Bajkał: Różnice pomiędzy wersjami

Pierwsze pomiary głębokości Bajkału prowadzono w XVII w., gdy dotarło tam większe osadnictwo rosyjskie. W latach 1869–1876 głębokość południowej części jeziora mierzyli Polacy [[Benedykt Dybowski]] i [[Wiktor Godlewski]]. Pomiarów całego Bajkału dokonała dopiero w latach 1896–1902 wyprawa Rosyjskiego Urzędu Hydrograficznego. Z początkiem lat 30. XX w. założona przez [[Gleb Wiereszczagin|Gleba Wiereszczagina]] Bajkalska Stacja Limnologiczna otrzymała do dyspozycji pierwsze [[Echosonda|echosondy]], przy pomocy których przeprowadzono w latach 1931–1934 pierwsze kompleksowe pomiary głębokości jeziora. Pozwoliły one sporządzić mapę rzeźby dna Bajkału i ustalić jego największą głębokość wynoszącą 1741 m<ref name="ht">(ht): Głębokość Bajkału 1620 metrów, w: „Poznaj świat” R. VIII, nr 11 (96), listopad 1960, s. 41.</ref>. Przy pomocy echosond nowej generacji otrzymanych w 1957 roku przeprowadzono badania środkowej części jeziora. Największa znaleziona głębia znajduje się w środkowej części akwenu, w odległości 8–12 km od wyspy [[Olchon]]. Maksymalna stwierdzona głębokość została oceniona na nieco ponad 1600 m, a głębokości zbliżonej do 1741 m w ogóle nie stwierdzono{{r|CBB}}. Kontrolne pomiary z lodu, przeprowadzone w marcu 1960 r. dały wynik 1620 m<ref name="ht"/> (czasami 1619 m), który utrzymywał się na mapach przez wiele lat.

Według nowych danych maksymalna głębokość jeziora jest równa 1642&nbsp;m<ref>{{cytuj |url=https://web.archive.org/web/20090319130441/http://users.ugent.be/~mdbatist/intas/morphometry.htm |tytuł=A new bathymetric map of Lake Baikal. MORPHOMETRIC DATA. INTAS Project 99-1669] |opublikowany=users.ugent.be}}</ref><ref name="CBB">{{cytuj |url=https://www.vliz.be/imisdocs/publications/280249.pdf |tytuł=Computer-Based Bathymetric Map of Lake Baikal |język=en |data=2005-10-10 |autor=P. P. Sherstyankin, S. P. Alekseev, A. M. Abramov, K. G. Stavrov, M. De Batist, R. Hus, M. Canals and J. L. Casamor |czasopismo=Doklady Earth Sciences |issn=1028-334X |wolumin=Vol. 408, No. 4 |s=564–569}}</ref>. Jego dno znajduje się na głębokości 1186,5&nbsp;m p.p.m., co oznacza, że Bajkał jest największą światową [[kryptodepresja|kryptodepresją]]. Głębokość średnia wynosi 730&nbsp;m. W 2008 dwie rosyjskie załogowe łodzie podwodne ''Mir-1'' i ''Mir-2'' dotarły do dna jeziora osiągając zanurzenie według różnych źródeł {{Konwerter|5183|ft|m|0|tak}}<ref>{{cytuj |url=https://www.independent.co.uk/news/science/russians-boldly-go-to-the-bottom-of-the-world-s-deepest-lake-880329.html |tytuł=Russians boldly go to the bottom of the world's deepest lake |autor=Steve Connor |język=en |opublikowany=independent.co.uk |data=2008-07-30 |data dostępu=2023-06-06}}</ref> i {{Konwerter|5223|ft|m|0|tak}}<ref>{{cytuj |url=https://www.theguardian.com/world/2008/jul/30/russia |tytuł=Russia's diving record attempt ends in farce |autor=Luke Harding |język=en |opublikowany=theguardian.com |data=2008-07-30 |data dostępu=2023-06-06}}</ref>. W sierpniu 2009 ''Mir-1'' osiągnął głębokość 1640 m<ref>{{cytuj |url=https://www.globaloceandesign.com/uploads/3/0/7/4/30747513/2010_mir-lake-baikal-r1_1.pdf |tytuł=New Discoveries in Lake Baikal by the MIR Submersibles |autor=Anatoly M. Sagalevitch, Kevin Hardy |język=en |opublikowany=globaloceandesign.com |data=marzec 2010 |data dostępu=2023-06-06}}</ref>. Zasoby wodne jeziora wynoszą 23 tys. km³{{r|CBB}}<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Ananin| imię = A.A. |nazwisko2 = Frejdberg | imię2 = A.I.|nazwisko3 = Ananina| imię3 =T.L.|tytuł =Bajkał, Barguzinskij zapowiednik. Album fotograficzny (Байкал, Баргузинский заповедник)| wydawca =Cepruss i Siewiernyje prostrory | miejsce = Moskwa| rok = 1993}}</ref>, co stanowi 1/5 światowych zasobów powierzchniowej wody słodkiej.

W rejonie Bajkału jest pięć głównych obszarów chronionej przyrody (trzy ścisłe rezerwaty – ''zapowiedniki'', w tym [[Barguziński Rezerwat Biosfery|Rezerwat Barguziński]] oraz dwa parki narodowe) o łącznej powierzchni ponad 17 tysięcy km²<ref>[http://www.oopt.info/ Особо Охраняемые Природные Территории России].</ref>. Występuje także dziesięć rezerwatów przyrody – ''zakazników'' o łącznej powierzchni przekraczającej 5 tysięcy km² oraz ponad 100 pomników przyrody{{odn|Szczypek|Wika|Snytko|2004|s=110}}, choć istnieją też inne dane nt. liczebności dwóch ostatnich kategorii<ref>Strona [http://discoverbaikal.ru/?q=node/14] podaje 25 zakaznikow i ponad 200 pomników przyrody.</ref>. W roku 1996 Bajkał wraz z przyległymi terenami ([[Nadbajkalski Park Narodowy]], [[Zabajkalski Park Narodowy]], [[Barguziński Rezerwat Biosfery]], [[Rezerwat Bajkalsko-Leński]], [[Bajkalski Rezerwat Biosfery]]) został wpisany na [[lista światowego dziedzictwa UNESCO|listę światowego dziedzictwa]] [[UNESCO]]<ref>{{Cytuj |autor = UNESCO World Heritage Centre |tytuł = Lake Baikal |data dostępu = 2021-10-16 |opublikowany = UNESCO World Heritage Centre |url = http://whc.unesco.org/en/list/754/ |język = en}}</ref>.