Miasta ze statusem city w Wielkiej Brytanii: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne
m drobne merytoryczne, aktualizacja
Linia 2:
{{DISPLAYTITLE:Miasta ze statusem ''city'' w Wielkiej Brytanii}}
[[Plik:Wells Cathedral - West Front (geograph 5612142).jpg|thumb|250px|Katedra w [[Wells (Somerset)|Wells]], najmniejszym [[city]] w Anglii]]
'''Status miasta ''city''''' w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] jest przyznawany przez [[Władcy brytyjscy|monarchę brytyjskiego]] pewnej określonej grupie miast. Miasta nieposiadające tego statusu noszą nazwę ''town''. Prawo używania nazwy ''[[city]]'' łącznie z nazwą miasta jest sprawą wyłącznie prestiżu i nie daje żadnych dodatkowych przywilejów. Niemniej tytuł ''city'' jest dla miast cenny, stąd też wiele z nich stara się o jego zdobycie. Statusu tego nie uzyskuje się automatycznie po spełnieniu określonych kryteriów. W [[Anglia|Anglii]] i [[Walia|Walii]] tytuł ten przyznawano tradycyjnie miastom posiadającym [[katedra|katedrę]] i będącym siedzibami [[diecezja|diecezji]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.ukcities.co.uk/status/ |tytuł = What criteria are used to grant city status within the UK? |autor = |opublikowany = |data = |język = |data dostępu = 2009-11-13}}</ref>. Zasadę tę złamano dopiero w roku 1888, przyznając status [[Belfast]]owi z przyczyn pozareligijnych. Obecnie o przyznaniu statusu miasta decydują przede wszystkim czynniki geograficzno-historyczne, w tym wielkość populacji. W XX wieku status przyznano tylko 14 miastom<ref name="bbc">{{cytuj stronę |url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/1074434.stm |tytuł = City winners named |autor = BBC News |opublikowany = 18/12/2000 |data = |język = en |data dostępu = 2009-11-14}}</ref>. W roku 2000 na 39 miast ubiegających się o status, przyznano go trzem: [[Brighton]], [[Wolverhampton]] i [[Inverness]]<ref name="bbc" />. W 2012 roku z okazji diamentowego jubileuszu królowej [[Elżbieta II|Elżbiety II]] status ''city'' otrzymały miasta: [[Chelmsford]], [[St Asaph]] oraz [[Perth (Szkocja)|Perth]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.bbc.co.uk/news/uk-17368342 |tytuł = Jubilee cities: Chelmsford, Perth, St Asaph and Armagh |opublikowany = BBC |data = 2012-03-14 |język = en |data dostępu = 2012-07-06}}</ref>. Ostatnie nadanie tytułu za życia Elżbiety II nastąpiło w 2022 roku z okazji platynowego jubileuszu królowej. Do rangi ''city'' podniesiono wówczas osiem miast: – w Anglii: [[Colchester]], [[Doncaster]], [[Milton Keynes]]; – w Szkocji: [[Dunfermline]]; – w Walii: [[Wrexham]]; – w Irlandii Północnej: [[Bangor (Irlandia Północna)|Bangor]]; na Wyspie Man: [[Douglas (Wyspa Man)|Douglas]]; – na Falklandach: [[Stanley (Falklandy)|Stanley]]<ref name=pap2022>{{Cytuj |tytuł = W. Brytania. 8 nowych miast ze statusem "city" z okazji 70-lecia panowania królowej Elżbiety II |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = Polska Agencja Prasowa SA |url = https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1217210%2Cw-brytania-8-nowych-miast-ze-statusem-city-z-okazji-70-lecia-panowania |język = pl}}</ref>.
 
Najwięcej miast o statusie ''city'' znajduje się w Anglii, w 20122022 r. było ich 5155. W [[Szkocja|Szkocji]] jedynie siedemosiem miast posiada ten status, w Walii sześćsiedem, w [[Irlandia Północna|Irlandii Północnej]] pięćsześć. W Szkocji do XIX wieku status ''city'' nie był nadawany, a wszelkie informacje sprzed tego okresu oparte są na przypuszczeniach, np. co do miasta [[Dunblane]], które miało się stać ''city'' w roku 1500, nominowane rzekomo przez [[Jakub IV|Jakuba IV]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.siliconglen.com/Scotland/1_24.html |tytuł = City status |autor = |opublikowany = |data = |język = en |data dostępu = 2009-11-14}}</ref>. W XX wieku przestano stosować kryterium posiadania katedry jako jedynego do uznania miasta jako ''city'', pośród innych kryteriów uwzględniano, między innymi, wielkość miasta. Na przestrzeni całej historii Wielkiej Brytanii tylko trzy miasta utraciły status ''city'': [[Rochester (Kent)|Rochester]], [[Perth (Szkocja)|Perth]]<ref group="uwaga">Perth odzyskało status w 2012 roku.</ref> i [[Elgin (Szkocja)|Elgin]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://archive.ph/20130425234941/http://www.experiencefestival.com/a/City_status_in_the_United_Kingdom/id/1978652 |tytuł = City status in the United Kingdom |autor = |opublikowany = |data = |język = en |data dostępu = 2009-11-14}}</ref>.
 
== Lista miast o statusie city w Wielkiej Brytanii ==
Linia 11:
 
=== Anglia ===
Na terenie Anglii znajduje się 5155 miast o statusie ''city''. W tabeli podano przynależność do [[hrabstwo ceremonialne|hrabstwa ceremonialnego]]. Hrabstwa, w których nie ma miast o statusie ''city'' to [[Bedfordshire]], [[Berkshire]], [[Buckinghamshire]]. [[Dorset]], [[Wight|Isle of Wight]], [[Northamptonshire]], [[Northumberland]], [[Rutland]], [[Shropshire]], [[Suffolk]], [[Surrey]] i [[Warwickshire]]. Największym miastem o statusie ''city'' jest [[Birmingham]]<ref group="uwaga" name="london">Londyn, choć kilkakrotnie większy od Birmingham (w 2010 roku szacunkowa liczba ludności wyniosła 7 825 200), nie posiada statusu ''city''. Posiadają go natomiast dwie dzielnice – [[City of London]] oraz [[City of Westminster]], liczące odpowiednio 11 700 oraz 253 100 mieszkańców (2010).</ref>, najmniejszym [[Wells (Somerset)|Wells]] w hrabstwie [[Somerset]]. Najbardziej na południe i zachód wysuniętym miastem ''city'' jest Truro. Jedynie trzy spośród angielskich ''cities'' mają długość geograficzną wschodnią{{fakt}}.
 
{| class="wikitable sortable"
Linia 67:
| [[Cheshire]]
| {{L|f=tak|w=ś|118210}}<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.statistics.gov.uk/census2001/pyramids/pages/13ub.asp |tytuł = Chester |autor = |opublikowany = National Statistics |data = |język = en |data dostępu = 2009-11-14}}</ref>
|style="text-align:center"| 1541<ref name="lmt">{{Cytujcytuj stronę|tytuł url = UK'shttp://www.lovemytown.co.uk/CityStatus/CityStatusTable1.asp| otytuł ldest= townUK ColchesterTowns officiallywith becomesCity newest cityStatus | data dostępu =14 2022-12-28listopada 2009|opublikowany autor = BBC| Newsopublikowany = |url data = https://www.bbc.com/news/articles/cd1vqk27e11o| |język = en-GB}}</ref>
|-
| [[Chichester]]
Linia 78:
| {{L|f=tak|w=ś|121859}}<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.nomisweb.co.uk/reports/localarea?compare=E34005048
|tytuł = Colchester |autor = National Statistics |data = |język = en |data dostępu = 2022-12-28}}</ref>
|style="text-align:center"| 2022<ref name="colchester">{{Cytuj |tytuł = UK's oldest town Colchester officially becomes newest city |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = BBC News |url = https://www.bbc.com/news/articles/cd1vqk27e11o |język = en-GB}}</ref>
|style="text-align:center"| 2022<ref name=lmt/>
|-
| [[Coventry]]
Linia 89:
| {{L|f=tak|w=ś|221708}}<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.statistics.gov.uk/census2001/pyramids/pages/00fk.asp |tytuł = Derby UA |autor = National Statistics |opublikowany = |data = |język = en |data dostępu = 2009-11-14}}</ref>
|style="text-align:center"| 1977<ref name=lmt />
|-
| [[Doncaster]]
| [[South Yorkshire]]
| {{L|f=tak|w=ś|308106}}<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.nomisweb.co.uk/sources/census_2021/report?compare=E08000017 |tytuł = Doncaster Local Authority |autor = National Statistics |opublikowany = |data = |język = en |data dostępu = 2022-12-31}}</ref>
|style="text-align:center"| 2022<ref name=lmt/>{{r|pap2022}}
|-
| [[Durham]]
Linia 159 ⟶ 164:
| {{L|f=tak|w=ś|458136}}<ref group="uwaga" name="p2007">Dane szacunkowe za r. 2007.</ref><ref>{{cytuj stronę |url = http://www.manchester.gov.uk/download/7579/a1_factsheet_summer_2008 |tytuł = A1 Factsheet Summer 2008 |autor = Manchester City Council |opublikowany = |data = |język = en |data dostępu = 2009-11-14}}</ref>
|style="text-align:center"| 1893<ref name=lmt />
|-
| [[Milton Keynes]]
| [[Buckinghamshire]]
| {{L|f=tak|w=ś|287060}}<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.nomisweb.co.uk/sources/census_2021/report?compare=E06000042 |tytuł = Milton Keynes Local Authority |autor = National Statistics |opublikowany = |data = |język = en |data dostępu = 2022-12-31}}</ref>
|style="text-align:center"| 2022{{r|pap2022}}
|-
| [[Newcastle upon Tyne]]