora nowego samolotu ACX (''Avion de Combat eXpérimental'' – eksperymentalny samolot bojowy), którego realizację powierzono firmie Dassault-Breguet, a większą część kosztów pokrywało państwo{{odn|Gryzik|2016|s=30-31}}. Pokazany przez firmę Dassault w 1983 roku demonstrator technologii ''Rafale'', był [[Samolot szturmowy|samolotem szturmowym]] zdolnym do wykonywania zadań myśliwskich, ale jako roli drugorzędnej, podczas gdy reszta uczestniczących w programie państw opowiadała się za myśliwcem z drugorzędną rolą bombowca i samolotu szturmowego{{fakt}}. W 1984 Francja po raz kolejny zażądała zaimplementowania możliwości operowania z pokładów lotniskowców co znów doprowadziło do zamknięcia programu i utworzenia, już bez udziału Francji, kolejnego projektu ''Europejskiego Myśliwca'' (''EFA - European Fighter Aircraft''), który doprowadził do powstania [[Eurofighter Typhoon|Eurofightera Typhoona]]. W czerwcu 1986 roku pozostałe państwa utworzyły konsorcjum Eurofighter, a Francja potym oficjalnymsamym wycofaniuoficjalnie wycofała się z projektu{{odn|Gryzik|2016|s=30-31}}. wW 1985kwietniu 1987 roku rozpoczęłafrancuskie własnyfirmy programsektora rozwojowyzbrojeniowego ''ACX''zawiązały (demonstratorz Rafale’akolei A)konsorcjum ACE International, próbując zainteresować udziałem w nim inne państwa NATO, lecz bez powodzenia{{odn|Gryzik|2016|s=30-31}}.
PrototypowyW lutym 1985 roku ACX otrzymał nazwę Rafale (z fr. „podmuch”){{odn|Gryzik|2016|s=30-31}}. Demonstrator '''Rafale A''' został wytoczony z [[hangar]]u pod koniec 1985 roku i oblatany 4 czerwcalipca 1986{{odn|Gryzik|2016|s=35}}, o dwa miesiące wcześniej, niż równocześnie konstruowany demonstrator technologii, na bazie którego powstał Eurofighter. Pierwsza maszyna była napędzana amerykańskimi silnikami General Electric F404-GE-400 o ciągu 68,6 kN, takimi samymi jak w F/A-18 Hornet, ponieważ docelowe jednostki napędowe SNECMA M88 nie zostały ukończone na czas{{odn|Gryzik|2016|s=35}}. Rafale A miał ostateczną konfigurację aerodynamiczną, ale był nieco większy od późniejszych prototypów (długość 15,8 m, rozpiętość 11,21 m, powierzchnia nośna 47 m²){{odn|Gryzik|2016|s=35}}. Nie miał wyposażenia bojowego ani radiolokatora{{odn|Gryzik|2016|s=35}}. Po pomyślnych testach, francuskie ministerstwo obrony zdecydowało w kwietniu 1988 roku zamówiło właściwy prototyp docelowej wersji myśliwskiej Rafale C, w którym między innym wdrożono rozwiązania obniżające [[skuteczna powierzchnia odbicia|skuteczną powierzchnię odbicia]] w celu utrudnienia wykrywalności{{odn|Gryzik|2016|s=36-37}}. Podjęto też decyzję o wdrożeniu samolotu do produkcji.
Testy samolotu Rafale A były kontynuowane i obejmowały badania silnikówprototypowego silnika M88,-1 oraz zdolności lądowania na lotniskowcach (lądowania pozorowane){{odn|Gryzik|2016|s=36=37}}. W 1994 roku ostatecznie wycofano z użycia samolotydemonstrator wersji ''Rafale A''{{odn|Gryzik|2016|s=36-37}}. Podczas gdy porównywalny Eurofighter został oblatany w marcu 1994 roku, samolotyprototypy Rafale serii informacyjnej latały już od trzech lat.
Pierwsze zamówienia produkcyjne samolotów ''Rafale'' obejmowały trzy wersje:
* '''Rafale M''' (od ''Marine'' – morski) – jednomiejscowy myśliwiec bazujący na lotniskowcach dla ''[[Aéronavale]]''
Prototypowy ''Rafale C'' został oblatany w19 maja 1991 roku, a wkrótce po nim 12 grudnia pierwszy z dwóch ''prototypów Rafale M''{{odn|Gryzik|2016|s=36-37}}. Na30 początkukwietnia 1993 roku oblatano wersję ''Rafale B'', ia 8 listopada tego roku drugi prototyp '' Rafale M'' (M02){{odn|Gryzik|2016|s=36-37}}. Testy z [[Katapulta startowa|katapultami startowymi]] (zamontowanymi na lądzie) przeprowadzono pomiędzy 13 lipca i 23 sierpnia 1992 roku w Stanach Zjednoczonych, a następnie przystąpiono do prób na pokładzie francuskiego lotniskowca „[[Foch (1963)|Foch]]”.
Początkowo dwumiejscowy Rafale B był używany jako samolot szkolno-treningowy, ale doświadczenia z [[I wojna w Zatoce Perskiej|wojny w Zatoce Perskiej]] i [[Kosowo|Kosowie]] dowiodły, że drugi członek załogi jest niezastąpiony w misjach rozpoznawczych i jako operator uzbrojenia podczas ataków na cele naziemne, dlatego też zamówiono więcej samolotów tej wersji, zastępując nimi niektóre egzemplarze Rafale C. Podobne decyzje zapadły również w dowództwie marynarki francuskiej, ale program wyposażenia okrętów w dwumiejscowe myśliwce został wkrótce wstrzymany.
== Bibliografia ==
* Dassault Rafale, „Lotnictwo” nr 1(2011) s. 48-57 {{ISSN|1732-5323}}
*{{Cytuj pismo |imię = SeanJacek|nazwisko= WilsonGryzik |tytuł =ĆwiczenieWielozadaniowy „Agapanthesamolot 2010”bojowy Dassault Rafale |czasopismo = Lotnictwo |rok = 20112016|idoznaczenie=49/20112016|miesiąc=kwiecieńwrzesień|wolumin=XIVXIX|wydanie=121185 |issn = 1732-5323 |wydawca = Magnum-X |odn=tak}}
*{{Cytuj pismo |imię = Sean|nazwisko= Wilson |tytuł =Ćwiczenie „Agapanthe 2010” |czasopismo = Lotnictwo |rok = 2011|oznaczenie=4/2011|miesiąc=kwiecień|wolumin=XIV|wydanie=121 |issn = 1732-5323 |wydawca = Magnum-X |odn=tak}}
{{Dassault}}
|
