Zesłanie Ducha Świętego: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycję użytkownika 46.204.76.70 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to EmptyBot. Znacznik: Wycofanie zmian |
Nie podano opisu zmian Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
||
Linia 16:
|Inne nazwy = Pięćdziesiątnica,<br />pot. [[Zielone Świątki]]
|Podobne = [[Szawuot]]
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}'''Zesłanie Ducha Świętego''' ([[Język grecki|gr.]] πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], [[Łacina|łac.]] Pentecoste), '''Pięćdziesiątnica''', potocznie '''Zielone Święta''' lub '''Zielone Świątki''' (lokalnie także '''Czerwona Pascha''') – według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstaniu]] Jezusa [[Szawuot|Święto Tygodni]]. Na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach ([[Glosolalia|ksenolalia]]) oraz otrzymali inne dary duchowe – [[charyzmaty]] ([[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2,1−11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez [[Jezus Chrystus|Jezusa]] przed jego [[Wniebowstąpienie]]m. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego należy − obok uroczystości Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego − do najważniejszych świąt w chrześcijańskim cyklu rocznym. W Kościele katolickim uroczystość kończy okres wielkanocny.
== Historia Pięćdziesiątnicy ==
Pierwowzorem chrześcijańskiego świętowania pięćdziesięciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej było [[Szawuot|Święto Tygodni]] (Szawuot), jedno z trzech [[Święta żydowskie#Święta pielgrzymie|świąt pielgrzymich]] [[judaizm]]u{{odn|Kunzler|1999|s=659}}, oraz „[[liczenie omeru]]” − tradycyjne, publiczne odliczanie przez [[kantor]]a w synagodze kolejnych 49 dni od drugiego dnia [[Pesach]], czyli 16 [[nisan]], do święta [[Szawuot]]{{odn|Kunzler|1999|s=426}}{{r|żih_omer}}. Nazwa Szawuot ({{w języku|he|שבועות}} = ''Tygodnie'') była wywodzona z zaleceń [[Księga Wyjścia|Księgi Wyjścia]] (Wj 34,22) i [[Księga Powtórzonego Prawa|Księgi Powtórzonego Prawa]] (Pp 16, 9−10), które określały, że święto to wypada w 7 tygodni po rozpoczęciu [[Pesach]]. Używana w Nowym Testamencie grecka nazwa święta ''pentēkostēs'' oznacza „pięćdziesiąt” − po polsku „Pięćdziesiątnica”{{r|Stern}}. W opisach biblijnych święto miało charakter rolniczy, określało dzień początku zbiorów pszenicy{{r|żih}}. Rozpoczęcie żniw w [[Palestyna|Palestynie]] wyznaczało święto [[Pesach]] i rozpoczynano je wówczas od zbioru [[jęczmień|jęczmienia]]. [[Żniwa]] trwały siedem tygodni i były okresem radości (por. [[Księga Jeremiasza|Jr]] 24; [[Księga Izajasza|Iz]] 2), a kończyły się zbiorem najpóźniej dojrzewającego zboża ([[pszenica|pszenicy]]) w Szawuot{{r|Hirsch}}.
Według [[Dzieje Apostolskie|Dziejów Apostolskich]] (Dz 2,1−11) to właśnie w dniu pierwszego po zmartwychwstaniu Jezusa Święta Namiotów na zebranych w [[wieczernik]]u [[apostoł]]ów i [[Maria z Nazaretu|Marię z Nazaretu]] zstąpił [[Duch Święty]]. Kościół pierwotny obchodził uroczyście cały pięćdziesięciodniowy okres między Niedzielą Wielkanocną (Paschą), a pięćdziesiątym dniem po niej. „Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza” Kościoła katolickiego nawiązują do [[List świąteczny|Listu świątecznego]] [[Atanazy Wielki|Atanazego Wielkiego]], i wyjaśniają{{r|ONRLiK}}:
{{Cytat
|treść = Pięćdziesiąt dni od Niedzieli Zmartwychwstania do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego obchodzi się z wielką radością jako jeden dzień świąteczny, co więcej, jako „wielką niedzielę”{{r|Atanazy}}. Głównie w te dni śpiewa się Alleluja.
|autor = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
|źródło = ''Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza''
}}
[[Egeria (pątniczka)|Egeria]], która podróżowała po Palestynie w 393, relacjonowała, że Kościół w Jerozolimie świętował w całym okresie wielkanocnym, zaś w dzień Pięćdziesiątnicy uroczystości liturgiczne rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły dopiero koło północy{{r|egeria}}.
Według [[Rupert Berger|Ruperta Bergera]], profesora nauk liturgicznych i teologii pastoralnej, pięćdziesięciodniowy okres po Wielkanocy obejmuje liczne niezwykle elementy: wskrzeszenie, historę Wyjścia, intronizację Jezusa po prawicy Boga, zesłanie Ducha Świętego, oraz zapowiedź paruzji, ale zamyka je klamrą dzień pięćdziesiąty, który pozwala wiernym dostrzec wszytkie stopnie procesu wywyższenia Jezusa w tym jednym dniu kończącym okres wielkanocny{{r|Berger}}{{odn|Kunzler|1999|s=659}}.
== Znaczenie teologiczne ==
Zesłanie Ducha Świętego uważa się za początek [[Kościół (teologia)|Kościoła]]. [[Jahwe|Bóg]] został objawiony w [[Stary Testament|Starym Testamencie]], Syn nauczał osobiście na [[Ziemia|Ziemi]], a jego służbę ukoronowało Zesłanie Ducha Świętego, którego obiecał{{r|JP2}}.
Przy interpretacji Biblii zesłanie Ducha Świętego, gdy [[apostoł]]owie zaczęli przemawiać różnymi językami, zestawiane jest z pomieszaniem języków przy budowie [[Wieża Babel|wieży Babel]]. W chwili Zesłania ludzkość zdołała symbolicznie przełamać wszelkie bariery i na nowo zjednoczyć się w Duchu Świętym. Podobną myśl wyraża [[Paweł z Tarsu]], pisząc: „nie ma już Greka ani Żyda”{{r|Stern}}.
== Ramy czasowe i nazwy święta ==
Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany Pięćdziesiątnicą (''pentēkostēs''), potocznie Zielonymi Świętami lub [[Zielone Świątki|Zielonymi Świątkami]]{{r|deon.pl}}, jest w [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] [[święta ruchome|świętem ruchomym]] i przypada 49 dni (7 tygodni) od [[Wielkanoc|Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego]], a więc przypada również w niedzielę{{odn|Kunzler|1999|s=659}}. Stąd zapis w księgach liturgicznych „Niedziela Zesłania Ducha Świętego”{{r|ONRLiK}}. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy w Kościele katolickim okres wielkanocny{{r|deon.pl}}.
W niektórych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Białą Paschą święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest Czerwoną Paschą. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest fakt, że dopiero po opisywanej w Dziejach Apostolskich Pięćdziesiątnicy apostołowie byli gotowi by poprzez męczeństwo świadczyć o swojej wierze. Nazwa Zielone Święta nawiązuje do okresu, w którym jest obchodzone. Wiosną do życia budzi się przyroda i w otoczeniu dominuje zieleń{{r|deon.pl}}.
== Symbole ==
Duch Święty jest symbolicznie przedstawiany jako gołębica lub pod postacią ognistych języków (taki obraz przedstawia opis z Dziejów Apostolskich){{r|deon.pl}}.
== Zobacz też ==
* [[Święto Ludowe]]
* [[Zielone Świątki]]
* [[chrzest w Duchu Świętym]]
* [[święta katolickie w Polsce]]
* [[duchacze]]
* [[Słup Majowy]]
== Przypisy ==
{{Przypisy|<ref name="ONRLiK">{{Cytuj książkę | autor r = Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów | tytuł = Mszał Rzymski dla diecezji polskich | rozdział = Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | data = 1986 | seria = | url = https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/kkbids/r_lit1.html | isbn = 9788370146276}}</ref>
<ref name="żih_omer">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | tytuł = Omeru liczenie | autor = Rafał Żebrowski | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2016-05-20 | archiwum = https://web.archive.org/web/20200810023033/http://www.jhi.pl/psj/omeru_liczenie | zarchiwizowano = 2021-04-06}}</ref>
<ref name="Stern">{{Cytuj książkę | inni = David H. Stern (przekład Nowego Testamentu i komentarz) | tytuł = Komentarz żydowski do Nowego Testamentu | wydawca = Oficyna Wydawnicza "Vocatio" | miejsce = Warszawa | data = 2017 | seria = Prymasowska Seria Biblijna | strony = 358−359 | isbn = 9788378292012}}</ref>
<ref name="żih">{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/psj/Szawuot | tytuł = Szawuot | autor = Magdalena Bendowska, Zofia Borzymińska | praca = Polski słownik judaistyczny | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | język = pl | data dostępu = 2017-05-02}}</ref>
<ref name="Hirsch">{{Cytuj książkę | autor = Emil G. Hirsch | tytuł = The Jewish Encyclopedia >> PENTECOST ("fiftieth") | wydawca = The Kopelman Foundation | data = 1906 | url = http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12012-pentecost}}</ref>
<ref name="Atanazy">{{Cytuj książkę | autor = Atanazy Wielki | tytuł = Epistulae Festales (Listy paschalne) | data = 1856–1866 | seria = Patrologia Graeca 26, 1366}}</ref>
<ref name="egeria">{{Cytuj książkę | autor = Eteria | tytuł = Pielgrzymka do miejsc świętych ; tł. Władysław Szołdrski | wydawca = Akademia Teologii Katolickiej | miejsce = Warszawa | data = 1970 | seria = Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy ; t. 6}}</ref>
<ref name="Berger">{{Cytuj pismo | autor = Rupert Berger | tytuł = Ostern und Weihnachter. Zum Grundgefuge des Kirchenjahre | czasopismo = Arthizrfitr Liturgielaissensthat | wydanie = 17 | wolumin = 8 | strony = 4 | język = de | data = 1963}}</ref>
<ref name="deon.pl">{{Cytuj stronę | url = https://deon.pl/kosciol/uroczystosc-zeslania-ducha-swietego,116829 | tytuł = Uroczystość Zesłania Ducha Świętego | autor = KAI / slo | data = 2012 | opublikowany = deon.pl | język = pl | data dostępu = 2021-05-23}}</ref>
<ref name="JP2">{{Cytuj pismo | autor = Jan Paweł II | tytuł = DOMINUM ET VIVIFICANTEM. O Duchu Swietym w zyciu Kosciola i swiata | czasopismo = Encyklika | język = pl | data = 1986 | url = http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Kunzler |imię = Michael |tytuł = Liturgia Kościoła |wydawca = [[Pallottinum]] |miejsce = Poznań |data = 1999 |seria = Podręczniki Teologii Katolickiej tom 10 |isbn = 83-7014-349-0 |odn =tak}}
{{Siostrzane projekty
|books=Tablice świąt ruchomych
|commons=Category:Pentecost
}}[[Plik:Pinksterkrone.jpg|thumb|150px|Obchody Uroczystości Zesłania w Holandii (2005)]]
[[Plik:Częstochowa, Jasna Góra DSC01872.JPG|thumb|150px|Jasna Góra]]
[[Plik:Felicjanów3.jpg|thumb|150px|Msza Święta z okazji Zielonych Świętek sprawowana przez [[mariawityzm|mariawickie]] [[kapłaństwo i ordynacja kobiet|biskupki i kapłanki]] w [[Felicjanów (powiat płocki)|Felicjanowie]]]]
| |||