Aleksandria (obwód kirowohradzki): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 9:
|dopełniacz nazwy =
|państwo = UA-35
|1. jednostka administracyjna =
|2. jednostka administracyjna = [[Rejon aleksandryjski|aleksandryjski]]
|powierzchnia =
Linia 23:
|commons = Category:Oleksandriia
|www =
|wikisłownik = Aleksandria
}}
'''Aleksandria''' ({{ukr.|Олександрія}}, [[transkrypcja (językoznawstwo)|trb.]] ''Ołeksandrija'') – [[miasto]] na [[Ukraina|Ukrainie]] ([[obwód kirowohradzki]]) nad rzeką [[Ingulec]] (prawy dopływ [[Dniepr]]u).
Linia 31:
Rada Miejska]]
[[Plik:Алея Пам'яті , Олександрія , Україна 2023.jpg|mały|Aleja pamięci bohaterów poległych w wojnie rosyjsko-ukraińskiej, 2023]]
W XVI – I połowie XVIII w. ziemie współczesnego Kropywnickiego i tereny przyległe były w posiadaniu [[Sicz Zaporoska|Siczy Zaporoskiej]]. Pierwsza wzmianka o osadzie Usiwki na terenie miasta pochodzi z 1746 roku. Według wersji na wpół legendarnej osada powstała jako obóz zimowy kozaków, założony przez kozaka zaporoskiego Usyka (Wusa) <ref>[https://kozactvo.jimdofree.com/%D0%B4%D0%B5%D1%89%D0%BE-%D0%BF%D1%80%D0%BE-%D0%BA%D0%BE%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D0%B0-%D0%B2%D1%83%D1%81%D0%B0/ Дещо про «козака Вуса» - Олександрійське козацтво]</ref>. Według danych z XVIII w. na początku lat czterdziestych XVIII w. na terenie miasta osiedlili się Kozacy Stu Krzemieńczuków z Pułku Myrorodskiego „Gryhorij Usyk z bratem Sydorem, Pylypem Usykiem i jego bratem Cyrylem”. Choć nie byli oni pierwszymi osadnikami na tych terenach <ref>[http://museum-alex.blogspot.com/2012/09/blog-post_16.html До історії заснування поселення Усівка] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150925193631/http://museum-alex.blogspot.com/2012/09/blog-post_16.html |date=25 вересня 2015 }} Н. Жахалова. Блог Олександрійського краєзнавчого музею</ref>.
 
Za datę założenia osady można zatem przyjąć rok 1739, kiedy to zaczęli tu mieszkać pobliscy sąsiedzi Mychajło Owramenko, Kozak Setki Krzemieńczuckiej: Stepan Tereszczenko i Roman Kasjan <ref>[https://alexandriyahistory.blogspot.com/2015/01/blog-post%2028.html «До історії заснування поселення Усівка»]. 28 січня 2015. Блог Надії Жахалової</ref>.
 
Od 1784 r. przydzielony do Aleksandrijska. Później nazwę miasta zmieniono na Aleksandria. W 1793 r. mieszkało tu 738 osób.
 
14 marca 1806 roku utworzono powiat aleksandryjski, będący częścią
[[Gubernia chersońska|gubernii chersońskiej]].
 
W 1858 r. w Aleksandrii żyło 7800 mieszkańców <ref>«Одесский вестник» №&nbsp;42, 1856 [http://selvis.alnet.com.ua/olex.html Повна стаття в перекладі українською] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141111092451/http://selvis.alnet.com.ua/olex.html |date=11 листопада 2014 }}</ref>.
 
Na początku XX wieku w Aleksandrii mieszkało 14 007 osób <ref>Географія рідного краю. Ф.&nbsp;Н.&nbsp;Спектор, С.&nbsp;М.&nbsp;Рубін. Київ&nbsp;— 1996. ISBN 966-557-004-8</ref>.
 
Podczas [[Wojna ukraińsko-radziecka (1917–1921)|wojny radziecko-ukraińskiej]] w 1917 roku na terenie Aleksandrii pojawiły się oddziały Ukraińskich Wolnych Kozaków. W maju 1919 r. w Oleksandrii doszło do powstania antybolszewickiego pod wodzą Otamana Nikifora Grigoriewa. 23 maja 1919 roku powstanie zostało brutalnie stłumione przez siły Armii Czerwonej. 26 marca 1919 roku zaczęto wydawać gazetę<ref>№ 2852. Ленинское знамя // Летопись периодических и продолжающихся изданий СССР 1986 - 1990. Часть 2. Газеты. М., «Книжная палата», 1994. стр.374</ref>.
 
W czasie [[Wielki głód na Ukrainie|Wielkiego Głodu]] zorganizowanego przez władze sowieckie w latach 1932-1933 zginęło co najmniej 1729 mieszkańców miasta <ref name="Голодомор УІНП"/>{{fakt}}.
 
Podczas okupacji hitlerowskiej, w grudniu 1941 roku Niemcy utworzyli [[Getto żydowskie|getto dla żydowskich mieszkańców]]. Przebywało w nim około 700 osób. W marcu 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali w okolicy Iwanogrodu<ref>{{Cytuj |redaktor = Geoffrey P. Megargee |tytuł = Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945 |wolumin = II, part B |s = 1619}}</ref>.
 
W 1989 liczyło 102 611 mieszkańców<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу]</ref>.
Linia 58:
Miastem partnerskim jest [[Jarocin]].
 
Podczas [[Wojna rosyjsko-ukraińska|wojny rosyjsko-ukraińskiej]], 15 kwietnia 2022 r. o godzinie 22:26 Rosjanie dwoma rakietami uderzyli w infrastrukturę miasta i lotnisko <ref>{{Cite webcytuj|titletytuł=Кіровоградщина: росіяни вдарили ракетами по аеродрому в Олександрії|url=https://www.pravda.com.ua/news/2022/04/16/7339964/|websiteczasopismo=Українська правда|accessdatedata dostępu=2022-04-16|languagejęzyk=uk}}</ref>. Później szef Obwodowej Administracji Państwowej Kirowogradu Andrij Rajkowicz i burmistrz Oleksandrii Serhij Kuzmenko przekazali, że w wyniku ataku zginęli i zostali ranni <ref>{{Citationcytuj|titletytuł=Андрій Райкович - Доброго ранку всій Україні!...|url=https://www.facebook.com/andriy.raykovich/videos/517964353238945/|accessdatedata dostępu=2022-04-16|languagejęzyk=uk}}</ref><ref>{{Cite webCytuj|titletytuł=Сергій Кузьменко - офіційна сторінка|url=https://www.facebook.com/s.kuzmenko.official/posts/523728966134660|website=Facebook|accessdatedata dostępu=2022-04-16|languagejęzyk=uk}}</ref>.
 
== Przypisy ==