Preskryptywizm (językoznawstwo): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m malarzBOT: standaryzuję wywołanie link-interwiki |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 140:
=== Inne podejścia ===
Wykluczenie interwencji preskryptywnych poza ramy ścisłej działalności naukowej nie nastąpiło jednak na gruncie wszystkich tradycji lingwistycznych. Na przestrzeni dziejów podejmowano bowiem próby włączenia regulacji normatywnej języka w zakres praktyki językoznawczej{{odn|Vaicekauskienė|2016|s=305}}. Istotnym propagatorem idei purystycznych i preskryptywistycznych było od XIX wieku językoznawstwo czeskie, którego wpływ silnie rzutował na postawy lingwistyczne w krajach Europy Wschodniej i Południowej{{r|vc2}}. [[Karol Janicki]] stwierdza, że tradycja preskryptywizmu zawsze cieszyła się w Polsce silnym ugruntowaniem oraz że promowany model homogeniczności, jedności i czystości języka nie był nigdy wystawiony na otwartą krytykę ze strony językoznawców{{r|mling}}.
Ze szkół językoznawczych swoim Polskie językoznawstwo jest w szczególnym stopniu skoncentrowane na [[krytyka językowa|krytyce językowej]] i promowaniu tzw. [[kultura języka|kultury języka]], przeciwdziałaniu rzekomemu upadkowi języka, co wyraźnie odróżnia je np. od anglojęzycznej socjolingwistyki, która przyjmuje nastawienie bardziej opisowe i obserwacyjne{{r|mr}}. Polscy lingwiści często posiłkują się metaforą językoznawstwa „botanicznego” i „ogrodniczego”, wyróżniając tym samym zarówno odłam lingwistyki skupiony na bezstronnej obserwacji języka, jak i odłam wartościujący, którego celem ma być sprawowanie pieczy nad językiem, poprzez edukowanie społeczeństwa w zagadnieniach normatywnych i wydawanie opinii na temat różnego rodzaju zjawisk językowych{{r|markowski|Mirosława Mycawka2018}}. Zachodni i anglojęzyczni autorzy natomiast przypisują językoznawcom postawę „botanika”{{r|ambto}}, wychodząc z założenia, że zadaniem naukowca winna być empiryczna rejestracja faktów, nieobciążona ocenami normatywnymi{{r|ambto|Straaijer}}. Postawę „ogrodnika” eliminującego chwasty mają wówczas reprezentować [[gramatyka normatywna|gramatycy preskryptywni]], nie zaś badacze stosujący metodologię naukową{{r|ambto}}. Obiegową ideę „poprawnego” języka pojmuje się przy tym jako koncepcję przeciwstawną dzisiejszej wiedzy lingwistycznej, będącą wyrazem [[elitaryzm]]u i uprzedzenia wobec mało prestiżowych form języka{{r|kwss}}. Badacze [[Konrad Szcześniak]] i Cássio Leite Vieira jako zaskakujące w świetle współczesnej nauki opisali stanowisko XX-wiecznego lingwisty amerykańskiego [[Leonard Bloomfield|Leonarda Bloomfielda]], który głosił, że istnieje pewien model „poprawnej angielszczyzny”, przyswajany dopiero w procesie formalnego nauczania{{r|kwss}}.
|