Stepan Bandera: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycję użytkownika 37.225.67.107 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to NiktWażny. Znacznik: Wycofanie zmian |
Nie podano opisu zmian Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
||
Linia 16:
|wikicytaty = Stepan Bandera
}}
'''Stepan Andrijowycz Bandera''', {{w języku|UK|Степан Андрійович Бандера}} (ur. [[1 stycznia]] [[1909]] w [[Uhrynów Stary|Uhrynowie Starym]], zm. [[15 października]] [[1959]] w [[Monachium]]) – [[Ukraińcy|ukraiński]] polityk niepodległościowy o poglądach skrajnie [[Nacjonalizm ukraiński|nacjonalistycznych]], przez część badaczy określanych jako pokrewne [[faszyzm]]owi<ref>{{cytuj stronę |url = http://zaxid.net/home/showSingleNews.do?bandera_byl_terroryztaromantykiem__prof_jarozlaw_hrycak&objectId=1171635&lang=pl |tytuł = Bandera był terrorystą-romantykiem – wywiad z prof. Jarosławem Hrycakiem |autor = Marcin Wojciechowski |opublikowany = zaxid.net |data = 2008 |cytat = ''Ideologia i praktyka ukraińskiego nacjonalizmu lat 30. przypomina nazizm, a przede wszystkim włoski faszyzm. '''Ale nie można przeoczyć jego specyficznych ukraińskich korzeni.''' Przed I wojną światową ukraiński nacjonalizm w zaborze austriackim nie był zbyt ksenofobiczny ani agresywny. Był antypolski, co zrozumiałe, ale nie antysemicki. Był to nacjonalizm legalny, działający w ramach prawa, metodami politycznymi. Bandera uznał, że z powodu zbyt łagodnych metod Ukraińcom po I wojnie światowej nie udało się zbudować własnego państwa.'' |data dostępu = 2021-03-14}}</ref><ref>Ukraiński historyk, [[Iwan Łysiak-Rudnycki|Iwan Łysiak-Rudnyćkyj]], uważał, że OUN należy porównywać nie z [[Faszyzm włoski|faszyzmem]] czy [[Narodowy socjalizm|nazizmem]], a z ugrupowaniami narodowo-radykalnymi, takimi jak [[Chorwacja|chorwaccy]] [[Ustasze]], [[Rumunia|rumuńska]] [[Żelazna Gwardia]], [[Żelazny Wilk|voldemarasowcy]] na [[Litwa|Litwie]], [[strzałokrzyżowcy]] na [[Węgry|Węgrzech]], czy radykalna grup młodych ([[Obóz Wielkiej Polski]], [[Obóz Narodowo-Radykalny|ONR]]) wewnątrz [[Narodowa Demokracja|Narodowej Demokracji]] w Polsce. [[Grzegorz Motyka (historyk)|Grzegorz Motyka]], ''Ukraińska partyzantka 1942–1960'', Warszawa 2006, Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN, [[Oficyna Wydawnicza „Rytm”|Oficyna Wydawnicza Rytm]], {{ISBN|83-88490-58-3}}, s. 52.</ref> lub wprost jako faszystowskie<ref>''ОУН була фашистською орґанізацією. Правда, після Сталінґраду та Курской бітви ОУН почала відходити від фашизму, зокріема після своґо Тріетьоґо Надзвичайноґо Збору в серпні 1943 р. (Однак сам Бандера залішився вірним старій ідеолоґії до кінця)'' – Іван-Павло Хімка, ''Чи українські студії повинні захищати спадщину ОУН-УПА?'', [w:] ''Страсті за Бандерою: статті та есеї'', упоряд.: Т. С. Амар, І. Балинський, Я. Ґрицак, Ґрані-Т 2010, s. 150. (Серія De profundis), {{ISBN|978-966-465-321-0}}, Пер А. Рудлінґ, ''Ющенків фашист: култ Бандери в Україні та Канаді'', tamże s. 237–309.</ref><ref>[http://www.nybooks.com/blogs/nyrblog/2010/feb/24/a-fascist-hero-in-democratic-kiev/ Timothy Snyder, ''A Fascist Hero in Democratic Kiev''].</ref>, a także nazywany jako ukraiński nazista, jeden z przywódców [[Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów|Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów]], [[Terroryzm|terrorysta]], od 1940 r. przywódca jednej z dwóch istniejących [[Frakcja (polityka)|frakcji]] Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów – [[OUN-B]], od 4 kwietnia 1941 przewodniczący Prowodu OUN-B jako odrębnej organizacji. W styczniu 2010 roku pośmiertnie uhonorowany tytułem [[Bohater Ukrainy|Bohatera Ukrainy]] (decyzja uchylona z przyczyn formalno-prawnych przez sąd administracyjny trzy miesiące później)<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Wayback Machine |data = 2019-08-06 |data dostępu = 2023-03-18 |opublikowany = web.archive.org |url = https://web.archive.org/web/20190806204712/https://dostup.pravda.com.ua/request/51414/response/123805/attach/3/2281..pdf}}</ref><ref name=":1" />.
Współtworzona i kierowana przez Banderę frakcja [[OUN-B]], której członkowie od nazwiska przywódcy byli nazywani [[Banderowcy|banderowcami]], ponosi odpowiedzialność za zorganizowane w latach 1943–1945 [[ludobójstwo]] polskiej ludności cywilnej [[Rzeź wołyńska|na Wołyniu]] oraz [[Czystka etniczna w województwach lwowskim, tarnopolskim i stanisławowskim|w województwach lwowskim, tarnopolskim i stanisławowskim]], którego ofiarą padło około 100 000 osób<ref>''W oparciu o istniejące dane naukowe – nie mówię tu o utrzymanych w sensacyjnym tonie różnych popularnych publikacjach – można mówić o liczbie około 100 tys. zamordowanych Polaków. Zapewne będzie to liczba trochę mniejsza, jednak proponuję używać sformułowania „około stu tysięcy”, bo być może w przyszłości postępujące badania naukowe pokażą, że ofiar jest o kilka-kilkanaście tysięcy więcej...'', [w:] ''Wołyński konflikt pamięci''. Z dr. hab. Grzegorzem Motyką o bolesnej historii polsko-ukraińskiej rozmawiają Magdalena Semczyszyn i Filip Gańczak, „Pamięć.pl” 2012, nr 4-5, s. 17.</ref><ref>„W świetle przytoczonych liczb wydaje się, że straty polskie w wyniku akcji UPA wyniosły prawdopodobnie około 100 tysięcy zabitych (przy czym raczej nieco mniej, a nie więcej niż 100 tysięcy). Wszelkie podawane wyższe liczby – 150 czy wręcz 200 tysięcy ofiar – nie znajdują potwierdzenia w żadnych poważnych badaniach naukowych, a ich częste pojawianie się w mediach można tłumaczyć chyba tylko chęcią wywołania sensacji”. [[Grzegorz Motyka (historyk)|Grzegorz Motyka]], ''Od rzezi wołyńskiej do akcji „Wisła”'', Kraków 2011, s. 447. {{ISBN|978-83-08-04576-3}}. [[Ewa Siemaszko]] szacuje liczbę ofiar na 133 000, zob.: Ewa Siemaszko: Stan badań nad ludobójstwem dokonanym na ludności polskiej przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińską Powstańczą Armię. W: ''Prawda historyczna a prawda polityczna w badaniach naukowych. Ludobójstwo na Kresach południowo-wschodniej Polski w latach 1939–1946'', Bogusław Paź (red.), Wrocław, 2011, s 341. {{ISBN|978-83-229-3185-1}}.</ref>.
| |||