Władcy Polski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 71960622 autorstwa Masti (dyskusja)
Znaczniki: Anulowanie edycji Wycofane
m Wycofano edycję użytkownika 81.162.213.54 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Masti.
Znacznik: Wycofanie zmian
Linia 207:
|1194 – 1198
|''Po raz pierwszy.''<br />Nieletni, rządy regencyjne matki.
|-
|[[Plik:Helena Znojemska.jpg|centruj|mały|75x75px]]
|[[Helena znojemska]]
|1194-1198
|Regent związku z małoletniością syna
|-
|[[Plik:Mieszko stary.jpg|133x133px]]
Linia 435 ⟶ 430:
|1370 – 1382
|'''VIII król Polski.'''<br>król Węgier.
|-
|[[Plik:Elżbieta Łokietkówna z dziećmi.JPG|centruj|mały|125x125px]]
|[[Plik:Coa Hungary Country History Charles I (1310-1342).svg|centruj|mały|134x134px]]
|[[Elżbieta Łokietkówna]]
|1370-1375
|''Kronika'' Janka z Czarnkowa:
[Król] ''wyruszył zaraz z powrotem do Węgier, pozostawiając w Krakowie matkę swoją, panią Elżbietę, królową węgierską.'' [...]
 
''W nieobecności króla, podczas rządów w Królestwie Polskim jego ukochanej rodzicielki, imieniem Elżbiety, królowej węgierskiej, działo się jeszcze gorzej niż przedtem, gdyż nie było i nie ma dotąd żadnej tam stałości ani pewności.''
 
W roku 1375 regentka zrezygnowała ze stanowiska ''z powodu rozprzężenia, wywołanego gospodarką tych ze szlachty krakowskiej, którzy, stojąc u steru władzy, doprowadzili królową swymi przewrotnymi radami, w widokach korzyści własnej, do wielu nieopatrznych postanowień''<ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Elżbieta Łokietkówna z dziećmi.JPG|centruj|mały|122x122px]]
|[[Plik:Coa Hungary Country History Charles I (1310-1342).svg|centruj|mały|135x135px]]
|[[Elżbieta Łokietkówna]]
|1376-1377
|W roku 1376 Elżbieta ''zaczęła natarczywie się ich'' [rządów] ''na powrót domagać, lekce sobie ważąc wielotysięczny dochód, który jej syn w Królestwie Dalmackim przeznaczył, zamiast dochodów w Królestwie Polskim. Że zaś Ludwik życzeniu jej zrazu zadość uczynić nie chciał, wielce tym podrażniona, nie zawahała się powiedzieć najjaśniejszemu synowi swemu zapalczywe i znieważające słowa. Wówczas mądry król, który, podług przykazania boskiego, rodziców swych wielce szanował i kochał, matce znowu rządy w Polsce powierzył.''
7 grudnia 1376 roku w wyniku sporu pomiędzy służbą marszałka Przedborza z Brzezia a węgierską czeladzią dworską królowej doszło do bójki, podczas której zabity został (przypadkowo?) Jan Kmita, starosta krakowski: Jak informuje kronikarz Janko z Czarnkowa, ''obecni temu Polacy, widząc, że mąż tak szlachetny, ozdobiony tylu cnotami, został w tak nikczemny sposób zabity, unieśli się wielkim gniewem na Węgrów, i zaraz gwałtownie na nich uderzyli, zabijając każdego, kogo tylko ująć mogli, a nie oszczędzając ani płci ani wieku''. Śmierć w wydarzeniach krakowskich poniosło wówczas przeszło 160 Węgrów, co bardzo zmartwiło i wystraszyło również królową - ''zabawiwszy potem kilka dni w Krakowie, powróciła do Węgier i synowi swemu, królowi panu, zdała z powrotem rządy królestwa polskiego'' <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Władysław Opolczyk.PNG|centruj|mały|132x132px]]
|[[Plik:Ecu d'azur à l'aigle d'or.svg|centruj|mały|135x135px]]
|[[Władysław Opolczyk]]
|1377-1378
|''Kronika'' Janka z Czarnkowa:
''Ponieważ królowa węgierska i polska, Elżbieta starsza'' [Elżbieta nie była królową polską - <abbr>przyp. wł.</abbr>]'', z powodu rzezi Węgrów w Krakowie, nie miała zamiaru wrócić do królestwa polskiego i rządy jego, po raz już trzeci, ustąpiła synowi swemu, królowi polskiemu i węgierskiemu, Ludwikowi, król zaś również odmawiał przyjazdu do ziem polskich, twierdząc, że nie może znosić powietrza polskiego, - więc tegoż roku powierzył on rządy królestwa polskiego często wzmiankowanemu księciu Władysławowi, - z czego ogół ludzi ubogich był niemało zadowolony. Atoli znaczniejsi panowie wielkopolscy, na zjeździe, zwołanym na niedzielę "Laetare"'' [28 III] ''- w mieście Gnieźnie, odmówili jego przyjęcia i posłali do króla i starszej królowej dwóch rycerzy, z usilną prośbą, aby nad nimi żadnego księcia rządcą nie ustanawiano. Książę był bardzo z tego nierad. Król bowiem już poprzednio obiecał i listami swoimi stwierdził, iż żadnego księcia nie ustanowi starostą nad Polakami, więc też i teraz tak uczynił, bynajmniej panom co do tego się nie sprzeciwiając'' <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Elżbieta Łokietkówna z dziećmi.JPG|centruj|mały|124x124px]]
|[[Plik:Coa Hungary Country History Charles I (1310-1342).svg|centruj|mały|145x145px]]
|[[Elżbieta Łokietkówna]]
|1378-1380
|Ponowne objęcie regencji po odwołaniu Władysława Opolczyka. Pomimo statutu namiestnika, królowa przebywała na ziemiach polskich tylko okresowo (X-XI 1378, VIII-XI 1379). Namiestnictwo zakończone wraz ze śmiercią królowej<ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|
|[[Plik:POL COA Poraj.svg|centruj|mały|159x159px]]
|[[Zawisza Kurozwęcki]]
|1381-1382
|''Kronika'' Jana Długosza:
''Od tego czasu Zawisza biskup krakowski pisał się namiestnikiem Królestwa Polskiego i działał w imieniu króla, utrzymując na dworze swoim liczny orszak rycerstwa i służebników, mnóstwo podwodowych koni i pojazdów, tak iż królewski raczej niżeli biskupi dwór wyobrażał. Dla należytego sprawowania władzy namiestniczej, udzielił mu król Ludwik moc zupełną rozdawania według swej woli w Królestwie Polskim wszelakich godności i urzędów, wyjąwszy tylko dostojeństwo kasztelana i wojewody krakowskiego, a to na zasadzie pewnego przywileju, który kościół krakowski przechowuje. Utyskiwali na to postanowienie i głośno szemrali panowie polscy, uważając je za uciążliwe dla siebie, nieprzyjazne i sromotne'' <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:White square with question mark.png|100x100px]]
Linia 508 ⟶ 465:
|1386 – 1434
|'''X król Polski'''<br>najwyższy książę litewski, [[wielki książę litewski]]
|-
|
|[[Plik:POL COA Topór.svg|centruj|mały|128x128px]]
|[[Jan z Tęczyna]]
|1399-1403
|Kasztelan występował występował jako namiestnik królewski (''locumtenens regis, de mandato regis - capitaneas generalis regni Poloniae'') po śmierci Jadwigi Andegaweńskiej († 17 VII 1399) w okresie tzw. kryzysu legitymizacyjnego (śmierć Andegawenki podważyła formalny tytuł Jagiełły do tronu polskiego). Namiestnictwo zakończyło się wraz z małżeństwem króla i koronacją królewską Anny cylejskiej, która ''w niczym'' [...] ''nie ustępowała Jadwidze, a nawet taż Jadwiga królowa przy śmierci zalecała, aby Władysław pojął ją w małżeństwo''.
''Kronika'' Jana Długosza:
 
''Wtedy także śmierć królowej Jadwigi nie małej Władysława króla nabawiła trwogi, aby z Królestwa Polskiego nie był złożony. Dlatego śpieszył się z wyjazdem z Polski, oświadczając: "że nie przystało mu w cudzym królestwie po zejściu prawej jego dziedziczki, królowej Jadwigi, przebywać." O czym gdy panowie rada posłyszeli, i gdy król zażądał, aby mu pozwolono wrócić do Litwy, namową swoją odwiedli go od tak niewczesnego zamiaru, i uspokoili w nim wszelką obawę. Utwierdzony więc na królestwie, tym mniej miał powodu lękania się o jego utratę, gdy panowie przedłożyli mu, iż była inna dziedziczka, bliska krewna Jadwigi, Anna córka hrabiego cylijskiego, Kazimierza III króla polskiego wnuczka po córce, którą radzili mu pojąć w małżeństwo'' <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Mikołaj Kurowski 1.PNG|centruj|mały|129x129px]]
|[[Plik:POL COA Szreniawa alt.svg|centruj|mały|148x148px]]
|[[Mikołaj Kurowski]]
|1410-1411
|''Kronika'' Jana Długosza:
''Urządziwszy i przygotowawszy Władysław król Polski wszystko, co do pomyślnego prowadzenia wojny pruskiej zdało mu się potrzebnym, a w zamku krakowskim zostawiwszy Mikołaja Kurowskiego arcybiskupa gnieźnieńskiego (który w czasie wyprawy pruskiej miał namiestniczą królewską piastować władzę i załatwiać wszystkie wyniknąć mogące sprawy), w czwartek przed Zielonymi Świątkami wyruszył z Krakowa, i przez Mogiłę, Proszowice, Wiślicę, przybył do Nowego miasta Korczyna.''
 
Arcybiskup tytułowany był przez króla jako ''Vicarius Regni nostri Poloniae Generalis'' <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Bacciarelli - Władysław III.jpeg|136x136px]]
Linia 533 ⟶ 472:
''{{Refn|Po śmierci [[Władysław III Warneńczyk|Władysława III Warneńczyka]] panowało 3-letnie [[bezkrólewie]].|grupa=uwaga}}''
|'''XI król Polski'''<br>król Węgier, najwyższy książę litewski
|-
|[[Plik:Zbigniew Olesnicki.jpg|centruj|mały|142x142px]]
|[[Plik:Dębno kardynał.png|centruj|mały|134x134px]]
|[[Zbigniew Oleśnicki (kardynał)|Zbigniew Oleśnicki]]
|1434-1440
|Regent związku z małoletniością króla
|-
|
|[[Plik:POL COA Półkozic.svg|centruj|mały|119x119px]]
|[[Jan Czyżowski]]
| rowspan="2" |1440-1444
| rowspan="2" |Namiestnictwo ustanowione na czas pobytu króla na Węgrzech, a następnie (od 1444 roku) podczas okresu bezkrólewia; kasztelan krakowski był namiestnikiem królewskim w Małopolsce, na Rusi i na Podolu, a wojewoda łęczycki - w Wielkopolsce wraz z Sieradzkiem, Łęczyckiem i Kujawami. Namiestnicy posługiwali się tytulaturą: ''vicesgerens domini regis'' albo ''locum tenens domiri regis'' <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|
|
|Wojciech Malski
|-
|[[Plik:Cardinal Zbigniew Oleśnicki.PNG|154x154px]]
Linia 561 ⟶ 484:
|1447 – 1492
|'''XII król Polski'''<br>[[Wielki książę litewski|wielki książę litewski.]]
|-
|[[Plik:Anonymous Saint Casimir.jpg|centruj|mały|149x149px]]
|[[Plik:Jagiellonowie Labry.png|centruj|mały|142x142px]]
|[[Kazimierz (święty)|Kazimierz]]
|1481-1483
|W związku z wykryciem i udaremnieniem spisku opozycji antyjagiellońskiej na Litwie (zmierzającego do królobójstwa), król zdecydował o odesłaniu syna do Polski (prawdopodobnie w celu zapewnienia mu większego bezpieczeństwa) i powierzeniu namiestnictwa w Koronie. Królewicz posługiwał się tytułem ''secundogenitus Regis Poloniae'' i rezydował na zamku w Radomiu. Namiestnictwo zostało odwołane z powodu pogorszenia stanu zdrowia królewicza, a także zarazy szerzącej się wówczas na ziemiach polskich <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Tombstone of the Archbishop of Gniezno Zbigniew Oleśnicki by Veit Stoß, 1495.png|centruj|mały|156x156px]]
|[[Plik:POL COA Dębno.svg|centruj|mały|152x152px]]
|[[Zbigniew Oleśnicki (prymas)|Zbigniew Oleśnicki]]
|1492
|zwołał zjazd elekcyjny w roku 1492 <ref>{{Cytuj |tytuł = interreksi - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/interreksi.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Jan I Olbracht by Bacciarelli.jpg|136x136px]]
Linia 579 ⟶ 490:
|1492 – 1501
|'''XIII król Polski'''<br>[[Książęta głogowsko-żagańscy|książę głogowski]]
|-
|[[Plik:Fryderyk Jagiellończyk.PNG|centruj|mały|137x137px]]
|[[Plik:Herb Fryderyka Jagiellończyka.png|centruj|mały|168x168px]]
|[[Fryderyk Jagiellończyk]]
|1497
|Arcybiskup przyjął tytuł Gubernatora Królestwa (''Locum tenens Regni Poloniae''), sprawując namiestnictwo w czasie królewskiej wyprawy wojennej do Mołdawii <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Fryderyk Jagiellończyk.PNG|centruj|mały|129x129px]]
|[[Plik:Herb Fryderyka Jagiellończyka.png|centruj|mały|155x155px]]
|[[Fryderyk Jagiellończyk]]
|1501
|zwołał zjazd elekcyjny i ogłosił wybór króla w roku 1501 <ref>{{Cytuj |tytuł = interreksi - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/interreksi.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Alaksandar. Аляксандар (XVIII).jpg|188x188px]]
Linia 597 ⟶ 496:
|1501 – 1506
|'''XIV król Polski'''<br>[[wielki książę litewski]]
|-
|[[Plik:Fryderyk Jagiellończyk.PNG|centruj|mały|127x127px]]
|[[Plik:Herb Fryderyka Jagiellończyka.png|centruj|mały|134x134px]]
|[[Fryderyk Jagiellończyk]]
|1502-1503
|Namiestnictwo na czas pobytu króla na Litwie, zakończone w związku ze śmiercią namiestnika <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Andrzej Boryszewski.PNG|centruj|mały|166x166px]]
|[[Plik:POL COA Poraj.svg|centruj|mały|135x135px]]
|[[Andrzej Boryszewski]]
|1506
|zwołał zjazd elekcyjny i ogłosił wybór króla w roku 1506<ref>{{Cytuj |tytuł = interreksi - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/interreksi.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Kulmbach Sigismund I the Old.jpg|137x137px]]
Linia 700 ⟶ 587:
|-
|[[Król Polski]], [[Władcy Szwecji|król Szwecji]].
|-
|[[Plik:Stanisław Karnkowski.JPG|centruj|mały|130x130px]]
|[[Plik:POL COA Junosza.svg|centruj|mały|125x125px]]
|[[Stanisław Karnkowski]]
|1593-1594
|Namiestnictwo (urząd proreksa) na czas wyjazdu króla do Szwecji, w celu przejęcia tronu szwedzkiego po śmierci ojca, Jana III Wazy <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Wawrzyniec Gembicki Primate of Poland.PNG|centruj|mały|166x166px]]
|[[Plik:POL COA Nałęcz.svg|centruj|mały|136x136px]]
|[[Wawrzyniec Gembicki]]
|1621
|Namiestnictwo ustanowione przez sejm w związku z wyjazdem króla na czele pospolitego ruszenia na wojnę z Turcją <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
| rowspan="2" |[[Plik:Jan Wężyk.PNG|139x139px]]
Linia 744 ⟶ 619:
|-
|[[Król Polski]], [[Władcy Szwecji|król Szwecji]]. [[Abdykacja|Abdykował]].
|-
|[[Plik:Charles Ferdinand Vasa.PNG|centruj|mały|148x148px]]
|[[Plik:PB Vasa CoA.svg|centruj|mały|104x104px]]
|[[Karol Ferdynand Waza]]
|1651
|Namiestnictwo ustanowione w związku z wyjazdem króla na wyprawę wojenną przeciwko wojskom Bohdana Chmielnickiego <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
| rowspan="2" |[[Plik:Mikołaj Jan Prażmowski.PNG|171x171px]]
Linia 806 ⟶ 675:
|-
|[[Król Polski]], [[Władcy Saksonii|książę Saksonii]]. [[Abdykacja|Abdykował]].
|-
|[[Plik:Croix Michał Stefan Radziejowski.jpg|centruj|mały|158x158px]]
|[[Plik:POL COA Junosza.svg|centruj|mały|144x144px]]
|[[Michał Stefan Radziejowski]]
|1698-1704
|Namiestnictwo (urząd proreksa) obejmował podczas częstych pobytów królewskich w Saksonii <ref>{{Cytuj |tytuł = regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM |data dostępu = 2023-11-22 |opublikowany = www.poczet.com |url = https://www.poczet.com/namiestnicy.htm}}</ref>
|-
|[[Plik:Michał Stefan Radziejowski.PNG|centruj|mały|170x170px]]
|[[Plik:POL COA Junosza.svg|centruj|mały|136x136px]]
|[[Michał Stefan Radziejowski]]
|1704
|[[Interrex (Polska)]]
|-
| rowspan="2" |[[Plik:Election of Stanisław Leszczyński in 1704.PNG|centruj|100x100px]]