Mieczysław Szpakiewicz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m ujednolicam zapis daty dostępu w szablonie cytowania
Runab (dyskusja | edycje)
dodanie precyzyjnych przypisów, zastąpienie e-wietor Toruńskim Słownikiem Biograficznym; kilka fragmentów wymaga uzupełnienia źródeł
Linia 22:
 
== Życiorys ==
Syn Wacława i Marii z domu Jaroszyńskiej. W rodzinnym Sandomierzu ukończył gimnazjum. Absolwent Wydziału Farmacji na [[Kazański Uniwersytet Państwowy|Uniwersytecie Kazańskim]]. Pobierał nauki w szkole dramatycznej, a jego debiut aktorski miał miejsce 29 stycznia 1913 w [[Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie|Teatrze Polskim w Warszawie]] (rola Niewolnika Mammei w sztuce ''[[Irydion (dramat)|Irydion]]'' [[Zygmunt Krasiński){{odn|Zygmunta Krasińskiego]])Bełkot|1998|s=232}}. Następnie grał w [[Płock]]u{{R|lo1}}. Od 1914 do 1916 był aktorem Teatru Polskiego w Kijowie{{odn|Bełkot|1998|s=232}}. Potem kształcił się nadałgrał w Studium Teatralnym Stanisławy Wysockiej w Kijowie oraz w zespole [[Reduta (teatr)|Teatru Reduta]]{{R|lo1}}. Od 15 sierpnia 1915 jego żoną była Michaliną Tenderenda (''alias''pseudonim Jasińska), także aktorka<ref>{{cytuj stronęodn|url=http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/152419/d1b72ec57de16c51ea4b45ea4fa4d89d/Bełkot|tytuł=Przedstawienie „Róża” Stefana Żeromskiego w Teatrze Miejskim w Wilnie|opublikowany=audiovis.nac.gov.pl|data dostępu=2015-03-25|autor=|język=}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/152506/d1b72ec57de16c51ea4b45ea4fa4d89d/|tytuł=Przedstawienie „Ta której szukamy” Hirszpelda w Teatrze Miejskim w Wilnie|opublikowany=audiovis.nac.gov.pl|data dostępu=2015-03-25|autor=1998|języks=234}}</ref>.
[[Plik:Torun wybick szpakiewicz.jpg|thumb|240px|Nagrobek Mieczysława Szpakiewicza w Toruniu]]
Syn Wacława i Marii z domu Jaroszyńskiej. W rodzinnym Sandomierzu ukończył gimnazjum. Absolwent Wydziału Farmacji na [[Kazański Uniwersytet Państwowy|Uniwersytecie Kazańskim]]. Pobierał nauki w szkole dramatycznej, a jego debiut aktorski miał miejsce 29 stycznia 1913 w [[Teatr Polski w Warszawie|Teatrze Polskim w Warszawie]] (rola Niewolnika Mammei w sztuce ''[[Irydion (dramat)|Irydion]]'' [[Zygmunt Krasiński|Zygmunta Krasińskiego]]). Następnie grał w [[Płock]]u. Od 1914 do 1916 był aktorem Teatru Polskiego w Kijowie. Potem kształcił się nadał w Studium Teatralnym Stanisławy Wysockiej w Kijowie oraz w zespole [[Reduta (teatr)|Teatru Reduta]]. Od 15 sierpnia 1915 jego żoną była Michaliną Tenderenda (''alias'' Jasińska), także aktorka<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/152419/d1b72ec57de16c51ea4b45ea4fa4d89d/|tytuł=Przedstawienie „Róża” Stefana Żeromskiego w Teatrze Miejskim w Wilnie|opublikowany=audiovis.nac.gov.pl|data dostępu=2015-03-25|autor=|język=}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/152506/d1b72ec57de16c51ea4b45ea4fa4d89d/|tytuł=Przedstawienie „Ta której szukamy” Hirszpelda w Teatrze Miejskim w Wilnie|opublikowany=audiovis.nac.gov.pl|data dostępu=2015-03-25|autor=|język=}}</ref>.
 
W kwietniu 1918 współorganizował z Marianem Brokowskim-Brykiem polski teatr objazdowy, który objeżdżał miasta ukraińskie{{R|lo1}}. Po powrocie do Warszawy grał w Teatrzelatach Polskim1919–1921 dobrał 1919,w [[TeatrTR Rozmaitości w WarszawieWarszawa|Teatrze Rozmaitości]] od 1919 do 1921 oraz ponownie w Teatrze Reduta. Współtworzył [[Związek Artystów Scen Polskich]] i został członkiem jego zarządu głównego odw 1919latach do 1920 roku1919–1920{{odn|Bełkot|1998|s=232}}. {{fakt|Uczestniczył w [[Wojna polsko-bolszewicka|wojnie polsko-bolszewickiej]] z 1920 roku, w której został ranny. Wykładał na kursach instruktorskich Związku Teatrów Ludowych, w szkole dramatycznej Stanisławy Wysockiej}}. W 1921 został mianowany dyrektorem [[Teatr Narodowy w Toruniu|Teatru Narodowego w Toruniu]] i był nim do rokusierpnia 1924{{odn|Bełkot|1998|s=232}}. Od połowy 1924 do 1926 roku był zatrudniony w [[Teatr Polski w Poznaniu|Teatrze Polskim w Poznaniu]], od 1926 do 1928 w [[Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi|Teatrze Miejskim w Łodzi]]. Pod koniecJesienią 1927 roku wraz z JaninąA. i J. GórskąGórskimi współorganizował zespół teatralny Placówka Żywego Słowa, który występował w polskich miastach z repertuarem poezji polskiej, po czym znalazłwynajmując siedzibę w warszawskiej dzielnicyna [[Powiśle (Warszawa)|PowiślePowiślu]] (późniejw mieściłWarszawie siępomieszczenie tampóźniejszego [[Teatr Ateneum w Warszawie|Ateneum]]). Wskutek przyczyn finansowych latem 1929 roku zespół uległ likwidacji, a M. Szpakiewicz został dyrektorem [[Teatr Polski w Katowicach|Teatru Polskiego w Katowicach]], po czym odw 1930 dolatach 19381931–1938 roku pełnił funkcję dyrektora [[Teatr Miejski w Wilnie|Teatru Miejskiego w Wilnie]]. W 1938latach roku1938–1939 zostałbył dyrektorem [[Opera Lwowska|Teatru Miejskiego we Lwowie]]<ref>{{Cytuj pismo odn| tytuł = Teatry lwowskie przechodzą w administrację Zarządu Miejskiego. P. Mieczysław Szpakiewicz dyrektorem artystycznym Bełkot| czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)1998|Gazeta Lwowska]] | strony s= 3 | data = Nr 96 z 29 kwietnia 1938 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=94459233}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Proklamacja nowego sezonu teatralnego | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 3 | data = Nr 200 z 4 września 1938 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=94563}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.lwow.home.pl/semper/teatr18-39.html | tytuł = Teatr lwowski w latach 1918-1939 | autor = Małgorzata Lisowska | data dostępu = 2015-03-25}}</ref> i pełnił funkcję do października 1939. Publikował w dziedzinie teatralnej, miał odczyty. Dokonał przekładu dwóch książek Siergieja Wołkońskiego (''Człowiek wyrazisty'' w 1920 i ''Słowo wyraziste'' w 1925 roku){{R|lo1}}.
 
Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] powrócił do Wilna {{fakt|i tam stworzył Teatr Mały}}. {{fakt|Był aresztowany przez [[gestapo]]. Po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku Niemiec na ZSRR]]}} zPrzez 1941pewien rokuczas pracował w wyuczonym zawodzie aptekarza{{R|lo1}}. {{fakt|Po drugim zatrzymaniu przez Niemców w połowie 1943 roku był przetrzymywany jako zakładnik, po czym skierowany do obozu ciężkich robót pod Kownem}}. W ramach [[Tajne nauczanie|tajnego nauczania]] wykładał w konspiracyjnej szkole dramatycznej{{odn|Bełkot|1998|s=232}}. {{fakt|Po nadejściu frontu wschodniego i wkroczeniu Armii Czerwonej do Wilna, był organizatorem reaktywacji tamtejszego polskiego teatru}}. Od marca 1944 do kwietnia 1945 roku piastował funkcję kierownika artystycznego i reżysera Polskiego Teatru Dramatycznego w Wilnie (debiutowała w nim aktorka [[Hanna Skarżanka]]){{odn|Bełkot|1998|s=234}} i organizował w tym mieście Studio Dramatyczne{{R|lo1}}. NastępnieNa brałpoczątku udziałmaja w1945 repatriacjiroku wrócił do Torunia{{odn|Bełkot|1998|s=234}}. {{fakt|Tam wraz z żoną zamieszkał przy ulicy Adama Mickiewicza 28 i zmarł 26 czerwca 1945 roku}}. Został pochowany na [[Cmentarz Najświętszej Marii Panny w Toruniu|Cmentarzu przy ul. Józefa Wybickiego w Toruniu]]{{odn|Bełkot|1998|s=234}}.
 
{{fakt|Stanisław Ignacy Witkiewicz zadedykował Mieczysławowi Szpakiewiczowi dramat pt. ''[[Matka (dramat)|Matka]]'' z 1924 roku}}.
 
== Ordery i odznaczenia ==
Linia 37 ⟶ 36:
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}|
*<ref name="lo1">{{cytujCytuj stronę | url =http https://lo1.sandomierz.pl/cg/?id=absolwenci-s | tytuł =Mieczysław SzpakiewiczAbsolwenci (S) | opublikowany = lo1.sandomierz.pl | data dostępu =2015 2023-0309-2528}}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | tytuł = Toruński Słownik Biograficzny | wydawca = Towarzystwo Miłośników Torunia | miejsce = Toruń | data = 1998 | inni = Krzysztof Mikulski (red.) | tom = 1 | rozdział = Szpakiewicz Mieczysław | imię r = Jan | nazwisko r = Bełkot | odn = tak}}
* {{cytuj stronę|url=http://e-wietor.pl/?p=1063|tytuł=Mieczysław Szpakiewicz|opublikowany=e-wietor.pl|data dostępu=2015-03-25}}
* {{cytuj stronę|url=http://lo1.sandomierz.pl/cg/?id=absolwenci-s|tytuł=Mieczysław Szpakiewicz|opublikowany=|data dostępu=2015-03-25}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}