Unia lubelska: Różnice pomiędzy wersjami

[[Akt unii lubelskiej]] przechowywany jest w [[Archiwum Główne Akt Dawnych|Archiwum Głównym Akt Dawnych]].

 

2 lutego 1386 roku na jednym z pierwszych [[Sejm Korony Królestwa Polskiego|sejmów walnych]] w Lublinie [[Władysław II Jagiełło|Jagiełło]] został wybrany królem Polski. Część badaczy uważa decyzje tego zjazdu za pierwszą unię polsko-litewską, bowiem [[unia w Krewie|w Krewie]] spisano jedynie wstępną umowę, zawierającą warunki, jakie miał spełnić Jagiełło, by mógł objąć polski tron<ref>Anna Sochacka, Zjazdy polsko-litewskie w Lublinie i Parczewie w czasach Władysława Jagiełły, [w:] Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia Vol. 41/42 (1986/1987), s. 66.</ref>.

 

Zawarcie nowej unii walnie przyspieszyły wydarzenia międzynarodowe. Okazało się bowiem, że Wielkie Księstwo Litewskie nie było w stanie samodzielnie prowadzić wojny z [[Carstwo Rosyjskie|Rosją]] [[Iwan IV Groźny|Iwana IV Groźnego]]. Trwająca od 1558 [[Wojna litewsko-moskiewska (1558–1570)|wojna litewsko-rosyjska]] ukazała słabość państwa litewskiego, które z trudem znosiło kolejne ciosy wojsk moskiewskich. W ciągu 7 lat sojusznicza Polska wystawiła 300 [[Rota (wojsko)|rot]] wojsk kosztem 2 milionów złotych, co zyskało jej na Litwie kolejnych zwolenników ścisłego związku obu państw. Dodatkowo ciężar wojny ponosiła głównie szlachta litewska, stanowiąca [[pospolite ruszenie]], i domagająca się z tego tytułu wzorem jej koronnej odpowiedniczki większego wpływu na rządy w państwie. Niespodziewanie, przeciwni zawarciu nowej unii pozostali tylko magnaci litewscy, którzy mogli najwięcej stracić na skutek nowego związku.

 

{{Zobacz kategorię|Posłowie na sejm 1569}}

10 stycznia 1569 obrady na [[Zamek w Lublinie|Zamku Lubelskim]] rozpoczął sejm koronny pod laską [[Stanisław Sędziwój Czarnkowski|Stanisława Sędziwoja Czarnkowskiego]]. Równolegle obradował też sejm litewski. Podstawą negocjacji był projekt [[Biskupi krakowscy|biskupa krakowskiego]] [[Filip Padniewski|Filipa Padniewskiego]], zakładający zawarcie bardzo luźnego związku w formie [[unia personalna|unii personalnej]] (wspólna elekcja), jedynie w celu prowadzenia wspólnej polityki obronnej. Nawet jednak i taka propozycja nie została przyjęta przez sejm litewski, zdominowany przez magnatów. 1 marca część możnowładców litewskich opuściła Lublin, wówczas opór litewski został w zasadzie przełamany, a sejm lubelski dokonał przy tym [[Inkorporacja terytorium|inkorporacji]] poszczególnych ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego.

{{Zobacz kategorię|Sygnatariusze unii lubelskiej 1569}}

 

[[Plik:Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodow.svg|thumb|Herb Rzeczypospolitej od 1569]]

* Oba państwa miały mieć jednego władcę wybieranego wspólnie przez oba narody w [[wolna elekcja|wolnej elekcji]] i koronowanego na [[Władcy Polski|króla Polski]] i [[Władcy Litwy|wielkiego księcia Litwy]] w [[Kraków|Krakowie]]<ref name=":0">{{Cytuj|url = http://www.wilanow-palac.pl/unia_lubelska_1569.html|tytuł = Unia Lubelska 1569|opublikowany = www.wilanow-palac.pl|data dostępu = 2016-02-18}}</ref>.