Wikipedia

Kaudipteryks: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Maweksa (dyskusja | edycje)
749 edycji
m mała poprawka
Kenraiz (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
104 587 edycji
drobne redakcyjne
Linia 30:
'''Kaudipteryks''' (''Caudipteryx'') – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[teropody|teropoda]] z grupy [[celurozaury|celurozaurów]]<ref name=":0" />, jedyny oprócz [[similikaudipteryks]]a znany przedstawiciel rodziny [[kaudipteryksy|Caudipteridae]]. Jego nazwa oznacza "opierzony ogon".
 
Żył we [[kreda wczesna|wczesnej kredzie]] (ok. 127 mln lat temu) na terenach dzisiejszej [[Azja|Azji]]. Jego szczątki znaleziono w [[Chińska Republika Ludowa|chińskiej]] w prowincji [[Liaoning]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Ji Qiang, Philip J. Currie, Mark A. Norell, Ji Shu-An |tytuł = Two feathered dinosaurs from northeastern China |czasopismo = Nature |data = 1998-06 |data dostępu = 2023-12-09 |issn = 1476-4687 |wolumin = 393 |numer = 6687 |s = 753–761 |doi = 10.1038/31635 |url = https://www.nature.com/articles/31635 |język = en}}</ref><ref name="zhou">{{Cytuj | autor = Zhou. ZhouZhong-He, Wang XiaolinaXiao-Lin Wanga| |tytuł = . "A new species of Caudipteryx from the Yixian Formation of Liaoning, northeast China" |data czasopismo = StyczeńVertebrata 2000Palasiatica |data dostępuwolumin = 2023-12-104 | opublikowany = web.archive.org |url = https://web.archive.org/web/20071007140842/http://www.ivpp.ac.cn/pdf/magazine213.pdf |język data = en2000 | s = 111-127}}</ref>.
 
Kaudipteryks był opierzony jedynie na ogonie i kończynach przednich<ref name=":0" />. Reszta ciała pokryta była puchem<ref name=":0" />. Posiadał już dobrze rozwinięte sterówki ogonowe, lecz nie mógł latać, gdyż jego barki były zbyt krótkie by zwierzę mogło wzbić się w powietrze. Cechą charakterystyczną kaudipteryksa były również duże oczodoły, co pozwala przypuszczać, iż zwierzę to miało bardzo dobry wzrok. Na kończynach przednich miał sięstrukturę podobną do błonębłony lotnąlotnej<ref>{{Cytuj |autor = Yurika Uno, Tatsuya Hirasawa |tytuł = Origin of the propatagium in non-avian dinosaurs |czasopismo = Zoological Letters |data = 2023-02-23 |data dostępu = 2023-12-10 |issn = 2056-306X |wolumin = 9 |numer = 1 |s = 4 |doi = 10.1186/s40851-023-00204-x |pmid = 36823531 |pmc = PMC9951497 |url = https://doi.org/10.1186/s40851-023-00204-x |język = en}}</ref>. Posiadał już dobrze rozwinięte sterówki ogonowe, lecz nie mógł latać, gdyż jego barki były zbyt krótkie by zwierzę mogło wzbić się w powietrze. Cechą charakterystyczną kaudipteryksa były również duże oczodoły, co pozwala przypuszczać, iż zwierzę to miało bardzo dobry wzrok{{fakt}}.
 
Prawdopodobnie był głównie roślinożerny, czego dowodzą gastrolity znalezione w jego przewodzie pokarmowym<ref>{{Cytuj |autor = Gregory F. Funston, Philip J. Currie |redaktor = Hans Sues |tytuł = A previously undescribed caenagnathid mandible from the late Campanian of Alberta, and insights into the diet of Chirostenotes pergracilis (Dinosauria: Oviraptorosauria) |czasopismo = Canadian Journal of Earth Sciences |data = 2014-02 |data dostępu = 2023-12-09 |issn = 0008-4077 |wolumin = 51 |numer = 2 |s = 156–165 |doi = 10.1139/cjes-2013-0186 |url = http://www.nrcresearchpress.com/doi/10.1139/cjes-2013-0186 |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Oliver Wings, P. Martin Sander |tytuł = No gastric mill in sauropod dinosaurs: new evidence from analysis of gastrolith mass and function in ostriches |czasopismo = Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences |data = 2007-03-07 |data dostępu = 2023-12-09 |issn = 0962-8452 |wolumin = 274 |numer = 1610 |s = 635–640 |doi = 10.1098/rspb.2006.3763 |pmid = 17254987 |pmc = PMC2197205 |url = https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspb.2006.3763 |język = en}}</ref>.
Linia 39:
 
== Klasyfikacja ==
Według przyjętego konsensusu, opartego na kilku analizach [[kladystyka|kladystycznych]], ''Caudipteryx'' jest [[klad bazalny|bazalnym]] przedstawicielem [[owiraptorozaury|owiraptorozaurów]] – grupy nieptasich [[teropody|teropodów]]{{r|DN05}}. Pierwsza analiza filogenetyczna uwzględniająca kaudipteryksa zasugerowała, że jest on [[grupa siostrzana|taksonem siostrzanym]] [[klad]]u [[Avialae]]{{r|JCNJ}}. Jednak według przeprowadzonej przez [[Halszka Osmólska|Halszkę Osmólską]] i współpracowników analizy kladystycznej (2004) wszystkie owiraptory byłyby ptakami. Wedle tej analizy ptaki wyewoluowały z bazalniejszychbardziej bazalnych teropodów, a jedna z ich linii ewolucyjnych utraciła zdolność do lotu i dała początek owiraptorom{{r|Dinosauria}}. Kaudipteryksa za wtórnie nielotnego uznawali także [[Lü Junchang]] ''et al.''{{r|Lu05}}, [[Teresa Maryańska]] i współpracownicy{{r|MOW02}} oraz [[Gregory Paul]]{{r|Paul}}. W 2005 roku Gareth Dyke i [[Mark Norell]] stwierdzili jednak, że nie ma powodów, by ''Caudipteryx'' uznawać za ptaka{{r|DN05}}, co przyjęła większość późniejszych autorów.
 
== Galeria ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kaudipteryks”