|
|www = http://www.burjdubai.com
}}
'''Burdż Chalifa''' ([[język arabski|arab.]] برج خليفة, ''Burǧ Ḫalīfa'', ''Burj Khalifa'', po polsku także: ''Wieża Chalify''<ref>[https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/drapacze-chmur-zwiastunem-kryzysu,196991.html ''Drapacze chmur zwiastunem kryzysu?''], tvn24.pl, 11 stycznia 2012 [dostęp 2018-10-18].</ref><ref>[http://buzz.gazeta.pl/buzz/56,163510,9351355,TOP_8_najwyzszych_konstrukcji_na_swiecie.html ''TOP 8 najwyższych konstrukcji na świecie''], buzz.gazeta.pl, 31 marca 2011 [dostęp 2018-10-18].</ref><ref>[https://forsal.pl/artykuly/844885,witamy-w-dubaju-metropolia-zbudowana-na-ropie-naftowej-wkrotce-sie-od-niej-uniezalezni.html ''Cud petrodolarów: Metropolia zbudowana na ropie naftowej wkrótce się od niej uniezależni''], forsal.pl, 5 stycznia 2015 [dostęp 2018-10-18]</ref><ref>Mario Ludwig (przekład Ewa Kochanowska): [https://books.google.pl/books?id=QPJTDwAAQBAJ&pg=PT117&lpg=PT117&dq=%22wie%C5%BCa+Chalify%22&source=bl&ots=nv2YNCiWRr&sig=IPiLkK9hI_58Kl54iMiv_W_yzFE&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwiYpr_Ox47eAhUJM-wKHb_CBVYQ6AEwFHoECEYQAQ#v=onepage&q=%22wie%C5%BCa%20Chalify%22&f=false ''Architekci natury, czyli genialne budowle w świecie zwierząt''], Znak Horyzont, 2018</ref>, przedXOXOXOXOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOprzed otwarciem: ''Burdż Dubajj'', [[język arabski|arab.]] , ''Burǧ Dubayy'', ''Burj Dubai'', pol. ''Wieża Dubaju'') – [[Lista najwyższych budynków w Dubaju|wieżowiec w Dubaju]], w [[Zjednoczone Emiraty Arabskie|Zjednoczonych Emiratach Arabskich]], zbudowany przez przedsiębiorstwa [[Samsung Constructions]], [[BESIX]] i [[Arabtec]], o wysokości 828 metrów<ref>Obecnie {{Cytuj |tytuł = najwyższy budynek świata Burj Khalifa (Burj Dubai) |data dostępu = 2019-08-24 |opublikowany = www.bryla.pl |url = http://www.bryla.pl/bryla/1,85298,7417840,Najwyzszy_budynek_swiata_Burj_Khalifa__Burj_Dubai_.html}}</ref>. [[Lista najwyższych budynków|Najwyższy budynek świata]], który pobił rekord wysokości dla budowli - [[Maszt radiowy w Konstantynowie|Masztu radiowego w Konstantynowie]] (646m), polskiej budowli będącej najwyższa na świecie w latach 1974-1991 (do momentu zawalenia). Jego nazwa pochodzi od imienia szejka [[Chalifa ibn Zajid Al Nahajjan|Chalify ibn Zajida Al Nahajjana]], byłego [[Prezydenci Zjednoczonych Emiratów Arabskich|prezydenta Zjednoczonych Emiratów Arabskich]].
Budowa, rozpoczęta 21 września 2004, zakończyła się 16 sierpnia 2009. Wysokość 827,9 metrów została osiągnięta 17 stycznia 2009, a oficjalne otwarcie nastąpiło 4 stycznia 2010. Budynek ma 163 piętra użytkowe. Koszt jego budowy wyniósł 1,5 miliarda [[Dolar amerykański|dolarów]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://forsal.pl/artykuly/383141,dzis_otwarcie_burj_dubaj_najwyzszego_wiezowca_swiata.html | tytuł = ''Dziś otwarcie Burj Dubai, najwyższego wieżowca świata'' | data = 4 stycznia 2010 | opublikowany = Forsal.pl | data dostępu = 2017-08-23}}</ref>.
== Wygląd i wystrój ==
[[Plik:Burj Khalifa, 2009.jpg|thumb|200px|left|Burdż Chalifa, 2009]]
Wieżowiec Burdż Chalifa zaprojektowany został przez przedsiębiorstwo architektoniczne [[Skidmore, Owings and Merrill]], które projektowało także budynki [[Willis Tower]] oraz [[1 World Trade Center]]. Ogólny jego wygląd nawiązuje do kwiatu pustyni z rodzaju ''[[Hymenocallis]]''<ref>[https://www.arabianbusiness.com/11-hectare-park-unveiled-at-burj-dubai-site-9902.html ''11-hectare park unveiled at Burj Dubai site''], Arabian Business, 20 grudnia 2009 [dostęp 2018-11-15]</ref> oraz [[architektura islamu|architektury islamu]] (różne [[Ornament (sztuka)|ornamenty]]). Budowla składa się z centralnego rdzenia oraz trzech „ramion”, które w miarę zwiększania się wysokości są coraz mniejsze, co nadaje jej smukłość. Na samym szczycie centralny rdzeń przechodzi w [[iglica (architektura)|iglicę]]. Najniższe piętra przeznaczono na hotel, którego wystrojem zajął się [[Giorgio Armani]].
== Rozmiary ==
[[Plik:Burj Khalifa 2015 by Vincent Eisfeld.jpg|thumb|200px|left|Widok z dołu, 2015]]
Początkowo konstrukcja miała mieć wysokość około 100 metrów i wykorzystywała projekt niewybudowanej nigdy wieży [[Grollo Tower]] w [[Melbourne]] w Australii. Niedługo potem przedsiębiorstwo [[Skidmore, Owings and Merrill]] nadało budynkowi obecny kształt i wygląd, podnosząc jego wysokość najpierw do 650, a później do 705 metrów. Główny architekt, [[Adrian Smith (architekt)|Adrian Smith]], uznał jednak, że górne partie budynku nie wyglądają odpowiednio i postanowił jeszcze bardziej zwiększyć wysokość konstrukcji, by nadać wieżowcowi smuklejszy wygląd. Szczytowe partie budynku, od piętra 154 wzwyż, są zbudowane tylko na lekkiej stalowej konstrukcji (a nie na żelbetowym szkielecie, jak niższe piętra). Inwestor (przedsiębiorstwo [[Emaar]]) uważał, że w ten sposób szczyt wieży będzie mógł być podwyższony, by pobić ewentualnych konkurentów do tytułu najwyższego budynku świata – jednak gdy budowę ukończono, nie jest to możliwe.
17 stycznia 2009 wieżowiec osiągnął docelową wysokość 828 m.
<gallery widths="180" heights="180" perrow="5 " caption="Burdż Chalifa" mode="packed"> ▼== Rekordy ==
Plik:Burj Khalifa in Dubai, 2012.jpg| Na tle miastaalt=▼
[[Plik:High Above High (Unsplash).jpg|thumb|200px|left|Widok na Dubaj ze szczytu]]
Plik:Burj Khalifa building.jpg|Widok z wybrzeża ▼
Burdż Chalifa:
Plik:Burj Khalifa building 2.jpg|Widok z wybrzeża ▼
* 20 maja 2008 stał się najwyższą lądową konstrukcją budowlaną, jaką kiedykolwiek zbudowano (tytuł ten odebrał polskiemu [[Maszt radiowy w Konstantynowie|masztowi radiowemu w Konstantynowie]], który miał 646 metrów wysokości; uległ on zniszczeniu 8 sierpnia 1991).
Plik:Burj Khalifa at night, 2009.jpg|Widok nocą ▼
* 13 września 2007 stał się [[lista najwyższych wolno stojących budowli|najwyższą budowlą wolno stojącą]] (tytuł ten odebrał kanadyjskiej [[CN Tower]], mającej 553 metry wysokości).
Plik:Burj Khalifa in Dubai at night, 2013 (2).jpg|Nocny pejzaż Dubaju ▼
* 21 lipca 2007 stał się [[lista najwyższych budynków|najwyższym wieżowcem na świecie]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://biurorekordow.pl/najwyzszy-budynek-swiata/ | tytuł = ''Najwyższy budynek świata'' | data dostępu = 2017-08-23 | opublikowany = biurorekordow.pl}}</ref> (tytuł ten odebrał [[Taipei 101]], w [[Republika Chińska|Republice Chińskiej]], mającemu 509 metrów wysokości).
Plik:Burj Khalifa in Dubai at night, 2013.jpg|Widok nocą ▼
Plik:Burj Khalifa in Dubai at night, 2015.jpg|Nocne oświetlenie ▼
W wyniku problemów spowodowanych bankructwem przedsiębiorstwa odpowiedzialnego za elewację pierwsze jej elementy pojawiły się na budynku dopiero w połowie 2007. Do czasu jej montażu Burdż Chalifa był więc najwyższym betonowym szkieletem nieukończonego budynku, wyższym niż [[hotel Ryugyŏng|hotel Rjugjong]] w Korei Północnej, mający 105 pięter i 330 metrów wysokości, który miał ten tytuł do 2006.
Plik:View from 124th floor of Burj Khalifa in Dubai, 2015 (2).jpg|widok ze 124 piętra ▼
Plik:Madhu Ravindran Citiscape IMG1.jpg|Widok na Dubaj nocą z Wieży Chalify ▼
== Strajk robotników ==
Plik:Dubai skyscrapers.jpg|Na tle okolicznych drapaczy chmur ▼
[[Plik:Burj Dubai Under Construction on 8 May 2008 Pict 2.jpg|thumb|200px|left|W trakcie budowy, 2008]]
Plik:Koń na Pychowicach w Krakowie, 20220529 1014 6400.jpg|alt=
Pracownicy budujący Wieżę Chalify skarżyli się na niskie płace i złe warunki pracy. Według danych z prasy zarobek doświadczonego cieśli wynosił 7,60 USD dziennie, a pracownik niewykwalifikowany zarabiał 4 USD. Niektórzy pracodawcy zatrzymywali paszporty swoich pracowników do ukończenia budowy, a pensje były wypłacane z opóźnieniem. W ZEA istnienie związków zawodowych jest zabronione, dlatego 21 marca 2006 wybuchły ogromne zamieszki, a pracownicy zniszczyli samochody, biura i budynki w pobliżu budowy. Według urzędników szkody wyniosły około 20 milionów euro. Pracownicy następnego dnia zaczęli strajk i przyłączyli się do strajkujących robotników z dubajskiego lotniska, lecz po negocjacjach wrócili do pracy.
== Konkurencja ==
11 stycznia 2010 saudyjski książę, miliarder [[Al-Walid ibn Talal ibn Abd al-Aziz Al Su’ud|Alwalid ibn Talal]], ogłosił, że należący do niego [[Kingdom Holding Company]] planuje zainwestować w budowę drapacza chmur [[Jeddah Tower|Jeddach Tower]], o rekordowej wysokości co najmniej 1000 metrów, i przewyższyć tym samym Burdż Chalifa. Budynek miałby stanąć w portowym mieście [[Dżudda]] w Arabii Saudyjskiej<ref>{{cytuj stronę| url = http://forsal.pl/artykuly/386276,saudyjski_ksiaze_chce_zbudowac_1000_metrowy_wiezowiec_i_pobic_rekord_burj_khalifa.html | tytuł = ''Saudyjski książę chce zbudować 1000-metrowy wieżowiec i pobić rekord Burj Khalifa'' | opublikowany = Forsal.pl | data = 11 stycznia 2010 | data dostępu = 2010-01-11}}</ref>.
Do 2021 w Dubaju miała powstać wieża nadawcza i widokowa [[Dubai Creek Tower]], która będzie liczyć około 1345 metrów wysokości. Ma to być najwyższa wieża (i zarazem najwyższa budowla) na świecie, przewyższająca obecną rekordzistkę, [[Tokyo Skytree]]. Koszty są szacowane na 1 mld dolarów<ref>{{Cytuj stronę |tytuł = ''Najwyższy budynek świata Dubai Creek Tower w budowie'' |opublikowany = Budynkowo.pl |data = 3 czerwca 2018 |data dostępu = 2018-08-23 |url = https://budynkowo.pl/najwyzszy-budynek-swiata-dubaj |archiwum = https://web.archive.org/web/20180823141915/https://budynkowo.pl/najwyzszy-budynek-swiata-dubaj/ |zarchiwizowano = 2018-08-23 }}</ref>.
== Galeria ==
▲<gallery widths="180" heights="180" perrow="5" caption="Burdż Chalifa" mode="packed">
▲Burj Khalifa in Dubai, 2012.jpg|Na tle miasta
▲Burj Khalifa building.jpg|Widok z wybrzeża
▲Burj Khalifa building 2.jpg|Widok z wybrzeża
▲Burj Khalifa at night, 2009.jpg|Widok nocą
▲Burj Khalifa in Dubai at night, 2013 (2).jpg|Nocny pejzaż Dubaju
▲Burj Khalifa in Dubai at night, 2013.jpg|Widok nocą
▲Burj Khalifa in Dubai at night, 2015.jpg|Nocne oświetlenie
▲Madhu Ravindran Citiscape IMG1.jpg|Widok na Dubaj nocą z Wieży Chalify
▲View from 124th floor of Burj Khalifa in Dubai, 2015 (2).jpg|widok ze 124 piętra
▲Dubai skyscrapers.jpg|Na tle okolicznych drapaczy chmur
</gallery>
<center>{{Porównanie wieżowców}}</center>
== Zobacz też ==
{{wikicat|Pliki dotyczące Burdż Chalifa}}
* [[lista najwyższych budynków w Dubaju]]
* [[lista najwyższych budynków w Zjednoczonych Emiratach Arabskich]]
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
* {{Cytuj stronę | url = http://www.burjdubaiskyscraper.com/ | tytuł = Burj Dubai Skyscraper | opublikowany = burjdubaiskyscraper.com | archiwum = https://web.archive.org/web/20060722131427/http://www.burjdubaiskyscraper.com/ | zarchiwizowano = 2006-07-22}} {{lang|en}}
{{Chronologicznie najwyższe budynki}}{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}
[[Kategoria:Wieżowce powyżej 400 metrów]]
| 