Brygada Świętokrzyska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Walka z Armią Ludową i partyzantką radziecką: edytor pominal informacje, ze nsz-owcy uwolnili granatowych policjantow
Znacznik: Wycofane
przywrócenie poprzedniej wersji - OR
Znacznik: Anulowanie edycji
Linia 92:
== Działalność bojowa ==
=== Walka z Armią Ludową i partyzantką radziecką ===
Brygada Świętokrzyska prowadziła walkę partyzancką z polską partyzantką komunistyczną (AL, działania miały charakter odwetowy<ref name=":2" />) i [[Partyzantka radziecka#Polska|partyzantką radziecką]], których uważała za wrogów numer jeden. Stopniowo powiększała swoją liczebność, dochodząc jesienią 1944 do ok. 1200 ludzi. Do jej ważniejszych akcji zbrojnych należały:
* 23 czerwca 1944 – zaatakowanie oddziału [[Armia Ludowa|Armii Ludowej]] „Górala” w rejonie miejscowości [[Działki Nosowskie]], NSZ mimo przewagi liczebnej po walce wycofał się, tracąc 6 zabitych i 3 jeńców, których zwolniono po zapewnieniu, że nie będą napadać na walczących z Niemcami partyzantów.
{{Osobny artykuł|Potyczka w Działkach Nosowskich}}
Linia 99:
* 16 sierpnia 1944 – akcja w rejonie [[Krzepin]]a przeciwko oddziałowi AL [[Stanisław Olczyk (partyzant)|Stanisława Olczyka]] ps. „Garbaty”; okazało się, że oddział opuścił biwak, natomiast zaatakowano i rozbrojono współpracujący z AL oddział Batalionów Chłopskich [[Bolesława Kozłowskiego]] ps. „Wiara”. Po stwierdzeniu pomyłki oddział BCh wypuszczono i zwrócono broń{{odn|Detka|2018|s=21}}. Według Bogdana Hillebrandta, „Wiara” zaalarmował przez łączników władze BCh, które zarządziły alarmową koncentrację swoich oddziałów koło Psar, wzięto też jako zakładników kilku właścicieli majątków ziemskich związanych z NSZ – po pertraktacjach z NSZ oddział zwolniono a BCh zwolniło zakładników – zginęło jednak 2 żołnierzy BCh z oddziału „Wiary”<ref>„Bogdan Hillebrandt, ''Partyzantka na Kielecczyźnie''MON, Warszawa 1967, s. 381.</ref>;
{{Osobny artykuł|Potyczka pod Krzepinem}}
* 24 sierpnia akcja w rejonie [[Fanisławice|Fanisławic]] przeciwko [[2 Brygada AL „Świt”|2 Brygadzie AL „Świt”]] pod dowództwem [[Tadeusz Maj (pułkownik)|Tadeusza Maja]] ps. „Łokietek”, którzy – według wysadzili pociąg przewożący polskich pasażerówcywilny i ograbili wagonypolskich pasażerów{{odn|Detka|2018|s= 23}}. Po otoczeniu gajówki, w której spodziewano się partyzantów komunistycznych, doszło do wymiany ognia, podczas której 2 AL-owców i gajowy Wozniak AK-owiec zginęło, a 1 został ranny, okazało się, że reszta oddziału AL przebywała w innym miejscu, zdobyto natomiast tabory Brygady AL „Świt”, w tym: 3 pistolety maszynowe, 1 karabin ppanc. i amunicję;
* Tego samego dnia w lasach między [[Oleszno (województwo świętokrzyskie)|Olesznem]] a Lasocinem oddział Władysława Kołacińskiego ps. „Żbik”, wracając spod Fanisławic, natknął się i rozbroił oddział AL [[Jan Okrutny|Jana Okrutnego]] ps. „Zaręba”, i uwolnił przetrzymywanych przez nich kolaboracyjnych [[Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa|granatowych policjantów]]{{odn|Detka|2018|s= 23}}. Częśćczęść żołnierzy AL po rozbrojeniu zwolniono, ale większość wzięto do niewoli. Wziętych do niewoli aelowców uwolniła kompania sztabowa AL pod dowództwem płk. [[Mieczysław Moczar|Mieczysława Moczara]], który „Bohunowi” postawił ultimatum następującej treści: „Jeżeli w ciągu 5 minut od chwili otrzymania niniejszego pisma, zatrzymani żołnierze i oficerowie AL nie zostaną zwolnieni z własną bronią, oddział „NSZ” całą siłą ognia Armii Ludowej zostanie zaatakowany, a rezultaty ataku będą przesądzone”<ref>{{Cytuj |autor = Alfred Lipka |redaktor = Andrzej K. Torbus |rozdział = Zbrodnia pod Rząbcem |tytuł = Moja droga do partyzantki AL |data = 2001 |isbn = 839160540X |miejsce = Kraków |s = 54, 55}}</ref>;
* 8 września zlikwidowanie w rejonie wsi [[Rząbiec]] oddziału AL [[Tadeusz Grochal|Tadeusza Grochala]] ps. „Tadek Biały” oraz grupy radzieckiego wywiadu wojskowego pod dowództwem Iwana Iwanowicza Karawajewa. Po krótkiej wymianie strzałów pomiędzy grupą aprowizacyjną AL a patrolem Brygady przysłane na miejsce starcia posiłki AL pojmały złożony z 12{{odn|Detka|2018|s=26}} żołnierzy patrol pod dowództwem ppor. [[Franciszek Bajcer|Franciszka Bajcera]] ps. „Sanowski”. Jednemu z żołnierzy patrolu udało się uciec i poinformować o sytuacji dowództwo Brygady, resztę oddziału NSZ zaczęła przesłuchiwać grupa działaczy PPR, znajdująca się w szeregach AL. Następnie doszło do ataku Brygady, w wyniku którego całkowicie rozbito oddział AL – według meldunku NSZ zginęło 34 komunistów, rannych zostało 30, a 67 Sowietów dostało się do niewoli (10 żołnierzy radzieckich wraz z T. Grochalem i I. I. Karawajewem zdołało wycofać się). Do niewoli dostało się także 40 Polaków, członków AL – część z nich zwolniono, a kilkunastu wstąpiło do Brygady Świętokrzyskiej<ref name="autonazwa1">Marek J. Chodakiewicz, Piotr Gontarczyk, Leszek Żebrowski ''Tajne oblicze GL-AL i PPR. Dokumenty'' Burchard Edition, Warszawa, 1999, {{ISBN|83-87654-03-5}}, tom 3, s. 248.</ref>. Jeńcy z NSZ w momencie uwolnienia stali nad wykopanymi przez siebie grobami{{odn|Detka|2018|s=26}}. [[Grzegorz Motyka (historyk)|Grzegorz Motyka]] stwierdził, że NSZ-owcy rozstrzelali jeńców radzieckich. Podał taki opis wydarzeń: ''Jeńców sowieckich (...) postanowiono po prostu rozstrzelać. Ci jednak, słusznie przewidując, jaki czeka ich los, już w drodze na egzekucję rzucili się do rozpaczliwej ucieczki. Jednemu lub dwóm udało się zbiec, a sześćdziesięciu siedmiu zostało ściętych kulami z rozstawionych wokoło erkaemów. Od własnych kul zginęło również dwóch żołnierzy NSZ, a trzej kolejni zostali ranni. (...) Możemy być też pewni, że część żołnierzy sowieckich w czasie ucieczki została jedynie ranna, a następnie dobita przez straże NSZ.''<ref name="GM">G. Motyka ''Na białych Polaków obława. Wojska NKWD w walce z polskim podziemiem 1944-1953'', Wydawnictwo Literackie, Kraków 2014</ref>.
{{osobny artykuł|Bitwa pod Rząbcem}}